Homily October 5, 2025

 10,320 total views

27th Sunday in Ordinary Time Cycle C
Hab 1:2-3;2:2-4 2 Tim 1:6-8.13-14 Lk 17:5-10

Ang daing ni propeta Habakuk sa ating unang pagbasa ay siya din ang daing natin sa Diyos: “Hanggang kailan mo babayaang mamayani ang karahasan?” Oo, daing din natin ito kasi nababalitaan natin na ang mga makapangyarihang mga tao at mga bansa ay patuloy na nang-aabuso ng iba at parang walang makapapipigil sa kanila. Patuloy na binabaril ng Israelis ang mga Palestinians at ginugutom pa! Ilang daang truck na may pagkain, tubig o mga gamot ang nakaabang sa border ng Gaza ngunit hindi pinapapasok ng mga Israelis kaya’t ang mga bata ay namamatay ng gutom sa loob ng Gaza. Talagang sinasadyang patayin sa gutom ang mga dalawang milyon na mga Palestinians. Genocide ang tawag dito, na ang ibig sabihin ay ang pag-ubos ng isang lahi! At walang magawa ang United Nations. Walang magawa kasi kinakampihan ng America ang Israel. Panginoon, hanggang kailan pa? Kailan pa mahahatulan ang pumatay sa libu-libong mga tao, mga babae at mga bata sa ngalan ng Drug War ni Duterte dito sa Pilipinas? Kailan pa mapapakulong ang mga politiko na kumurakot sa pera ng bayan sa kanilang mga porsyento sa mga projects para sa bayan? Kailan pa maaayos ang mga daan natin? Kailan pa magkakaroon ng patubig ang magsasaka natin? Panginoon, kailan pa? Ang kasamaan at kahirapan ay nananatili, Panginoon. Hanggang kailan pa ito?

Anong sagot ng Diyos kay propeta Habakuk, at ganoon din sa ating daing? “Mabilis dumating ang wakas ng kasamaan. Hindi ito maliliban. Tiyak na ito ay magaganap. Ang mga hambog at mga makapangyarihan ay mabibigo sa kanilang kapalaluan. Ibabagsak sila, ngunit ang matuwid ay mabubuhay kung siya ay manatiling tapat at hindi mawalan ng pag-asa.”

Huwag po tayong mawalan ng pag-asa na kikilos ang Diyos. Hindi siya nagpapabaya. Kaya ang dasal ng mga apostol sa Panginoon sa ating ebanghelyo ay siya rin dapat ang dasal natin: “Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos.” Makapangyarihan po ang pananalig sa Diyos. Kahit na maliit lang ang ating pananampalataya – kasing laki lamang ng butil ng mustasa, at ito ay maliit pa kaysa sa butil ng palay, susunod sa atin na mabunot ang isang puno at matanim sa dagat. Pangako din iyan ni Jesus. Ang ibig sabihin nito, na walang imposible sa mga taong nananalig sa Diyos.
Kaya ang tanong ay, nananalig ba tayo sa Diyos na matatanggal niya ang kasamaan? Sana buo ang ating pananampalataya na tayo ay handang sumunod sa Diyos sa lahat ng ipapagawa niya. Ituring natin ang ating sarili na alipin ng Diyos.

Susunod tayo sa kanya at hindi tayo magku-question sa kanya. Tayo ay tulad ng alipin na kahit na buong araw tayo nagtrabaho sa bukid, pagdating ng hapon pag-uwi natin, hindi tayo umaasa na purihin at amu-amuin tayo ng ating Panginoon. “Kawawa ka naman, pagod ka. Sige, magkapahinga ka muna.” Hindi tayo agad-agad nag-aantay ng gantimpala. Kung may iuutos pa sa atin, hindi tayo nagrereklamo. Alipin lang tayo. Susunod tayo sa Panginoon, alam niya ang kanyang ipinapagawa sa atin. Iyan ay ang pananalig na may pagpapakumbaba. Mayroon ba tayong ganitong tiwala sa Diyos?
“Mahirap yata iyan,” maaari nating sabihin. Oo nga mahirap pero makakayanan kasi binigyan tayo ng Espiritu ng kapangyarihan, pag-ibig at pagpipigil sa sarili, at hindi espiritu ng kaduwagan. Ito ang sinulat ni San Pablo sa atin. Hindi naman hihiling ang Diyos ng mga bagay na hindi natin makakayanan. Kasama ng kaalaman sa kanyang inaasahan sa atin ay ang pagbigay ng kakayahan na magampanan ito. Huwag tayong matakot na makihati sa kahirapan dahil sa Mabuting Balita, sinabi ni San Pablo. Anong kahirapan na dinadaanan natin dahil sa ating pananampalataya ay may kaakibat na kakayanan na ibinibigay ng Espiritu Santong nananahan sa atin.

Oo maraming kahirapan sa buhay natin. Maraming kasamaan na nangyayari. Pero hindi tatagal ang mga ito. Lilipas ang mga ito at malalampasan natin sila. Hindi tayo pababayaan ng Diyos na patuloy na nababahala sa atin. Ang pananalig sa Diyos ay hindi lang pananalig na mayroong Diyos. Ito ay pananalig na mahal tayo ng Diyos at hindi niya tayo pababayaan. Huwag natin siyang pagdudahan.
Ang mga tao, mga bansa at mga grupo na parang malalakas at nagagawa nila ang gusto nila kahit na masasama at nakakapahamak ng iba, hindi naman sila tatagal. Wala namang kapangyarihan sa mundo na nanatili. Nasaan na ang mga impero sa mundo na noon ay saklaw nila ang buong mundo? Nasaan na ang Egyptian Empire, ang Greek Empire, ang Roman Empire, ang Ottoman Empire, ang Spanish Empire, ang British Empire? Wala na ang mga ito. Hindi rin tatagal ang Russia, ang America at ang Tsina. Maglalaho din ang mga ito. Ngunit ang nanalig sa Diyos ay nanatili. Inusig ng mga Romano ang mga Kristiyano; wala na ang mga Romans, nandiyan pa rin at dumadami pa ang mga Kristiyano. Inusig ng mga Muslim ang mga Kristiyano pero nawala na rin ang Ottoman Empire. Inusig ng mga komunista ang mga Kristiyano pero bumagsak na ang Komunismo, nanatili pa ang simbahan. Babagsak din ang Tsina at ang mga Kristiyano na kinokontrol nila ay mananatiling nakatayo.

Ano nga ang ating tagumpay sa mundo? Ang ating pananampalataya; pananampalataya na minamahal tayo ng Diyos na pinadala niya ang kanyang Anak na si Jesus, hindi upang tayo ay parusahan, kundi tayo ay iligtas. Ito po ang ating panghawakan. Kaya sinabi ng Diyos kay propeta Habakuk, itaga mo ito sa bato upang madaling mabasa at ibalita sa lahat. Mabibigo ang mayayaman at makapangyarihan. Mamanahin ng mga may mababang loob ang lupa. Mamanahin nila ang sanlibutan.

Homily September 28, 2025

 8,735 total views

26th Sunday of Ordinary Time Cycle C
National Seafarer’s Sunday

Migrant’s Sunday

Am 6:1.4-7 1 Tim 6:11-16 Lk 16:19-31

Maraming mga tao ang galit ngayon sa gobyerno, hindi lang dito sa Pilipinas, ganoon din sa ibang bansa, tulad ng sa Indonesia, sa Nepal, sa Francia. Pinapahayag ng taong bayan ang galit nila sa pag-rarally, sa mga post sa social media, at ang iba pa, sa pagsusunog ng mga opisina at mga bahay ng mga mambabatas. Sobra naman iyan. Ano ba ang ikinagagalit nila? Ang kadalasan ay ang corruption ng mga may kapangyarihan. Nakikita ito sa nakasisilaw na pagkakaiba ng buhay ng mga corrupt na biglang yumaman at ng pangkaraniwang tao. Tanggap naman natin na hindi naman pantay ang mga tao. Talagang may mayaman at may mahirap. Ang nakakainis at nakakagalit ay ang laki ng agwat ng mayaman at mahirap. Karamihan ng mga tao, may sahod lamang sila ng labing limang libo buwan buwan masaya na siya. May kumikita pa nga ng sampung libo lang. Ang nakakagalit ay may kumikita ng higit sa pitong daang libong piso, 700,000 pesos, sa isang buwan! Napakarami ay walang bahay o maliit lang ang bahay pero may mga politiko na lima o pito ang bahay, at may bahay pa sa abroad! Marami ay hirap sa pamasahe sa jeep o sa tricycle, pero may mga politiko na pabalik-balik sa America at Europa, at may helicopter pa at mga eroplano. Bakit ba ganito kalaki ng agwat sa buhay? Saan naman nanggaling ang pera nila? Mas lalong nakakagalit na ito ay galing sa taong bayan. Hindi ginagawa ang mga projects para sa tao o hindi ginagawa ng maayos para may makuha sila sa bawat project. Ang taong bayan, ang taong maliliit, ang ninanakawan nila.

Hindi lang tayo ang nagagalit sa mga kalagayang ito. Pati ang Diyos ay nagagalit dito. Sa ating unang pagbasa sinabi ni propeta Amos na kahabag-habag kayong nabubuhay na maginhawa, natutulog sa malalapad at mamahaling kama, pakain-kain ng mamahaling karne at inumin, gumagamit ng mamahaling pabango. Walang ginagawa kundi pakanta-kanta na lang. Wala kayong pakialam sa malubhang kalagayan ng inyong lipunan, na maraming mga tao ay gutom at walang tirahan. Hindi kayo nababahala na pabagsak na ang inyong lipunan. Ayyy… talagang babagsak ang inyong kaharian at kayo ang mauuna na ipapatapon na bihag sa ibang bansa! Galit ang propeta, galit ang Diyos, sa mga hindi nababahala sa kalagayan ng mahihirap at pa-good time good time lang sila. Lalo na kung ang pinag-go-good time nila ay galing sa mahihirap.

Ganoon din ang talinhaga ni Jesus tungkol sa mayaman at ang mahirap na si Lazaro. Unang nakakatawag ng pansin sa talinhaga na ito ay may pangalan ang mahirap. Kilala siya ng Diyos, pero ang mayaman ay walang pangalan. Kakaiba ito sa ating karanasan. Kilala natin ang mga mayayaman, pero hindi pinapansin at wala ngang ID ang mahihirap.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawa. Ang mayaman ay may magagarang damit. Si Lazaro ay halos hubad at ang damit niya ay ang kanyang mga sugat. Siguro may pabango ang mayaman at kay Lazaro ang nakahaplos sa kanyang katawan ay laway ng aso, siguro aso ng mayaman, na dumidila sa mga sugat niya. Masagana sa pagkain ang mayaman at si Lazaro ay nag-aabang lang ng mumo na nahuhulog sa lamesa ng mayaman. Hindi naman masasabi na hindi kilala at hindi alam ng mayaman ang kalagayan ni Lazaro. Nandoon lang siya sa pintuan ng kanyang bahay. Araw-araw nakikita niya siya.
Dumating ang kamatayan. Mayaman man o mahirap, papasok tayo sa pintuan ng kamatayan. Pantay tayo rito. Siguro ang mayaman ay dadaan pa sa ospital, may mga caregiver pa at magkakaroon sila ng magarang lamay at mala-palasyong libingan. Baka ang mahirap ay itatapon lang sa hukay na walang marka. Pero darating ang katarungan ng Diyos.

