Financial Inclusion

 13,359 total views

Napakahalaga ng financial inclusion sa ating bayan. Kapag inclusive ang ating merkado at ekonomiya, mas maraming Pilipino ang maiaangat sa kahirapan. Kaya lamang, sa ating bayan, ang financial inclusion ay hindi nauunawaan ng marami nating kababayan.

Ayon sa Bangko Sentral, ang financial inclusion ay isang estado o kalagayan kung saan ang tao ay may epektibong access sa mga pangpinansyal na serbisyo, lalo na sa mga bulnerableng sektor. Pag sinabing epektibo, kapanalig, hindi lang ito limitado sa access. Sakop din nito ang kalidad, pagiging user-friendly, pati presyo at design ng mga financial products and services.

Ano nga ba, kapanalig, ang mga financial services? Kasama nito ang savings, financing, investments, pati insurance. Kasama rin dito ang mga financing platforms na tumutulong sa pag-access ng mga produktong ito – gaya ng mga e-wallets, banking apps, at iba pa.

Napakahalaga ng financial inclusion dahil ito ay haligi ng ating ekonomiya. Ang financial inclusion ay instrumento na tumutulong para sa sustainable development ng bayan. Ito ay rin instrumento sa pagkakapantay-pantay o equality ng mga mamamayan.

Sa ngayon, kapanalig, tinatayang 42% na ng mga retail payments sa bansa ay digital na, at higit pa sa 41 million ang may active e-wallet accounts. Mayroon na nga rin mga purely digital banks sa ating bayan. Mabilis ang paglago nito, lalo na noong panahon ng pandemic. Maliban sa tawag ng panahon, tawag na rin kasi ito ng pangangailangan.

Ang financial inclusion ay mas mahalaga ngayon tutukan hindi lamang dahil sa paglaganap ng teknolohiya, kundi dahil na rin sa paglaganap ng mga sakuna o disaster sa ating bayan. Dahil sa climate change, mas malalakas na ang bagyo, mas mainit na ang tagtuyot, mas madalas na ang mga daluyong at pagbaha. Mas mainam na mas marami ang may access sa financial services dahil pag panahon ng sakuna, hindi na nahihirapan ang mga mamamayan maka-access sa funds o finances na kailangan nila para makabangon.

Ang isa sa mga malaking hamon sa financial inclusion ay ang access ng mga mamamayan na nasa mga rural areas kung saan ramdam pa ang digital divide. Marami pa ring areas sa ating  bayan ang limitado ang internet access at tinatayang mga isang milyong mamamayan ang wala pang digital connections. Ang ganitong sitwasyon ay malaking balakid sa epektibong financial inclusion na dapat matutukan ng bayan ngayon.

Si Pope Francis mismo, sa isang pahayag sa World Bank at International Monetary Fund, ay nagdiin sa kahalagahan ng financial inclusion. Binahagi niya na umaasa siyang magkakaroon ng mga matalinong solusyon para sa mas inclusive at mas sustainable na kinabukasan para sa lahat -isang kinabukasan kung saan ang finance ay “at the service of the common good, where the vulnerable and the marginalized are placed at the center, and where the earth, our common home, is well cared for.” Nawa’y maabot natin itong aspirasyon na ito sa ating bansa.

Sumainyo ang Katotohanan.

Benepisyo ng Digital Technology

 17,604 total views

Kapanalig, kapag sinabing digital technology, top of the head ang naiisip natin ay kadalasang may kaugnayan sa komunikasyon gaya ng ng internet. Ang lawak ng sakop nito, at tama lamang na tayong mga Pilipino ay maging mas maalam dito dahil napakaraming oportunidad ang nagbukas at nagbubukas pa dahil sa digital technology.

Maski si Pope Francis ay kinikilala ang prevalence ng digital technology ngayon. Ayon sa Christus Vivit, ang kanyang post-synodal exhortation para sa mga Kabataan at sa lahat ng nanalig sa Diyos: “It is no longer merely a question of ‘using’ instruments of communication, but of living in a highly digitalized culture that has had a profound impact on ideas of time and space, on our self-understanding, our understanding of others and the world, and our ability to communicate, learn, be informed and enter into relationship with others.”