Ang kahirapan ng mahihirap ay alam ng Diyos. Kilala sila ng Diyos at pupunta sila sa piling ng Diyos. Ang mayayaman ay pupunta sa impiyerno, isang napakahirap at napakamainit na kalagayan na nagmamakaawa sila ng kahit isang patak lang ng tubig.

Pero bakit ba pumunta ang mayaman sa impiyerno at nagdurusa? Hindi naman sinabi na siya ay corrupt. Ang kasalanan niya, at kinilala niya ito, ay wala siyang ginagawa kay Lazaro, isang mahirap. Wala siyang ginawa upang tulungan ang mahirap. Kahit kilala niya si Abraham, walang magagawa ang mga santo na kilala niya kung hindi niya tinutulungan ang mahihirap.
Narinig natin ang sinulat ni San Pablo kay Timoteo sa ating ikalawang pagbasa: “Gawin mo ang buo mong makakaya sa pakikibaka alang-alang sa pananampalataya at kakamtan mo ang buhay na walang hanggan.” At ano ang sinasabi ng ating pananampalataya? Mahalin mo ang iyong kapwa tulad ng iyong sarili. Gusto mo bang pabayaan ka at hindi kaaawaan kung nangangailangan ka? Hindi! Huwag mo rin iyan gawin sa iba!

Kung ang mga mambabatas natin, ang mga contractors, ang mga kawani ng pamahalaan ay pumapansin lamang sa mga mahihirap nating kababayan, at sila ay kitang kita natin sa daan at sa news, at nakapaligid sila sa atin – ang mga nagtitinda ng bulaklak sa pagsimba natin, ang pumupunas ng ating kotse kung hihinto tayo sa traffic, ang namamalimos, ang mga nagdedeliver ng aking pagkain – maaatim ba nating nakawan sila at pabayaan? Maaatim ba nila na maging corrupt sila? Tingnan lang nila ang kalagayan ng napakaraming naghihirap na mga Pilipino. Ang mga OFW natin. Ang mga nalulungkot na mga manlalayag. Sila ang ninanakawan ng corruption. Ang para sa kanilang pangangailangan at pamilya ang ninanakaw nila. Ang kanilang pera din ang kinukuha nila kasi ang pera ng gobyerno ay pera ng mga nagmamalasakit na Pilipino. Malaki ang pananagutan nila sa harap ng Diyos. Alam ng Diyos ang kanilang ginawa!

Magkakaroon ng independent commission na mag-iimbestiga sa kanila. Sana may ngipin ang commissiong ito at maging patas ang mga nakaupo dito, pero makatakas man ang sinumang nangurakot sa bayan, hindi sila makakatakas sa mata ng Diyos.

Tayo naman, manunuod lang ba tayo sa tik-tok sa dramang ito na nangyayari sa bayan? Titingnan lang ba natin ang rally na nangyayari sa Maynila at sa ibang lugar? Mabagabag sana ang damdamin natin. Ating pera ang kinukurap, ang ninanakaw, ang nilulustay. Hindi man tayo makarally sa kalye, magkaroon tayo ng rally sa panalangin. Ipagdasal natin na magbago na ang bayan. Ipagdasal natin na manindigan na ang lahat para sa katuwiran. Huwag din tayong magpadala sa mga corrupt na politiko na namimigay ng ayuda at pera sa atin sa panahon ng election. Tingnan natin ang mga politiko na nasangkot sa corruption, ilan diyan ang binoto natin? Sana mas lalo na tayong maging mapili sa pagboto natin. Huwag tayong magpaloko sa mga politiko. Iwaksi na natin ang political dynasty, ang mga magkamag-anak sa politika. Hindi lang sila ang magagaling na Pilipino. Marami diyan ang magagaling kung bibigyan lang natin ng pagkakataon. Makiisa at magkaisa tayo sa pagbabago ng bayan!

Homily September 21, 2025

 10,884 total views

25th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Am 8:4-7 1 Tim 2:1-8 Lk 16:1-13

Kapag binubuksan natin ang ating TV o ang ating radio sa mga balita, naiinis lang tayo. Ang mga balita ay tungkol na lang sa maraming kasamaan – corruption, guerra, patayan, pandaraya. Totoo, may mga kasamaan din na dala ng kalikasan tulad ng baha o lindol. Pero ang mga epekto nito ay pinapalala dahil sa corruption at mga ghost projects. Bilyon-bilyong pera ng bayan ay nawawala at hindi napapakinabangan ng taong bayan dahil sa mga katiwalaan. Parang kalat na kalat na ang kasamaan at malawak ang epekto sa maraming tao.

Pero kung susuriin natin, hindi naman marami ang gumagawa ng masama. Marami naman sa mga tao na kilala natin ay hindi masasama. Kakaunti lang ang talagang gumagawa ng masama. Marami sa mga kawani ng pamahalaan ay hindi naman corrupt. May mga opisyales ng gobyerno ay matitino naman. Hindi naman lahat ng mga Israelis ay gusto ng digmaan. Mga leaders lang naman ng Israel na mga rightists ang gustong gutumin at ubusin ang mga Palestinians. May mga Russian soldiers na tumatakas sa labanan. Ayaw nila ng digmaan sa Ukraine. Si Putin lang naman at ang mga cronies niya ang ibig sakupin ang Ukraine.

Ang mga masasama ay hindi naman marami pero desidido sila at mapamaraan sa paggawa ng masama. Ito ay ipinakita sa atin ni propeta Amos sa ating unang pagbasa. Ang mga masasama ay sumusunod naman sa batas ng Diyos na ipangilin ang Araw ng Pamamahinga. Hindi sila nagbi- business sa araw na ito. Kunwari nagpapahinga sila pero wala ang puso nila sa pagsamba sa Diyos. Naiinip nga sila na hindi sila makapag-business. Gustung gusto na nilang magtinda at nagplaplano pa sila paano mandaya sa kanilang pagtitinda. Dadayain nila ang timbangan. Tataasan ang presyo. Pati ang mga walang pakinabang tulad ng tulyapis ng trigo ay kanila pang ibebenta. Aapihin nila ang mga dukha na sila ay ipagbibili na mga alipin kahit na sa halaga lamang ng sandalyas. Nagplaplano ang masasama paano kumita kahit na dayain pa ang iba.

Ganoon din ang ginawa ng katiwala na hindi tapat sa ating ebanghelyo. Noong papaalisin na siya ng kanyang amo dahil sa kanyang kapabayaan, nagplano na siya paano siya mabubuhay pagkatapos na mapaalis siya. Mawawalan na siya ng trabaho. Ang naisip niya ay lokohin pa ang kanyang amo. Kukunin niya ang loob ng mga cliente ng amo niya. Babaguhin niya ang mga resibo ng mga may utang sa kanyang amo at papaliitin ang kanilang mga utang. Kung mawala na siya sa poder, tatanggapin siya ng mga taong ito dahil sa pinagbigyan niya sila.

Ang nakakataka ay pinuri ang di tapat na katiwalang ito ng kanyang amo noong malaman niya ang katiwalian na ginawa niya. Narinig natin ang sinabi si Jesus: “Pinuri ng panginoon ang magdarayang katiwala dahil sa katalinuhang ipinamalas nito. Sapagkat ang mga maka-sanlibutan ay may mahusay gumawa ng paraan kaysa mga maka-Diyos.”

Mga kapatid, ang mga makamundo, ang mga makasalanan at ang mga masasama ay matalino na gumawa ng pamamaraan upang ipalaganap ang kanilang plano at palawakin ang kanilang influensiya. Hindi ganoon kasigasig ang mga taong mabubuti. Pabaya sila sa pagpapalaganap ng kabutihan. Wala nga silang pakialam kung kumalat ang kabutihan o hindi. Kontento na lang sila na sila ay mabuti. Hindi sila nagsisikap na influensiyahan ang iba sa kabutihan. At ang masama pa, wala silang pakialam sa kasamaan na nangyayari. Hinahayaan na lang nila na lumago at kumalat ang kasinungalingan, ang kasamaan at ang pandaraya. Hindi kailangan na marami ay maging masama para lumala ang kasamaan. Sapat na may iilang masasama ang nagpapakalat nito at ang karamihang hindi masama ay hinahayaan lang lumaganap ito. Ang hindi pakikialam ng hindi masama ay ang dahilan sa pagkalat ng kasamaan.

Ilan lang naman ang mga corrupt sa barangay, pero ang mga tao ay tahimik lang sa katiwalian na nangyari kaya patuloy at lumalaki ang corruption.

Bakit ba tumatahimik lang ang mga taong hindi gumagawa ng masama? Akala nila na mabuti sila kasi hindi sila gumagawa ng masama. Hindi! Sa katahimikan nila lumalala ang kasamaan kaya naging bahagi sila sa paglawak ng kasamaan. Hindi sapat na hindi gumagawa ng masama. Gumagawa ba tayo ng mabuti? Pinipigilan ba natin ang kasamaan? Kung tayong lahat ay pupunahin natin ang masasama, hindi sila mangangahas na gumawa ng kahihiyan, at talagang kahihiyan ang kasamaan! Kung bibistuhin ang mga nagsisinungaling, ang nandaraya, ang nagnanakaw, ang corrupt – hindi sila dadami at hindi lalaganap ang kanilang kasamaan. Huwag po tayong matakot na manindigan. Huwag lamang tayo mananahimik. Magsalita at makialam tayo. Sa panahon ng social media tayong lahat ay maaaring magsalita. I-bush natin ang kasamaan. Sabihin natin na itigil na ng Israel ang digmaan sa Gaza. Sabihin nating lahat sa social media na ikolong na ang mga corrupt, lalo na ang mga corrupt na mambabatas.

Si Jesus mismo ay hindi nanahimik sa kayabangan at sa pagkukunwari ng mga Pariseo at Saduceo, ang mga leaders ng kanyang bayan. Dahil nagsalita siya kaya siya ay pinahuli, pinagbintangan, hinatulan at ipinapatay. Nanindigan si Jesus. Hindi niya hinayaan na patuloy dayain at pagsamantalahan ng mga leaders ang mga tao. Itong Jesus ang sinusundan natin at tinutuluran natin. Manindigan tayo at itaguyod ang kabutihan!