Dahil sa digital technology, may access na ang maraming mga tao at siyentipiko sa big data – sa napakaraming impormasyon na maaaring makatulong sa pagpapabuti pa ng buhay ng Pilipino. Dahil sa big data, ang mga serbisyo sa merkado ngayon ay na-te-tailor sa tunay na pangangailangan ng tao. Sa halip na one-size-fits-all, mas marami ng variety ang mga produkto dahil naka-capture ng digital technology ang mga preferences o kagustuhan ng mga tao.

Dahil din sa technology, maraming mga negosyo din ang nagbo-boom o lumalago. Ito ay dahil mas madali na ang promotion. Dahil sa big data na available sa ating panahon, nacu-customize at natatarget na nila ang kanilang mga customers. Hindi na nila kailangang gumastos pa ng malaki para sa advertising gaya ng dati.

Ang digital technology ay malaki rin ang tulong sa larangan ng medisina. Mas naabot na ngayon ang mas maraming mga tao at dahil dito, mas madali ng makakalap ng impormasyon para mga mahahalagang aspeto ng health care gaya ng pagbabakuna. Ang pagbibigay ng impormasyon tungkol dito, pati na iba pang health at life saving information, ay mas madali ng gawin, mas marami na ang naabot na tao, sa mas mabilis na panahon.

Ang digital technology ay nagdulot din ng maraming mga bagong trabaho para sa maraming tao. Dati rati kailangan pa natin isa isang puntahan ang mga kumpanyang nais nating applyan – sa gitna ng init at traffic. Ngayon, maaari na tayong mag-apply gamit lamang ang computer o cellphone. Madami na ring position ang nabuksan dahil sa digital technology, gaya ng mga social media manager, transcriptionist, app builders, digital marketers, at iba. Ayon nga sa isang survey noong 2019, pangatlo ang Pilipinas sa Asya sa digital job participation.

Maganda sana kapanalig, na ma-harness natin at ma-maximize ang benepisyo ng digital technology para mas maraming tao ang makinabang. Sa indibidwal na lebel, gayahin sana natin sa Carlo Acutis, isang Blessed person na nabangggit ni Pope Francis sa Christus Vivit: Ginamit niya ang digital technology sa pagbabahagi ng mabuting balita, pagbabahagi ng values, kagandahan, at mga himala sa ating mundo.

Sumainyo ang Katotohanan.

Alin ang mas matimbang?

 24,519 total views

Mga Kapanalig, naghain noong isang linggo si Senadora Risa Hontiveros ng isang resolusyong inuudyukan ang Senado na imbestigahan ang pinsalang iniiwan ng mga mining at quarrying activities sa ating bansa. 

Sa Senate Resolution No. 989, nais ng senadora na makita ang mga butas sa mga umiiral na batas na sanhi ng pagkamatay ng mga tao at pagkawala ng kabuhayan dahil sa operasyon ng mga minahan at quarrying. Ibinigay niyang halimbawa ang nangyaring landslide sa Maco, Davao de Oro kung saan halos isandaang katao ang nalibing nang buhay. Huwag sanang magtaingang-kawali ang kapwa niyang mga mambabatas. Dito masusukat ang kanilang pagmamalasakit sa kalikasan at sa tao. 

Ngunit higit sa mga kakulangan sa ating batas, kailangan ding basagin ang mga paniniwalang mas matimbang ang mga benepisyo ng pagmimina kaysa sa pinsalang idudulot nito.

Ganito kasi ang katwiran ng alkalde ng bayan ng Guiuan sa Eastern Samar. Ipinagtatanggol niya ang mining operations sa kanyang bayan, partikular na sa isla ng Homonhon. Nagbigay daw ang mga ito ng trabaho sa 2,300 na mga residente. Nagpasok din daw ito ng kita at buwis sa lokal at pambansang pamahalaan. Kaakibat din daw ang mga mining companies ng lokal na pamahalaan sa paghahatid ng mga “social development projects” sa mga taga-Guiuan. Nauunawaan naman daw ng mayor ang mga isyung pangkalikasan, ngunit kung wala rin daw trabaho ang mga tao, sisirain din daw nila ang kagubatan at aabusuhin ang karagatan.

Mayaman sa mineral ang isla ng Homonhon. Apat na kompanya ang nagbubungkal ng lupa upang makakuha ng nickel at chromite. Ngunit para magawa ito, kinalbo nila ang ekta-ektaryang kagubatan ng isla. Mula sa ere, tila mga sariwang sugat sa isla ang mga mining sites. Sinisira din ng alikabok ang mga pananim na kalamansi ng mga taga-isla. Nasusulasok na rin sa alikabok ang mga pamayanan at paaralan. Ang mga pinagkukunan ng mga tao ng inuming tubig, malabo na. Sinisisi ng mga mangingisda ang mga minahan dahil umagos sa mga ilog hanggang sa dagat ang polusyong tumataboy at pumapatay sa mga isda. 

Makatwiran ba ang mga pinsalang ito kung ang kapalit naman daw ay trabaho at kita ng pamahalaan?

Nangunguna sa pagtutol sa pagmimina sa Eastern Samar—at sa buong isla ng Samar—ang Diyosesis ng Borongan. Sa homiliya sa misang isinagawa bilang bahagi ng isang prayer rally laban sa pagmimina noong Enero, hiniram ni Bishop Crispin Varquez ang mga salita ni Pope Francis sa Catholic social teaching na Laudato Si’. “The ecological crisis is also a summons to profound interior conversion.” Sa Filipino, ang krisis sa kalikasan ay nangangailangan ng malalim na pagbabago ng kalooban.

Kasama sa pagbabagong ito ang pagtutuwid sa pagturing sa kalikasan bilang kasangkapan ng tao para umunlad. Hindi lamang panandaliang trabaho o ilang milyong pisong buwis ang halaga ng mga bundok, gubat, lupa, at dagat. Ang pagmimina ay dapat na naglilingkod sa tao, hindi ang kabaligtaran nito. Kaya ang kapakanan ng tao ang dapat na pangunahing tuon ng anumang negosyo o industriya, kabilang ang pagmimina. Kung kita lamang at trabaho para sa iilan ang mas matimbang para sa mga nasa likod ng pagmimina at para sa mga pinuno nating nagpapahintulot nito, masasabi ba nating itinataguyod nila ang tunay na kaunlaran ng tao at ng komunidad? 

Mga Kapanalig, kung pakikinggan natin ang mga salita ni Yahweh sa Jeremias 2:7, parang tayo ang Kanyang tinutukoy: “Dinala ko sila sa isang mayamang lupain, upang tamasahin nila ang kasaganaan niyon. Ngunit dinungisan nila ang ibinigay kong lupain dahil sa karumal-dumal nilang mga gawain.” Huwag na sanang magpatuloy ang mga karumal-dumal na gawaing sumisira sa kalikasan at sumisira din sa tao.

Sumainyo ang katotohanan.

Kultura ng pagpapanagot

 39,897 total views

Mga Kapanalig, malaking balita ngayon sa kapitbahay nating bansa na Vietnam ang pagpapataw ng parusang kamatayan o death penalty sa isang real estate tycoon na napatunayang ginamit—o ninakaw pa nga—ang pera ng pinakamalaking bangko roon.

Sa loob ng labing-isang taon, iligal na kinontrol ni Truong My Lan, chair ng isang real estate corporation, ang Saigon Joint Stock Commercial Bank, kung saan isa rin siya sa mga may-ari. Umabot sa 12.5 bilyong dolyar (o mahigit 700 bilyong piso) ang ninakaw ni Lan sa pamamagitan ng pamemeke ng mga loan applications. Inilagak ang perang nakulimbat ng tycoon sa libu-libong ghost companies o mga kompanyang gawa-gawa lamang. Upang pagtakpan ang krimen, sinuhulan din ni Lan at ng kanyang mga kasabwat ang mga opisyal ng pamahalaan. Ito nga raw ang pinakamalaking panunuhol na naibalita sa Vietnam.