Homily September 14, 2025

 12,406 total views

Feast of the Exaltation of the Cross
National Catechetical Day
Num 21:4-9 Phil 2:6-11 Jn 3:13-17

Maraming kababalaghan at mga dakilang bagay na ginawa ni Jesus na nakakagulat at nakakatawag ng pansin: lumakad siya sa tubig, nagpakain siya ng higit na limang libong tao mula sa limang tinapay at dalawang isda, nagbigay siya ng paningin sa taong bulag mula pa noon siya’y isilang, bumuhay siya ng mga patay, magaling siyang magturo na dumadagsa ang mga tao para lamang makinig sa kanya. Dakilang mga bagay ang mga ito pero hindi tayo niligtas ng mga kababalaghang ito. Niligtas tayo ng kanyang pagkamatay sa krus. Si Jesus na nakapako sa krus ang tanda ng kanyang kadakilaan at tagumpay. Ganoon na lang tayo kamahal ni Jesus na inalay niya ang kanyang sarili sa krus. Ganoon ang kanyang pagiging masunurin sa kanyang Ama na namatay siya sa krus. Kaya si Jesus na nasa krus ay ang tanda ng kanyang pagmamahal – pagmamahal sa Diyos Ama at pagmamahal sa atin. Tiniis ni Jesus ang paghihirap at kahihiyan sa krus ng may pagmamahal!

Para sa ating mga kristiyano, ang pinakatanda ng ating relihiyon ay ang krus. Makikita natin ito sa ating mga simbahan, sa ating mga bahay, sa ating mga libingan, pati na nga sa ating mga kwintas. Tayong mga katoliko tinatandaan natin ang ating sarili ng krus sa lahat ng mga gawain natin – bago tayo magdasal, bago tayo matulog, pagkagising natin, sa simula ng ating paglalakbay. Bakit? Kasi ito ay tanda na mahal tayo ni Jesus kaya hindi niya tayo pababayaan. Aalalayan niya tayo. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal sa atin. Hindi lang sapat na maniwala tayo na mayroong Diyos. Hindi lang sapat na maniwala tayo na nandiyan si Jesus. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal. Kung ganoon niya tayo kamahal na namatay siya sa krus para sa atin – ano pa kaya ang hindi niya gagawin upang tayo ay tulungan?

Pero noong una, ang krus ay hindi tanda ng pag-ibig. Ito ay isang instrumento na kinatatakutan at iniiwasan kaya ito ay tanda ng masakit at nakakahiyang parusa na nagdadala ng kamatayan. Ito ang parusa sa mga tulisan, sa mga dayuhan, sa mga alipin at mabababang uri na tao sa lipunan. Ang mga taong may dignidad noon tulad ng mga Romanong mamamayan o mga general o mga senador, kapag dapat sila parusahan ng kamatayan, sila ay pinapainom ng lason o pinupugutan ng ulo. Kaya si Pablo, na isang Roman citizen ay pinugutan ng ulo, pero si Pedro na isang dayuhang Hudyo ay pinako sa krus.

Si Jesus ay pinako sa krus kasi ang turing sa kanya ay tulisan, manghihimagsik at hindi siya Romano. Siya ay Hudyo. Pero noong si Jesus ay nasa krus na, nagkaroon ng bagong kahulugan ang krus. Ganoon tayo kamahal ni Jesus na tiniis niya ang kamatayan sa krus para sa atin. Dahil dito naging tanda na ito ng dakilang pag-ibig. Sana ganoon ang turing natin kapag nakikita natin ang Crucifix sa mga simbahan natin. Salamat Jesus sa dakilang pag-ibig mo sa amin. Kaya gawin natin nang maayos ang pag-aantanda ng krus sa ating katawan. Tinatandaan natin ang ating katawan ng pag-ibig ng Diyos. Kaya ang lahat ng blessings sa simbahan ay ginagawa sa tanda ng krus, sa tanda ng pag-ibig ng Diyos sa atin. Takot ang demonyo sa krus, kasi dito nagtagumpay si Jesus sa kasamaan.

Itong pagbabago ng kahulugan, mula sa parusa na naging kaligtasan, ay pinakita din sa atin sa ating unang pagbasa. Mapagrebelde ang mga Israelita. Sa paglalakbay nila sa disyerto palagi silang nagrereklamo sa Diyos at kay Moises. Nasusuya na sila sa paglalakad. Pati nga ang tinapay na galing sa langit, ang manna, ay kinasusuyaan na nila. Pinarusahan sila ng Diyos. Nagpadala ang Diyos ng mga makamandag na ahas at marami sa kanila ay tinuklaw at namatay. Dito natauhan na sila at humingi ng tulong kay Moises na ipagdasal sila sa Diyos na tanggalin na ang mga ahas. Nawala ba ang mga ahas? Hindi! Pero inutusan ng Diyos si Moises na gumawa ng ahas na tanso at ilagay ito sa itaas ng isang tikin at ang tikin ay itayo sa gitna ng kampamento. Ang sinumang matuklaw ng ahas na tuminingi sa tikin ay hindi mamamatay. Siya ay maliligtas. Ang ahas na parusa ay naging ahas na nagliligtas kapag tumingin doon na may paniniwala sa salita ng Diyos. Ang parusa ay naging paraan ng kaligtasan kung may pananalig. Ganyan din ang krus ni Jesus. Kapag tumingin tayo doon ng may pananalig sa pag-ibig ng Diyos, maliligtas tayo. Kaya nasabi ni Jesus kay Nicodemo: “Kung paano itinaas ni Moises ang ahas doon sa ilang, gayon din naman, kailangan itaas ang Anak ng Tao, upang ang sinumang sumampalataya sa kanya ay magkaroon ng buhay na walang hanggan.”

Huwag po tayong matakot sa krus, o sa mga kahirapan sa buhay. Huwag natin sabihin na dahil sa mga problema o kahirapan sa buhay, kinalimutan na tayo ng Diyos o pinabayaan niya. Nandiyan siya sa gitna ng mga problemang ito. Tumingin tayo sa kanya ng may pag-ibig at dito tayo maliligtas. Ang krus, ang kahirapan na binabata ng may magpamamahal, ay magliligtas sa atin. Matagumpay ang krus. Sa pamamagitan nito tayo maliligtas at magkakaroon ng panibagong buhay.

Sa ating bayan marami din tayong mga problema na dinadaanan. Nandiyan ang masamang panahon, ang sunod sunod na ulan. Pinalala pa ang epekto nito ng mga corruption na nababalitaan natin ngayon sa paggawa kuno ng flood control projects. Pinahihirapan din tayo ng ating mga politiko at ang ilang mga contractors. Nandiyan iyong pagnanakaw sa bayan sa pamamagitan ng mga confidential funds. Hindi pa naharap ni Sara Duterte ang mga kaso niya sa kanyang confidential fund. Binabaha na nga tayo, nandiyan pa ang pagbabanta ng pagmimina. Nandiyan pa rin ang paninira ng kalikasan. Ang mga ito ang nagpapabigat sa buhay natin. Sila ang mga krus na dinadala natin. Huwag natin balewalain ang mga ito. Harapin natin at itanong sa Diyos, paano ba namin madadala ang mga krus na ito? “Tulungan mo kaming maniwala, O Panginoon, na patuloy pa ang pagmamahal mo sa amin kaya haharapin namin ang mga ito ng may paninindigan. Hindi kami magpapabaya. Patuloy kaming mananawagan upang ang katarungan ay matugunan.”

Homily September 7, 2025

 17,341 total views

23rd Sunday of the Ordinary Time Cycle C

Wis 9:13-18 Phlm 9-10.12-17 Lk 14:25-33

“Sinong tao ang makatatarok ng kaisipan ng Diyos? Sino ang makaaalam ng kalooban ng Panginoon?” Ito ang tanong na narinig natin sa atin unang pagbasa. Ang sagot: wala, kung aasa lang tayo sa ating kakayahan bilang tao. “Ang ating kaluluwa ay binabatak na pababa ng ating katawang may kamatayan,” nakasulat sa Aklat ng Karunungan. Nahihirapan nga tayo na malaman ang nilalaman ng mga bagay sa paligid natin sa daigdig, ano pa kaya ang pag-unawa sa mga bagay na makalangit. Kaya walang nakakaalam ng kalooban ng Diyos at ng kanyang panukala kung hindi niya ito ipabatid sa atin. Mabuti na lang, ang Diyos natin ay hindi isang Diyos na tahimik o isang Diyos na malihim. Siya ay nagpapahayag. Pinapaalam niya sa atin ang kanyang plano at ang kanyang kagustuhan. At bakit? Dahil sa mahal niya tayo. Mahal niya tayo bilang kanyang mga kaibigan. Sabi ni Jesus na tinuturing niya tayo hindi bilang alipin. Hindi pinapaalam ng amo sa kanyang alipin ang kanyang mga balak. Tinuturing niya tayo bilang mga kaibigan, kaya pinapaabot niya sa atin ang plano ng ating Ama. Kaya nga ang Anak ng Diyos ay naging tao upang ipaalam at ipadama sa atin na mahal niya tayo. Tinuturuan din tayo ni Jesus paano tumugon sa pag-ibig ng Ama, kung papaano mahalin ang Diyos.

Sa ating ebanghelyo narinig natin na maraming mga tao ang lumalapit kay Jesus. Bakit? Marahil ang iba kasi gusto nilang mapagaling ni Jesus. May kahilingan sila sa kanya. May mga lumalapit naman kay Jesus kasi gusto nilang makinig sa kanyang aral. Ang iba nga ay kinikilala na nila siya na Panginoon. Pero sinabi din ni Jesus na hindi lahat ng tumatawag sa kanya na “Panginoon, Panginoon” ay makakapasok sa kaharian ng langit. Hindi dahil sa kilala na natin siya, o kaya naging kasama natin siya, o kahit na nakagagawa tayo ng kababalaghan sa ngalan niya, na tayo ay ligtas na. Pero, may iba na lumalapit kay Jesus kasi gusto nilang maging alagad ni Jesus. Sana nabibilang tayo rito. Hindi tayo lumalapit sa Diyos kasi may pangangailangan tayo, kasi tayo ay nabibiyayaan. Lumapalit tayo kasi gusto nating sumunod sa kanya. Pero may kondisyon siya Jesus upang maging alagad niya tayo. “Ang sinumang hindi magpasan ng kanyang krus araw-araw at sumunod sa akin ay hindi maaring maging alagad ko.” At makakasunod tayo sa kanya araw-araw kung inuuna natin siya.

Kilala natin na si Jesus ay Diyos. Kaya mahalin natin siya ng buong puso at buong lakas natin. Unahin natin siya. Kung inuuna pa natin ang ating magulang, ang ating mga anak, ang ating trabaho, ang ating sariling gusto o ang sariling kapakanan, hindi tayo magiging alagad niya. Handa ba tayong itaya ang lahat sa kanya? Isipin na lang natin na itinaya din niya ang kanyang lahat para sa atin. Iniwan niya ang kanyang pamilya at ang kanyang tahanan para sa atin. Ang buong buhay niya ay buhay paglilingkod. Inalay niya ang buhay niya sa krus para sa atin. Ibinibigay niya ang kanyang sarili bilang pagkain sa Banal na Komunyon upang bigyan tayo ng lakas. Ang kanyang Espiritu ay binuhos niya sa atin. Kaya maaari siyang humingi ng lahat sa atin kasi ibinigay din niya ang kanyang lahat para sa atin.

May dalawang talinhaga ngayong araw tungkol sa pagbibigay ng lahat. Kung ang isang tao ay may malaking project, tulad ng pagtatayo ng tore, o kung ihahambing pa natin sa atin panahon ngayon, na magtatayo ng isang malaking bahay na bato, pag-iisipan niya muna kung kaya niyang ipatapos ang project na ito. Baka naman magsimula siya at kulang pala ang kanyang budget. Nakakahiya naman na nagsimula at hindi napatapos. At kung iyan ay malaking project dapat ang lahat ng pera niya at kayamanan ay ilagay niya sa kanyang project, kung hindi mabibitin siya sa budget. Magtitipid muna siya sa pamimili ng mga gamit o ng damit, hindi mula siya masyadong maglakbay, pati na sa pagkain niya, hindi muna siya bibili ng mamahalin at imported na pagkain, kasi may pinapagawa siyang malaking bahay. Kaya ba niyang ilaan muna ang lahat para mapatapos ang bahay?

Ang pangalawang talinhaga ay tungkol sa isang hari na makikipagdigma. Haharapin ba niya ang isang hari at sasagupain niya sa labanan na mayroon lang siyang sampung libong kawan at ang haring nagmamartsa laban na kanyang kaharian ay mayroong dalawampung libong sundalo? Handa ba siyang itaya ang lahat niyang kakayahan upang harapin ang haring ito? Kung hindi niya kaya, habang malayo pa ang kalaban, makipagkasundo na agad siya.

Ang ibig sabihin ng mga talinhangang ito ay hindi madali na maging alagad ni Jesus. Kailangan nating itaya ang lahat kung magpasya tayo na sumunod sa kanya. Kaya nasabi niya: “Hindi maaring maging alagad ko ang sinuman kung hindi niya tatalikdan ang lahat sa kanyang buhay.”

Hindi lang naman ang mga pari o mga madre ang nagtatalaga ng sarili bilang alagad ni Jesus. Lahat tayo na binyagan ay inaanyayahang sumunod kay Jesus at maging alagad niya. Ang ibig sabihin nito ay dapat natin siyang unahin sa buhay natin. Piliin muna natin ang katotohanan, ang kabutihan, ang katarungan at hindi ang sariling layaw o gusto. Ano ang basihan ng ating mga pasya sa buhay, ang kagustuhan ba ng Diyos o ang sabi-sabi ng iba, o ano ang uso, o ano ang mas madali para sa atin?

Mahirap malaman ang kagustuhan ng Diyos, kaya nga niya ito sinasabi sa atin. Kaya nga mayroon tayong Salita ng Diyos na siyang basihan ng ating pag-iisip. Kaya nga mayroon tayong Simbahan na patuloy na gumagabay sa atin. Gumagabay ang simbahan sa atin hindi lang sa personal na gawain natin, pati na sa panlipunang desisyon natin – tulad ng sa election. Hindi naman tayo tinuturuan ng simbahan na bomoto sa masamang tao kundi sa mga taong maaasahan ng bayan. Hindi ang nagbigay sa atin ng ayuda sa eleksyon, o ang nagbigay ng pera ang talagang karapat-dapat na kandidato. Kaya nga sinasabi ng simbahan na huwag tayong magpadala sa ating natatanggap sa kanila.

Patuloy po tayo ginagabayan ng Diyos. Maniwala tayo sa kanya. Ginagabayan tayo ng kanyang karunungan sa pamamagitan ng Simbahan na nagpapatuloy ng misyon ni Jesus para tayo iligtas. Nalalaman natin ngayon ang kalooban ng Diyos para sa atin dahil sa simbahan.

Homily August 31, 2025

 24,717 total views

22nd Sunday of Ordinary Time Cycle C

Sir 3:17-18.28-29 Heb 12:18-19.22-24 Lk 14:1.7-14

Gusto ng Diyos ang taong may mababa ang loob. Gusto din natin ng taong magpakumbaba. Kapag isang tao ay mayabang, sabi natin na mahangin siya. Umiiwas tayo sa kanya. Bakit? Dahil naka-centro siya sa kanyang sarili. Siya lang ang magaling. Palagi ang sarili ang pinapansin niya. Tumatawag siya ng pansin sa kanyang sarili. Ang akala niya ay siya lang ang magaling. Kaya tinataas niya palagi ang sarili niyang bangko. Sinusukat niya ang ibang tao ayon sa kanyang sarili.

Kung tayong mga tao ay nasisilaw sa mayayabang, ganoon din ang Diyos. Kinamumuhian niya ang mapagmataas, ngunit pinapakinggan niya at pinapansin ang mga may mababang loob. Napakinggan natin ang sinabi sa atin ni Sirak sa ating unang pagbasa: “Anak ko, maging mapagkumbaba ka sa pagtupad ng tungkulin, at mamahalin ka ng Diyos at ng mga taong malapit sa Diyos.” Ang mapagkumbaba ay madaling manalig sa Diyos kasi kinikilala niya ang kanyang pagkukulang. Palagi siyang nagdarasal kasi kung aasa lang siya sa kanyang sarili, wala siyang magagawa. Anumang lakas at kakayahan niya ay galing sa Diyos. Hindi siya naka-centro sa kanyang sarili kaya handa siyang kumilala sa Diyos at sa ibang tao. Madali niyang matanggap na may mga taong mas magaling sa kanya at hindi niya ito ikinalulungkot. Kung may kagalingan siya, may kagalingan din ang iba at pinupuri niya ang Diyos na siyang pinanggalingan ng lahat ng mabuti.

Ang dalawang talinhaga ni Jesus ay tungkol sa pagpapakumbaba sa konteksto ng kainan. Sa isang handaan mas masarap ang pagkain sa presidential table o sa lamesang pangdangal. Pero hindi lang masarap na pagkain ang hinahanap ng tao. Gusto niya na kilalanin siya. Sa upuang pandangal nandoon ang mga importanteng bisita. Napansin ni Jesus na nag-uunahan ang mga tao na pumuesto doon. Ang gustong sabihin ni Jesus sa talinhagang ito na huwag tayong mag-akala tayo na ang mas importante. Hayaan natin na kilalanin at pansinin tayo kaysa tayo ang magpapansin. Ang nagpapakataas ay ibababa; ang nagpapakumbaba ay itinataas.

Huwag karangalan ang hanapin natin. Huwag nating ipilit ang ating sarili sa puwesto. Dapat basahin ito ng mga kandidato sa halalan. Maraming politiko ay pinipilit nila ang kanilang sarili sa puwesto. Ginagawa ang lahat, kasama na ang mandaya, ang magsinungaling, at mamili ng boto para lang maluklok siya kahit na sa totoo, walang naman silang kakayahan at wala namang hangaring maglingkod. Bakit hindi na lang nila hayaang kilalanin sila ng taong bayan at huwag ng manloko at mandaya?

Marami din sa atin ay matatamaan ng ikalawang talinhaga ni Jesus. Iniimbitahan natin ang iba kasi gusto nating imbitahan din nila tayo. Naging mapagbigay tayo sa iba kasi gusto din natin na tayo ay kanilang bigyan. Pero sabi ni Jesus na ang mas pansinin natin ay ang mga walang-wala, ang hindi makapag-anyaya sa atin. Diyos na ang gaganti sa kabutihan natin sa kanila. Ang hanapin natin ay hindi ang regalo o pagkilala ng tao. Ang hangarin natin ay ang pagkilala ng Diyos. Hindi pababayaan ng Diyos ang kabutihan na ginagawa natin sa hindi makapaghihiganti sa atin. Mga kapatid, may Diyos! May Diyos na nakakakita at nakakaalam sa anumang kabutihan na ginagawa natin sa iba at siya ay hindi pabaya. Mabuti siya sa mga gumagawa ng mabuti.

Sana matutunan din ito ng mga politiko. Ang karanasan natin ngayon ay ang mga politiko ay matulungin sa mga tao na bumoto sa kanila. Inaalagaan nila ang mga tao na nila. Pero kung tao na nila iyon, kanila na nila sila. Ang mas dapat nilang tulungan ay ang mga hindi bumoto sa kanila upang makuha nila ang kanilang loob. Dito nila mapapakita sa mga tao na ama at kapatid sila ng lahat, at hindi lang ng mga kakampi nila. Mas maraming boboto sa kanila sa susunod na halalan. Tularan sana nila ang Diyos na mapagbigay sa lahat.

Napakahalaga ng pagkikipagkumbaba sa ating ugnayan sa Diyos at sa kapwa. Nakakaakit ang taong mapagkumbaba. At ang kababaang loob ay hindi tanda ng kahinaan. Ito ay bunga ng katotohanan, ng pagkilala na may kagalingan din ang iba at ang lahat ng kagalingan ay galing sa Diyos. Kaya sa pagkilala natin ng kagalingan ng iba, hindi naman nababawasan ang ating kagalingan, kundi mas lalo pa nating kinikilala ang Diyos na siyang pinagmumulan ng lahat ng kabutihan.

Ang Diyos mismo ay mapagkumbaba. Hindi niya tayo sinisindak ng kanyang kapangyarihan. Sinabi sa ating ikalawang pagbasa na noong araw, lumapit ang Diyos sa mga Israelita sa pamamagitan ng lindol, ng kidlat, ng apoy at ng malakas na hangin doon sa bundok ng Sinai. Natakot ang mga tao at nakipag-usap sila kay Moises na siya na lang ang umakyat ng bundok at sabihin na lang niya sa kanila ang ipapasabi ng Diyos sapagkat natatakot silang lumapit sa Diyos. Kaya ngayon sa ating panahon, lumapit ang Diyos sa atin sa pamamagitan ng isang maliit na bata, ang Santo Nino. Naging tao ang Diyos. Hindi tayo sinindak ni Jesus. Noong siya ay kinilalang hari nakasakay siya sa isang asno, hindi isang kabayong pandigma tulad ng mga hari. Ganoon na lang magpakumbaba si Jesus na naging matagumpay siya sa pagkamatay niya sa krus. Sa kanyang pagpapakumbaba doon niya tayo dinakila. Doon niya tayo binigyan ng bagong buhay.