Ang kasong ito ay bahagi ng national corruption crackdown ng gobyerno roon kung saan marami nang mga opisyal ng pamahalaan at miyembro ng tinatawag na business elite ang hinabol at kinasuhan. Nagsimula ang kampanyang tinawag na “Blazing Furnace” noong 2016, at nagpapatuloy ito hanggang ngayon. Dalawang presidente at dalawang prime ministers na nga nila ang bumaba sa puwesto at daan-daang opisyal naman ang pinatawan ng parusa o ipinakulong. Sa kaso ni Lan, ang parusang kamatayan, ayon sa hukuman, ay akma raw sa tindi at lawak ng krimeng kanyang ginawa.

Kailan kaya mangyayari ang ganitong pagpapanagot sa mga tiwali sa Pilipinas?

Hindi natin sinasabing kailangang patawan din ng parusang bitay ang mga nagnanakaw. Salungat ang death penalty sa ating paninindigang sagrado ang buhay ng tao at sa paniniwalang dapat bigyan ng pagkakataon ang mga gumagawa ng mali na magsisi at maituwid ang kanilang kamalian. Ang hinahanap natin ay isang sistemang pangkatarungan kung saan tunay na napananagot ang mga gumagawa ng mali at tunay na pinahahalagahan ang tiwala ng taumbayan. 

Sa ngayon kasi, dito sa atin, namamayagpag pa ang mga makapangyarihan sa ating lipunan sa kabila ng kanilang katiwalian. Iniluluklok pa nga natin sila sa puwesto, kahit pa napatunayan na ang kanilang pagnanakaw. Pati ang kanilang mga kamag-anak na nakinabang sa katiwalian, ibinoboto pa natin at hinahayaang kumapit sa kapangyarihan sa mahabang panahon.

Kasama nilang namamayagpag ang mayayaman at maimpluwensya. Gamit ang kanilang yaman, nagiging investment na nga nila ang pagsuporta sa mga pulitikong sa kanilang tingin ay magbibigay sa kanila ng maraming pabor para sa kanilang negosyo. Kahit pa makapanira ng kalikasan o makapagpalaganap ng kulturang hindi nagpapahalaga sa dignidad ng tao, kayang-kaya nilang impluwensyahan ang mga gumagawa at nagpapatupad ng batas. 

Nakikinabang sa isa’t isa ang mga ganid na pulitiko at negosyante, habang kapwa nila pinaiikot at binobola nila ang karaniwang tao.

Sa huli, ang pagkakaroon ng kulturang pinapagot ang mga gumagawa ng mali, anuman ang kanilang antas sa buhay o posisyon sa lipunan, ay mangyayari lamang kung tayong mga mamamayan ay naniniwala sa kahalagahan nito. Bahagi ito ng pagkakasundo at pagtutulungan ng mga bumubuo ng ating lipunan na hangad ng ating Simbahan, saad nga sa Catholic social teaching na Quadragesimo Anno. Hindi ito mangyayari kung hinahayaan nating umiral ang interes ng mga tiwaling miyembro ng political at business elite. Hindi ito mangyayari kung hinahayaan nating kontrolin ang pamahalaan at ekonomiya ng mga tao at grupong ang prayoridad ay magkamit ng kapangyarihan at magkamal ng kayamanan. 

Mga Kapanalig, hindi ba natin inaasam ang isang bayang makatarungan? Hindi ba natin gusto ang isang bayang tinutulungan ang naaapi, wika nga sa Isaias 1:17, sa halip na kinakanlong ang mga mapang-abuso at tiwali? Ang hangaring magkaroon ng ganitong lipunan sana ang magtulak sa ating bumoto nang tama sa mga darating na eleksyon. 

Sumainyo ang katotohanan.

Maging tapat sa taumbayan

 52,321 total views

Mga Kapanalig, bakas kay Pangulong Bongbong Marcos ang kasiyahan matapos makipagpulong sa Amerika kina US President Joe Biden at Japan Prime Minister Fumio Kishida. Sa pakikipag-usap sa media, ibinida niya na ang pagtutulungan ng ating bansa sa Amerika at Japan ay magdudulot ng “brighter, more prosperous future” sa rehiyon. Aniya, matatag daw ang paninindigan ng tatlong bansa para sa demokrasya, pag-iral ng batas o rule of law, mga karapatang pantao, at gender equality. Kasama rin sa mga pinag-usapan ng mga pinuno ng tatlong bansa ang ekonomiya, climate change, at maritime cooperation o pagtutulungan ukol sa mga usaping may kinalaman sa karagatan.

Nagmistulang sagot ni Pangulong BBM ang pakikipagpulong sa Amerika at Japan sa lumalalang pang-aagaw ng China sa mga isla, bahura, at karagatan sa West Philippine Sea. Sino ang makalilimot sa marahas na pagtataboy ng Chinese Goast Guard sa ating mga mangingisda at mga sundalong nagbabantay sa teritoryo ng bansa? Pagdidiin ng Amerika, “ironclad” o napakatibay ng pagtulong nito sa Pilipinas upang ipagtanggol ito sa anumang banta sa soberenya ng bansa.

Gaya ng inaasahan, hindi ito nagustuhan ng China. Panghihimasok daw ang ginagawa ng Amerika at Japan. Nilalabag din daw ng pag-uusap ng tatlong bansa ang karapatan ng China na ipaglaban ang mga teritoryo nito. Para naman kay dating Pangulong Duterte, “crybaby” o parang iyaking bata si PBBM na nagsusumbong sa Amerika para sa isang bagay na hindi naman daw dapat nang pakialaman ng ibang bansa. Matatandaang “horrified” o nanlumo raw si PBBM nang malaman ang tungkol sa “gentleman’s agreement” ng dating pangulo at ng pangulo ng China. Kinompromiso raw ng sikretong kasunduang ito ang sovereign rights nating mga Pilipino, bagay na itinanggi ng sinundan niyang presidente.

Sa mga kasunduang ito—sa China man o sa Amerika at Japan—dapat na alam ng taumbayan ang tunay na layunin at maging ang mga posibleng kapalit ng mga ito. Sa kaso ng kasunduan sa China ng nakaraang administrasyon, nabulaga na lang tayong lahat na may ganito palang kasunduan. Hindi nakatutulong na magkakasalungat ang sinasabi ng dating presidente at ng kanyang mga opisyal noon. Tungkol naman sa kasunduan natin sa Amerika at Japan, gaano tayo katiyak na hindi aabot sa gulo ang sinasabi nilang pagtulong sa atin? 

Ang diplomasya sa pagitan ng mga bansa ay malaking bahagi ng pagtutulungan nila para sa tinatawag natin sa mga panlipunang turo ng Simbahan na common good o kabutihang panlahat. Hindi kaya ng isang bansa na manatiling hiwalay sa iba. Kinikilala natin sa Simbahan ang pangangailangang magtulungan ang mga bansa, kaya isinusulong din natin ang higit nilang pag-uusap at pag-uunawaan.

Ngunit kailangan din nating maging mapagbantay sa mga kasunduang pinapasok ng mga lider natin, lalo na kung kasama ang mga malalaki, mayayaman, at maiimpluwensyang bansa. Hindi natin maiaalis ang katotohanang maaaring maging mas pabor sa isang bansa ang mga mapagkakasunduan, kaya mahalagang nalalaman ng mga mamamayan ang detalye ng mga ito. Ang ating mga lider naman sa pamahalaan, bilang kinatawan ng taumbayan, ay dapat na maging maingat at matapat.

Sa isyu ng agawan ng teritoryo sa West Philippine Sea, dapat nilang tiyaking ang Pilipinas ay hindi malalagay sa alanganin o hindi maaagrabyado. Paano ito matitiyak kung itinatago sa atin ang mga kasunduan sa ibang bansa? Kung tunay na interes ng Pilipinas ang isinulong ni PBBM sa pakikipagpulong niya sa mga lider ng Amerika at Japan, hindi niya dapat ulitin ang ginawa ng nakaraang administrasyon.

Mga Kapanalig, gaya ng ipinahihiwatig sa Mga Kawikaan 16:13, ang mabubuting pinuno ay naglilinang ng tapat na pananalita. Sila ay tapat, una sa lahat, sa taumbayang kanilang sinumpaang paglilingkuran at ipagtatanggol.

Sumainyo ang katotohanan.