Hanggang ngayon nagpapakumbaba ang Diyos upang akitin tayo. Ang kanyang presensiya ngayon sa atin sa Banal na Misa ay sa anyo ng tinapay. Nasa Banal na Hostia ang buong kapangyarihan at karangalan ng Diyos nating sinasamba. Huwag tayong matakot sa lumapit sa kanya at tanggapin siya. Ang mga tao lamang na mapagkumbaba ang kumikilala sa mapagkumbabang Diyos sa Banal na Misa. Sila iyong nagsisimba at tumatanggap sa kanya. Ang mga taong mayayabang ay walang panahon sa kanya. Hindi nila kailangan ang Diyos kaya hindi sila nagsisimba. Kawawa ang mga taong mayayabang. Hindi nila nakikilala ang Diyos.

Homily August 24, 2025

 24,386 total views

21st Sunday Ordinary Time Cycle C

Is 66, 18 21 Heb 12, 5 7. 11 12

Tayong lahat ay nagsisikap na maging maayos ang buhay. Gusto natin na maayos ang kalagayan ng ating pamilya. Gusto natin na maging mabunga ang ating hanap buhay. Gusto natin na makapagtapos sa pag aaral ang ating mga anak. Gusto nating manatiling malusog. Ibig natin ang mga ito at pinagsisikapan natin. Pero alam natin na hindi lang ito ang buhay. May kabilang buhay pa na nag-aantay sa atin. Kaya ang kaligtasan at ang kaayusan ng buhay ay hindi lang para sa lupang ibabaw. May kaligtasan din sa kabilang buhay at ito ay mas mahalaga, kasi magpasawalang hanggan ang kabilang buhay. Kaya kung nababahala tayo sa buhay dito sa lupa, mas mabahala din tayo sa kabilang buhay. Kaya mahalaga ang tanong kay Jesus, marami ba ang maliligtas? Marami ba ang magkakaroon ng buhay na walang hanggan, ang mapapasama sa kaharian ng langit?

Hindi ito diretsong sinagot ni Jesus – kung marami ba o kakaunti. Para kay Jesus ang mas mahalaga na pagkakaabalahan natin ay maging kasama ba tayo sa maliligtas, maging kasama ba tayo na magkakaroon ng buhay na walang hanggan? Ano kung alam natin na marami ang maliligtas at hindi naman tayo nabibilang doon? Kaya sa halip na malaman kung marami o kakaunti, mas pagsikapan natin na makakasama tayo sa maliligtas, at iyan ay nangangahulugan na magsikap na pumasok sa makipot na pintuan, kasi ang daan papunta sa kapahamakan ay malawak, ngunit makitid ang daan papunta sa kaayusan. Hindi ba madali na magpabaya, na maging easy-easy lang ang buhay natin? Madali ang sumama lang sa barkada at sa bisyo. Mas mahirap na magsikap na magtrabaho. Madaling isipin lang ang sariling kagustuhan kaysa magbalik handog. Sabi ni Jesus na kung gusto natin na maging alagad niya kailangan natin na tanggihan ang sariling hilig natin, buhatin ang ating krus araw-araw ang sumunod sa kanya. Kailangan natin na mamatay sa ating sarili upang magkaroon na panibagong buhay.

Pero huwag tayong matakot. Kung gusto natin na magkaroon ng maayos na buhay sa mundong ito, mas lalong gusto iyan ng Diyos. Kung gusto nating magkaroon ng buhay na walang hanggan, mas lalong gusto iyan ng Diyos. Itinaya na niya ang kanyang anak upang tayo ay maligtas. Hindi naman hahayaan ng ating Ama sa langit na maging bigo ang kanyang project kaligtasan. Kaya ginagabayan niya tayo para sa kaligtasan, Ginagabayan niya tayo tulad ng paggagabay ng magulang sa kanyang anak.

Ang mga magulang na nandito ay nababahala para sa kanilang mga anak. Malaki ang kalungkutan nila kapag nawawala o nagwawala ang mga anak nila. Tulad ng gusto ng mga magulang sa sila ay makapunta sa langit gusto rin nila na ang mga anak nila na makasama nila sa langit. Napakalungkot na tayo ay nasa langit at ang mga mahal natin sa buhay ay wala doon.

Dahil sa gusto ng mga magulang na maging maayos ang kanilang mga anak, sila ay dinidisiplina nila. Tini-train nila sila na maging masipag, na maging magalang, na maging matipid, na umiwas sa bisyo. Kaya pinagbabawalan silang sumama sa masamang barkada. Dinidisiplina sila na magdasal at magsimba. Mapalad ang mga bata na sumusunod sa kanilang mga magulang. Hindi madali na maging masunurin, pero bandang huli, hindi nila pagsisisihan na nagpadisiplina sila. Walang nagsisisi sa kanilang katandaan na naging masunurin sila. Pero malaki ang pagsisisi pagdating ng panahon na hindi sila sumunod.

Dinidisiplina sila ng kanilang mga magulang kasi anak nila sila. May isang bata na naglalaro kasama ng ibang mga bata at kasama nila, napapamura din siya. Dumating ang kanyang magulang at itinabi siya. Siya at pinagsabihan na huwag ng magmura. Nangatwiran ang bata. “Nanay, bakit ako lang ang pinagagalitan mo? Ang mga kasama ko ay nagmumura din.” “Pinagagalitan kita kasi anak kita.” Ang pagdidisiplina ng magulang ay tanda ng kanyang pagmamahal sa kanyang anak. Concerned siya sa kanyang anak.

Ganoon din ang ating Ama sa langit. Dinidisiplina niya tayo, kasi mahal niya tayo. Mayroon tayong mga alituntunin na para sa atin kasi anak tayo ng Diyos. Hindi tayo magsisisi kung sumusunod tayo sa kanya. Hindi pabaya ang Diyos sa atin. Siya ay mapagmahal na Ama. Gusto niya na maging maayos ang buhay natin, dito at sa kabilang buhay. Kaya dinidisiplina niya tayo. May mga pagsubok na dinadaanan natin. Pinapalakas tayo ng mga pagsubok na ito. Manalig tayo sa Diyos at sumunod lang tayo sa kanya.

At kung hindi tayo sumunod, hindi tayo makakasama sa kanyang kaharian. Baka tayo masarhan ng pintuan ng langit. Hindi natin maidadahilan, katoliko naman ako! Kasama nga ako sa Apostolado ng Panalangin, o lay minister ako, o pari ako! Hindi tayo maliligtas ng mga grupo na kinabibilangan natin o ng mga uniforme na suot natin o ng estandarte na dala natin. Maliligtas lamang tayo kung sumusunod tayo sa mga alituntunin ng Diyos, kung nakikiisa tayo sa mga programa ng simbahan kasi ang simbahan ay ang katawan ni Kristo. Pero kung hindi tayo nakikiisa sa simbahan, hindi tayo nakikiisa kay Kristo. Maaaring masarhan tayo ng pintuan sa kabilang buhay.

Ang kaayusan ng buhay ay para sa lahat dito sa lupa at doon sa langit – para sa lahat na sumusunod sa kagustuhan ng Diyos, kasi maliwanag na sinabi ni Jesus na kung mahal natin siya, gawin natin ang utos niya. Ngayon pa lang ay gawin na natin ang kalooban ng Diyos. Huwag natin ipasabukas ito! Bigla ang pagdating niya at mananagot tayong lahat sa kanya.

Homily August 17, 2025

 26,931 total views

20th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Jer 38:4-6.8-10 Heb 12:1-4 Lk 12:49-53

Si Jun ay isang engineer. May mataas siyang katungkulan sa gobyerno. Isang araw may lumapit sa kanya na isang opisyales din ng pamahalaan at may pinapapirmahan sa kanya na isang kontrata para sa government project na magkaroon ng tren na gagawin ng mga Intsik. Malaki ang project. Aabot ng ilang bilyong piso pero may anomalya sa project. Makakatanggap din siya ng malaking pera kung pipirma siya. Hindi ito maatim ng kanyang konsensya. Ayaw niyang pumirma. Nabuking ang project. Sa halip na maparusahan ang mga corrupt na opisyal, ginawan siya ng kaso at pinagbintangan. Siya ngayon ang nakulong.

Ito ay hindi gawa-gawang kwento. Marami tayong mga kwento na ganito. Ang nagsisikap na magpakabuti at sumunod sa kanilang budhi ang pinagbibintangan ng mga makapangyarihan. Bakit kaya?
Pero hindi lang ito nangyayari ngayon. Noon pa ganito rin ang nangyayari sa mga taong matuwid. Iyan ay naranasan ni propeta Jeremias. Siya ay nabuhay ng mga dalawang libo at limang daang taon nang nakaraan. Sinasalakay noon ang lunsod ng Jerusalem ng mga taga-Babilonia. Nasa loob ng lunsod si Jeremias at sinisigaw niya ang mensahe ng Diyos sa mga tao. Iyan naman ang gawain ng mga propeta. Sila ang tagapagsalita ng Salita ng Diyos. Sabi niya sa mga tao: “Sumuko na tayo. Huwag na nating labanan ang mga taga-Babilonia. Ang kanilang pagsalakay sa atin ay parusa sa ating paglabag sa mga utos ng Diyos sa atin. Sa halip ng lumaban, baguhin natin ang ating buhay. Sumunod na tayo sa Diyos.” Galit na galit kay Jeremias ang mga pinuno ng kanyang bayan. Traydor daw siya. Isinumbong nila siya sa hari; ang hari naman ay mahina. Hindi niya kayang pigilan ang mga pinuno ng bayan. Kaya hinuli si Jeremias ng mga leaders at itinapon sa isang balon na puno ng putik. Mabuti na lang at may nakakita sa kanyang kalagayan, si Ebed-Melec, at iniligtas siya.

Kawawa naman si Jeremias. Ginagawa lang niya ang pinasasabi ng Diyos at muntik na siyang mamatay ng gutom sa loob ng balon. Hindi ba ganyan din ang nangyari kay Jesus. Nagpapahayag lang naman siya ng mga Salita ng Diyos at tumutulong sa mga mahihirap at siya ay pinagbintangan ng mga leaders at tuluyang ipinapako sa Krus.

Pero alam ni Jesus ang mangyayari sa kanya. Bahagi ito ng kanyang misyon. Kaya nasabi niya na siya ay hindi naparito upang mabigay ng kapayapaan kundi ng pagkabaha-bahagi ng mga tao. Magdadala siya ng apoy, ang apoy ng katotohanan at ang apoy ng katuwiran. Ang gumagawa ng katiwalian ay lalabanan ang apoy na ito. Kokontrahin nila ang katotohanan.

Noong si Jesus ay sanggol pa lamang, dinala siya ni Maria at ni Jose sa templo. Sa gabay ng Espiritu Santo, nakilala siya ng matandang si Simeon na siya nga ang ilaw na tatanglaw sa buong mundo. Sinabi niya kay Maria: “ Tandaan mo, ang batang ito ay nakatalaga sa ikapapahamak o ikaliligtas ng marami sa Israel. Siya ang magiging tanda mula sa Diyos ngunit tutugisin siya ng marami, kaya’t mahahayag ang kanilang pag-iisip.” Jesus will be a sign of contradiction and of division among many.

Sinabi na ito ni Jesus. Kokontrahin siya ng marami. Ganoon din ang mangyayari sa mga sumusunod sa kanya. Kaya nga sa simbahan mayroon tayong maraming mga martir. Sila ay pinatay dahil sa kanilang paninindigan para kay Jesus na siya ang katotohanan at buhay. Patuloy ang pagkokontra sa mga Kristiyano na sumusunod kay Jesus sa ating panahon. Ngayon, kapag nanawagan tayo na itigil na ang giyera sa Gaza at pagpapatay at paggugutom ng mga Palestinians, sinasabi na komokontra daw tayo sa mga Judio. Pero totoo naman, mga Hudyo ng Israel ang gumagawa nito. Kapag kinakampihan natin ang mga Molbog sa Bugsok island kasi inaagaw ang lupang ninuno nila ng San Miguel Corporation para magtayo ng resort, tayo daw ay nanggugulo at ayaw natin ng kaunlaran. Kapag nanawagan tayo na itigil na ang online gambling dahil sa maraming mga kabataan ay nalululong sa bisyo ng sugal, laban daw tayo sa karapatang pantao. Kung nanawagan tayo na ituloy ang impreachment ng bise-presidente para malaman kung saan dinala ang mga milyon-milyong pera ng gobyerno, namumulitika daw tayo. Kung ang pinag-uusapan ay katotohanan, katarungan, at katuwiran, may mga kokontra. Sisiraan tayo. Ayaw ng kadiliman ng liwanag, ayaw ng nang-aabuso na sila ay mabisto. Dahil sa paninindigan ni Jesus kaya siya ipinako sa krus. Pero huwag po nating ikahiya ang krus. Ito ang magdadala ng kaligtasan. Kung kasama natin si Jesus sa kahirapan, makikiisa din tayo sa kanya sa kanyang tagumpay at bagong buhay.

Homily August 10, 2025

 31,407 total views

19th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Wis 18:6-9 Heb 11:1-2.8-19 Lk 12:32-48

May pananalig ka ba? Naniniwala ka ba? Sa gawain natin dito sa lupa, kailangan natin ng pananalig. Nananalig tayo sa ating magulang na itataguyod nila tayo. May tiwala tayo sa driver ng tricycle o ng jeep o ng van, na magiging maingat siya sa pag-drive. Nanalig tayo sa doctor na alam niya ang gamot na ibinibigay niya. Nanalig tayo sa pari na tama ang sinasabi niya tungkol sa Diyos. Kailangan natin ang pananalig sa isa’t-isa sa ating buhay.

Higit na kailangan natin ang pananalig sa Diyos kasi mas dakila siya kaysa atin. Alam niya ang lahat ng bagay kasi ang lahat ay galing sa kanya. May pananalig tayo sa Diyos kasi alam natin na mahal niya tayo at hindi niya tayo ipapahamak. Kung ibinigay na niya ang kanyang bugtong na anak para sa atin, ano pa ang ipagkakait niya sa atin? Kung ibinigay na ni Jesus ang kanyang buhay para sa atin, iiwan ba niya tayo sa ere?

Narinig natin sa ating ikalawang pagbasa na tayo ay may pananalig o ang pananampalataya kung nagtitiwala tayo na mangyayari ang inaasahan natin, at naniniwala sa mga bagay na di natin nakikita. Kinalulugdan ng Diyos ang taong may pananalig sa kanya. Ito lang ang tanging pakikitungo natin sa Diyos – ang pananalig sa kanya kasi hindi natin siya nakikita. Hindi nga natin siya nakikita pero alam natin na nandiyan siya. Hindi siya pabaya at pagbibigyan niya tayo. Dahil sa pananalig, mayroon tayong pag-asa sa kanya. Ang ating inaasahan ay mga bagay at katotohanan na wala pa sa kamay natin. Inaasahan pa lang natin na darating. Dahil sa pag-asang ito, tinataya na natin ang ating sarili. Iyan po ang ugat ng salitang pananampalataya– PALA TAYA. Wala pa ang bola sa lotto, wala pa ang tupada sa sabong, inilalabas na natin ang ating pera. Binibigay na natin ang ating taya sa pag-asa na mananalo tayo. Madalas talo naman tayo. Pero sa Diyos hindi tayo matatalo, kasi nagbigay na siya ng pauna sa atin – ang kanyang anak na si Jesus. Namatay na siya, Pababayaan pa ba niya tayo? Hahayaan ba niya na mapapahamak tayo na nagpakasakit at namatay na si Jesus para sa atin? Ibinigay pa niya ang kanyang Banal na Espiritu sa siya ang sangla niya para sa ating kaligtasan.

Tumataya tayo sa Diyos kung sumusunod tayo sa kanya. Si Abraham, sa ating ikalawang pagbasa, ang halimbawa ng pananalig. Ganoon kalaki ang kanyang tiwala sa Diyos na noong sinabi ng Diyos, iniwanan niya ang lupain ng kanyang ninuno sa Haran at pumunta siya sa lupain na ipinangako sa kanya, ang lupain ng Canaan. Nanirahan siya roon na isang dayuhan ng buong buhay niya. Noong namatay ang kanyang asawang si Sara, bumili siya ng kapirasong kuweba upang may mapaglibingan siya sa kanya. Pero naniwala siya na balang araw mapapasa kanyang lahi ang lupaing ito, kasi sinabi ng Diyos.

Naniwala siya na may malaking lahi na manggagaling sa kanya, kasing dami ng mga butil ng buhangin sa dalampasigan, kahit na matanda na siya at si Sara, at wala pa silang anak. Nanalig sila sa sinabi ng Diyos. At noong nagkaroon sila ng kaisa-isang anak, si Isaac, noong sinabi ng Diyos na ialay siya sa bundok ng Moria, sumunod si Abraham. Handa niyang ialay ang kaisa-isang anak niya kasi may pananalig siya sa Diyos. Maaasahan ang Diyos at hindi niya siya pababayaan. Ganoon nga ang nangyari. Hindi naman kinuha si Isaac, at mula sa kanya dumami ang angkan ni Abraham.
May pananalig ba tayo sa Diyos? Naniniwala ba tayo sa salita ni Jesus sa atin ngayong Linggo? “Huwag kayong matakot… Ipagbili ninyo ang inyong ari-arian at mamigay kayo sa mga mahihirap… Mag-impok kayo ng kayamanan sa langit kasi kung nasaan ang kayamanan ninyo, nandoon din naman ang inyong puso.” Kung ang kayamanan natin ay nasa lupa natin, nasa bangka natin, nasa pautang natin, nandito sa lupa ang ating puso. Kaya takot tayong mamatay. Hindi tayo handa na tagpuin ang Diyos sa kanyang pagdating. Wala naman kasi tayong kayamanan na matatagpuan sa langit kasi wala naman tayong ibinigay at itinulong sa iba.

Pero sa ayaw natin o sa gusto, darating ang Panginoon – at sa panahon pa na kampante na tayo sa buhay natin sa lupa. Huwag na tayong patulog-tulog o magpabaya. Maging gising at handang gamitin ng maayos ang ipinagkaloob sa atin. Ang tawag natin dito ay balik-handog. Magbalik-handog tayo ng panahon, na ang ibig sabihin, ay magbigay ng panahon sa Panginoon sa pagbibigay ng panahon sa pagdarasal at pag-serve sa kapwa. Magbalik-handog ng talento. Huwag natin ipagkait sa simbahan at sa gawaing mabuti ang ating pinag-aralan, mga experiences, at mga talent. Magserve tayo. Makiisa tayo sa pagbabayanihan. Magbigay din tayo ng ating pera sa iba. Magbalik handog tayo sa simbahan. Tulad ng walang mayaman na wala nang matatanggap, wala ding mahirap na hindi na makakabigay. Kahit na nga sa Pondo ng Pinoy makabibigay tayo. Tandaan natin ang kasabihan, ANUMANG MAGALING KAHIT MALIIT, BASTA’T MALIMIT, AY PAPUNTANG LANGIT. At tandaan natin ang sinabi ni Jesus: “Ang pinagkatiwalaan ng maraming bagay ay pananagutin sa lalong maraming bagay.” May pananalig ba tayo na maniwala sa mga bagay na ito? May pananampalataya ba tayo? Ano naman ang itinataya natin sa Diyos?

Ang paksa ng ating taon ng Jubeleo ay PILGRIMS OF HOPE. Tayo ay mga manlalakbay sa lupa na may pag-asa. Pag-asa sa ano? Na maaabot natin ang patutunguhan ng ating buhay. At ano iyon? Ang pangako ng Diyos na buhay na walang hanggan. Itinaya ni Jesus ang kanyang buhay upang magsama tayo sa langit kung nasaan na siya. Dito sa lupa mag-ipon na tayo ng kayamanan para sa langit upang ang ating puso ay naghahangad na ng langit.

Homily July 27, 2025

 37,656 total views

17th Sunday of Ordinary Time Cycle C

World Day of Grandparents and the Elderly

Fil-Mission Sunday

Gen 18:20-32 Col 2:12-14 Lk 11:1-13

Ang paksa ng ating mga pagbasa ngayon ay tungkol sa panalangin. Mahalaga ang panalangin. Hindi tayo magkakaroon ng buhay na walang hanggan kung hindi tayo nagdarasal. Mahalaga ang dasal sa ating buhay na si Jesus mismo, ang anak ng Diyos ay nagdasal. Madalas si Jesus magdasal at mataimtim siyang manalangin na naakit ang mga alagad niya kaya humiling sila. “Panginoon, turuan mo naman kaming magdasal.” Tinuruan nga sila ni Jesus. Ibinigay sa kanila ang dasal na AMA NAMIN. Ito ang pinakamabisang at pinakakompletong dasal kasi galing ito sa Panginoon mismo. Sana ang lahat ng dasal natin ay tumutulad sa AMA NAMIN.

Ito ang mga katangian ng panalangin na ito. Ang pakikitungo natin sa Diyos ay anak na lumapalit sa kanyang Ama. Kaya ang tawag natin sa kanya ay Ama. Ang ating unang concern ay purihin at sambahin siya. Ang pahalagahan natin ay ang paghahari ng Diyos. Sinabi din ni Jesus sa isang pagkakataon na pagsikapan muna ninyong hanapin ang kaharian ng Diyos at ang lahat ay ibibigay sa inyo. Hihingi din tayo sa kanya ng materyal na bagay, bigyan mo kami ng aming makakain araw-araw. Pero sinabi din niya na ang tao ay hindi lang nabubuhay sa tinapay kundi sa bawat salita ng Diyos. Kaya ang ating hinihingi ay hindi lang na bigyan tayo ng pagkain araw-araw, kundi busugin din tayo ng kanyang salita araw-araw. Ang isang kailangan natin sa buhay na ito ay kapatawaran kasi tayo ay makasalanan. Pero ang patawad na hinihingi natin sa Ama ay may kaugnayan sa kapatawaran na binibigay din natin sa ating kapwa. Hindi natin matatanggap ang hindi rin natin handang ibahagi sa iba. Nagkakasala tayo dahil sa mga pagsubok sa buhay. Kaya hinihingi din natin na ilayo tayo sa tukso.
Sana po dinadasal natin nang palagi at nang taimtim ang AMA NAMIN. Galing ito kay Jesus mismo. Ituro din natin ito sa ating mga anak. Ito ay isang mabisang panalangin. Pero hindi lang tayo tinuruan ni Jesus kung ano ang dadasalin. Tinuruan din tayo paano magdasal. Magdasal tayo palagi, huwag magsawa, tulad ng tao sa talinhaga ni Jesus na hindi tumigil na humingi ng tinapay sa kanyang kaibigan sa kalagitnaan ng gabi. Kaya nga inaanyayahan tayong humingi, humanap, kumatok. Huwag magsawa, huwag tumigil. At bakit? Kasi may tiwala tayo na ang Diyos ay isang butihin at makapangyarihang Ama.

Higit na mabuti kaysa atin ang ating Ama sa langit. Kung tayo ay mapagbigay sa ating mga anak kung sila ay humingi, ano pa kaya ang Diyos? Ang lahat ng mga magulang dito ay gusto namang magbigay ng mga mabubuting bagay na hinihingi ng kanilang mga anak. Hindi lang natin ito nagagawa dahil sa madalas wala naman tayong pambigay, wala tayong pambili. Pero hindi ganyan ang ating mahal na Ama. Walang imposible sa kanya. Makapangyarihan siya. Kung hindi niya naibibigay ang ating hinihingi, gusto lang niya na palalimin ang ating tiwala sa kanya. Baka hindi pa tayo handa sa kanyang ibibigay. O kaya hindi pa napapanahon ang kanyang ibibigay para sa ikabubuti natin; o kaya may mas mabuti pa siyang ibibigay. May tiwala ba tayo na mahal niya tayo at ang ating ikabubuti ang nasa puso niya?

Sa ating unang pagbasa pinakita sa atin kung gaano kamapagbigay ang Diyos. Papunta siya sa Sodoma at Gomora dahil ayon sa balita napakasama ang mga lunsod na ito. Gusto niyang tingnan kung ito ba ay totoo. Pinapakita dito na ang Diyos ay hindi basta-bastang kumikilos. Sinisigurado muna niya ang kalagayan. Noong malaman ni Abraham ang kanyang gagawin, nakiusap siya. Magandang balita ito. Puede naman palang pakiusapan ang Diyos. Iyan ang nangyayari kapag tayo ay nagdadasal. Ang pakiusap ni Abraham ay nakabase sa kanyang paniniwala na ang Diyos ay makatarungan. Hindi niya paparusahan ang mabuti kasama ng masama. Papatayin ba niya ang limampung mabubuti kasama ng buong lunsod na masasamang tao? Pero iba ang katarungan ng Diyos. Hindi lang na hindi niya idadamay ang mabuti sa pagparusa ng masama, dahil limampung taong mabubuti ay ililigtas ang lahat ng masama. Ang kaunting mabuti ay magliligtas sa maraming masasama. Kaya huwag tayo magpadala sa kasamaan ng karamihan. Manatili tayong mabuti. Hindi lang sa hindi tayo isasama sa parusa ng karamihan. Ang kabutihan natin ay maaaring maging dahilan na hindi mapaparusahan ang iba.
Pero hindi nakontento si Abraham sa limampu lamang. Tumawad siya. Ano kung kulang ng lima, apatnapu’t lima lang ang mabuti? Ano kung apatnapu lang? Ano kung tatlumpu? Ano kung dalawampu lamang? Ano kung sampu lang. Matapang si Abraham na tumawad, at sa bawat tawad niya pinagbigyan siya ng Diyos. Ang mali ni Abraham ay tumigil siya sa sampu. Akala na may sampung mabubuting tao naman yata sa buong lunsod. Walang sampu! Apat lang! Si Lot, ang kanyang asawa at ang kanyang dalawang anak na babae lamang. Sinira ang lunsod pero pinatakas muna ang apat. Hindi sila pinatay kasama ng iba.

Pero sa totoo lang, tayong lahat, ang buong mundo ay naligtas dahil sa ISANG tao lang na matuwid – si Jesus. Siya ang nagbayad ng lahat nating kasamaan. Ganyan ang mapagbigay na Diyos. Ganyan din ang kapangyarihan ng kabutihan, natatalo niya ang lahat ng kasamaan.

Sa kwentong ito pinapakita sa atin na huwag tayong magbigay ng limitasyon sa ating pagdarasal, sa ating paghingi ng tulong. Mapagbigay ang Diyos. Hindi natin matarok ang kanyang kabutihan! Magdasal tayo. Magdasal tayo nang may pananalig. Magdasal tayo nang palagi at walang sawa. Makapangyarihan ang dasal.

Ipakita natin na naniniwala tayo sa kapangyarihan ng dasal. Ngayon po ay ang FIL-MISSION SUNDAY. Ituon natin ang ating pansin sa mga Pilipinong misyonero sa buong mundo. Noon, tayo ang tumatanggap ng mga misyonero mula sa ibang bansa. Ngayon, tayo na ang nagpapadala. Binabahagi na natin ang Magandang Balita na ating natanggap. May second collection tayo para suportahan ang mga Pilipinong Misyonero natin. Pero sa misang ito, atin silang ipagdasal. Malaki ang maitutulong ng ating panalangin sa kanilang gawain.

Ngayong Linggo din ay World Day of Grandparents and the Elderly. Ipinapaalaala sa atin ang kahalagahan ng mga matatanda sa ating mga pamilya at sa ating lipunan. Sana po hindi sila mawalan ng pag-asa at ng pagkalinga ng pamilya nila. Bilang mga Pilipino, pahalagahan at arugain natin ang ating mga matatanda. Madalas ang kailangan lang nila ay pansinin sila, dalawin sila at pahalagahan. Biyaya sila ng Diyos sa atin.

Homily July 20, 2025

 32,453 total views

16th Sunday of Ordinary Time Cycle C
Gen 18:1-10 Col 1:24-28 Lk 10:38-42

Isa sa mainit sa usapin ngayon sa ibang bansa at pati na rin sa atin ay ang pagtanggap sa mga dumadating na mga tao. Ito ay ang usapin ng migration. Marami sa atin ay natatakot sa ibang tao. Kaya hindi na tayo welcoming sa mga bisita. Medyo nawawala na ang magandang kaugalian ng hospitality. Hindi natin masisisi ang mga tao kasi may marami tayong naririnig na nagsasamantala sa kabutihang loob ng kanilang kapwa tao. Nilolooban nila ang mga bahay. Kinikidnap at hino-hostage ang mga inosenteng tao. Pero kahit na may ganitong pangyayari, makinig tayo sa sinabi sa atin sa Bibliya: “Palaging maging bukas ang inyong pinto sa mga taga-ibang bayan. Lingid sa kanilang kaalaman, may ilang nakapagpatuloy na ng mga anghel.”

Ganyan ang ginawa ni Abraham. Ito ay narinig natin sa ating unang pagbasa. Buong puso na tinanggap ni Abraham ang tatlong tao na dumaan sa kanyang tolda. Hindi man niya kilala ang mga ito pero buo ang kanyang pagtanggap sa kanila. Patakbong sinalubong sila, yumuko na halos sayad sa lupa ang kanyang mukha. Ito ay tanda ng kanyang paggalang sa kanila. Inimbitahan niya sila na tumuloy sa kanyang tolda at humingi ng pahintulot na ipaghanda sila ng merienda. Pero hindi lang merienda ang inihanda niya. Ipinakatay niya ang kanyang pinatabang baka, nagpaluto ng tinapay, naghain ng gatas, keso at karne sa mga bisita. Tinanggap niya ng buong-buo ang bisita niya. Dahil dito pinangakuan siya ng anak sa susunod na taon pagbalik niya. Mga anghel pala ng Diyos ang tinanggap niya. Hindi lang iyon. Ang Diyos mismo pala ang dumalaw sa kanya.

Pinagpapala ng Diyos ang tumatanggap sa kanya. Sinabi pa ni Jesus sa aklat ng Pahayag, ang huling aklat sa Bibliya: “Nakatayo ako at kumakatok sa pintuan. Kung diringgin ninuman ang aking tinig at bubuksan ang pinto, papasok ako sa kanyang tahanan at kakain kaming magkasalo.” Piniprisinta ni Jesus ang kanyang sarili bilang bisita.

Sa ating ebanghelyo tinanggap si Jesus ng dalawang magkakapatid sa kanilang bahay. Buong-buo rin ang pagtanggap sa kanya ni Marta. Abalang abala siya sa maraming gawaing bahay – paglilinis, pagluluto, paghahanda ng mapapahingahan. Tandaan natin na hindi lang si Jesus ang dumating. Kasama pa niya ang kanyang mga alagad. Kaya talagang marami ang alalahanin ni Marta sa pagtanggap sa kanyang mga bisita. Pero ipinakita ni Jesus na ang mas tamang pagtanggap sa kanya ay ang pagtanggap sa kanyang mga aral. At iyan ang ginawa ni Maria. Naupo siya sa paanan ng guro at buo ang atensiyon niya sa mga sinasabi ni Jesus. Ito ang pagtanggap kay Jesus na gusto niya – tanggapin ang kanyang salita.

Sa ating ikalawang pagbasa pinakita sa atin ni San Pablo ang isa pang paraan ng pagtanggap kay Jesus. Ito ay ang pagbata ng anumang kahirapan sa dumadating sa atin sa ating pagsunod kay Jesus. Tinatanggap natin ang salita ni Jesus hindi upang maging marunong tayo. Tinatanggap natin ang kanyang mga aral upang ito ay maisabuhay. Sa pagsasabuhay nito, may mga kahirapan tayong mararanasan. Tanggapin din natin ito. Sa mga kahirapang ito naipagpapatuloy natin ang paghihirap ni Jesus para sa simbahan. Patuloy pa ang gawaing pagliligtas ni Jesus at tayo ay isinasama niya sa gawain ng kaligtasan. Anumang kahirapan na ating nararanasan dahil sa ating pagtanggap sa Salita ng Diyo ay contribution natin sa gawain ng kaligtasan.

Generous ba tayo sa pagtanggap sa iba? Ano ang ginagawa natin sa iba, ginagawa natin kay Jesus. Sinabi niya: “ako ay isang dayuhan at ako’y tinanggap mo.” Huwag po tayong matakot sa ibang tao. Ituring natin silang kapwa tao, at kung kristiyano pa, kapatid kay Kristo. Huwag nating masyadong bigyang halaga ang pagkakaiba natin – na iba ang kulay ng kanilang balat, na nagaling sila sa ibang probinsiya, na iba ang kanilang salita, na sila ay bata pa kaysa atin o matanda na sa edad kaysa atin. Mas lalong mabigat ang pinagkaisahan natin kaysa ang pagkakaiba natin. Sila ay tao, tulad natin. Sila ay tinubos ni Kristo tulad natin; sila rin ay naghahangad ng mabuti tulad natin.

Mas lalong matatanggap natin ang iba kung dahil sa ating pananampalataya tinatanggap natin na ang Diyos ay ang Ama nating lahat. Tinatanggap natin ang Diyos kung tinatanggap natin ang kanyang salita. Tularan natin ang ginawa ni Maria. Ang pag-upo sa paanan ng guro ay ang posisyon ng isang disipulo. Iyan ang gusto ni Jesus, na maging disipulo tayo. Pakinggan natin si Jesus at gawin natin ang kanyang sinasabi, kahit na ito ay mahirap. Ang kahirapang ito ay ang ating pakikiisa sa gawain ng kaligtasan. Tandaan natin hindi lang tayo tagatanggap at tagapakinabang ng kaligtasan. Ibig ng Diyos na tayo rin ay maging tagapagbahagi ng kaligtasan sapagkat ito ay para sa lahat. Kaya nga tayo tinatawag na missionary disciple. Sa ating pagsisikap na maging disciples tayo ay nagiging misyonero din.

Mga kapatid, tanggapin natin ang Diyos. Dumadating siya sa ating buhay. Huwag tayo matakot na maging bukas sa pagtanggap ng ating kapwa. Sila ay si Jesus na kumakatok sa ating puso. Ang mas gusto ni Jesus na pagtanggap sa kanya ay tanggapin ang kanyang salita at ang pagsasagawa ng mga ito. Sa ganitong paraan nakikiisa tayo sa kanyang gawain na iparamdam sa lahat na nandito na ang Diyos. Tanggapin natin siya.

Homily July 13, 2025

 34,816 total views

15th Sunday in Ordinary Time Cycle C

Deut 30:10-14 Col 1:15-20 Lk 10: 25-37

Hindi natin magagawa ang hindi natin nalalaman. Kung hindi ko alam na may test pala, hindi ako makapag-aaral. Kung hindi ko alam na may babayaran pala sa barangay, hindi ako makababayad. Kailangan ang kaalaman. Pero may mga pangyayari na alam naman natin pero hindi natin ginagawa. Katigasan na iyan ng ulo o kapabayaan. Mas malaki na ang pananagutan ng taong ito – alam niya ang kanyang obligasyon at hindi pa niya ito ginawa.

Pinaabot ng Diyos ang kanyang kautusan sa mga Israelita sa pamamagitan ni Moises. Sinabi ni Moises ang mga batas ng Diyos at pinaliwanag ito sa kanila. Pero sinabi din ni Moises na ang mga kautusan na ito ay hindi naman mahirap sundin at unawain. Hindi naman ito malayo sa ating kaalaman. Hindi na kailangang umakyat ng langit upang ito ay sungkitin. Hindi kailangang tumawid ng dagat upang ito ay makuha. Ang kautusan na pinaliwanag niya ay nasa ating puso at nasa ating bibig. Ito ay nakatanim na sa ating budhi. Kaya sa kaibuturan ng ating puso alam natin kung ano ang tama at kung ano ang mali. May konsensya tayo. Nandoon iyan, nakatatak sa ating konsensya. Kailangan lamang natin itong gawin.

Napatotohanan sa ating ebanghelyo na ganoon nga, alam natin ang kagustuhan ng Diyos. May nagtanong na eskriba, isang dalubhasa sa batas, kung ano ang dapat gawin upang magkaroon ng buhay na walang hanggan. Mahalaga ang tanong na ito at dapat may hangarin din tayong malaman ito. Lahat tayo ay mamamatay, pero hindi kamatayan ang wakas natin. May buhay sa kabila ng buhay na ito. Maaabot ba natin ang buhay na ito? Sana concerned tayo sa sagot sa tanong na ito.

Dahil sa siya ay dalubhasa sa Batas, ibinalik ni Jesus ang tanong sa kanya – ano ang sinasabi sa Banal na Kasulatan? Ang sagot niya: “Mahalin mo ang Diyos ng buong pagkatao mo at mahalin mo ang iyong kapwa gaya ng iyong sarili.” Tumpak ang sagot niya. Alam naman pala niya. Kaya sinabi lang ni Jesus na gawin niya iyon at mabubuhay siya.

Medyo napahiya siya. Alam naman pala niya at tatanong-tanong pa siya. Kaya sinundan niya ang kanyang tanong. Sino ang kapwa na dapat niyang mamahalin? Walang problema tungkol sa Diyos kasi iisa lang ang Diyos na dapat mahalin. Pero ang kapwa – ang daming kapwa! Sino ba ang mamahalin niya sa mga ito? Ang kababayan ba niya? Ang kamag-anak ba niya? Ang mabait ba sa kanya? Bilang sagot, nagbigay si Jesus ng talinhaga na kilala natin ngayon na talinhaga ng Mabuting Samaritano.

Kawawa ang nabiktima ng mga tulisan. Hindi natin alam kung sino siya pero kawawa ang kanyang kalagayan. Siya ay halos hubad at sugatan, biktima ng pagnanakaw at pambubugbog. Nakita siya ng pari, isang tao na nag-aalay ng sakripisyo sa Diyos. Marahil galing siya sa Jerusalem na nag-alay ng dasal sa Diyos o papunta palang sa Jerusalem upang maglingkod sa templo. Pinabayaan lang niya ang sugatan. Busy yata siya sa kanyang mahalagang lakad na maglingkod sa Diyos. Magiging madumi pa siya sa paghawak niya sa isang katawan o isang bangkay na duguan. Nakita din siya ng levita. Ang levita ay ang tumutulong sa pari sa paglilingkod sa Diyos. Maaari nating sabihin na siya ay ang sacristan o ang lay minister. Hindi rin niya pinansin ito. May mahalaga din siyang gawain sa templo o baka natatakot siya na makialam. Baka nandiyan pa ang mga tulisan at siya naman ang nakawan. Dumaan din ang Samaritano. Ang Samaritano ay minamata ng mga Hudyo kasi ibang lahi sila at iba ang kanilang pagsamba sa Diyos. Iba ang pagkakita ng Samaritano. Sinabi sa atin: “Nakita niya ang hinarang at siya ay nahabag.” Maaaring may lakad din siya pero ang pinansin niya ay hindi ang lakad niya o ang kanyang sarili. Natuon ang atensiyon niya sa tao na nakahandusay sa daan. Naawa siya. Ito ang pagkakaiba sa kanyang pagtingin: may awa siya! Hindi naawa ang pari at ang levita kaya wala silang ginawa sa tao sa daan. Dahil sa awa agad-agad kumilos ang Samaritano. Bumaba siya sa kanyang hayop. Ginamit niya kung ano ang mayroon siya. Ginamit ang langis at ang alak na kanyang baon upang linisin ang sugat ng tao. Isinakay ito sa kanyang hayop at dinala sa isang bahay panuluyan at doon inalagaan pa. Hindi naman niya kilala ang taong ito at hindi niya kaano-ano. Maaaring ito ay isang Hudyo na kumukutya sa kanyang lahi. Hindi na niya ito siniyasat. Kinaumagahan, nagpatuloy siya sa kanyang lakad pero nag-iwan siya ng pera upang patuloy na matugunan ang pangangailangan ng biktima. At babalikan pa niya ito at babayaran kung may kailangan pa siya. Buo ang kanyang pagkalinga sa tao. Kakaiba siya sa atin. Minsan tumutulong nga tayo sa ating kapwa, pero pahapyaw lamang, basta lang maabutan ng kaunti upang makapatuloy na sa anumang lakad natin at huwag na tayo gambalain.

Ang tanong kay Jesus: “Sino ang aking kapwa?” Ang tanong ni Jesus sa eskriba: “Sino sa palagay mo ang nagpakita ng kanyang pakikipagkapwa sa taong hinarang ng mga tulisan.” Hindi nga mabanggit ng eskriba na “ang Samaritano.” Mababa nga ang tingin nila sa mga Samaritano. Ang sagot niya ay “ang nagpakita ng habag sa taong sugatan.” Tama ang kanyang sagot. Makikita natin ang kapwa kung tayo ay nakikipagkapwa. Ang paalaala ni Jesus sa kanya ay: “Ganyan din ang gawin mo.”

Hindi si Jesus ang nagbigay ng sagot sa mga tanong ng eskriba. Siya mismo ang nagbigay ng sagot at tama naman ang kanyang mga sagot. Totoo nga sinabi ng Diyos sa ating unang pagbasa. Ang kaalaman ng tama o mali ay hindi malayo sa atin. Ito ay nasa ating puso, dapat lang natin itong gawin. Tandaan natin, hindi tayo maliligtas ng atin kaalaman kundi ng ating ginagawa.

Sinabi po ni Jesus, kung iniibig mo ako, gawin mo ang aking utos. Ang kanyang utos ay mag-ibigan kayo. Ang iibigin natin ay ang sinumang natatagpuan natin sa ating daan na may kailangan. Gawin natin ang ating makakayanan upang makatulong sa kanya. Sa ganitong paraan iniibig natin ang Diyos na nagmamahal sa lahat. Napapadama natin sa taong nangangailangan ang pagkalinga ng Diyos. Ito ay ang daan upang tayo ay magkaroon ng buhay na walang hanggan.

Homily July 6, 2025

 38,677 total views

14th Sunday in Ordinary Time Cycle C

Is 66:10-14 Gal 6:14-18 Lk 10:1-12.17-20

“Sangkalupaang nilalang, galak sa Poo’y isigaw.” Galak at tuwa ang mensahe sa atin ng Diyos ngayong Linggo. Pero kakaiba ito sa mga nararanasan ng marami ngayon sa mundo. Ang damdamin ng marami ay pangamba. At ang direktang naaapektohan ay nakararanas ng sakit, takot at kamatayan. Ano ba ang mangyayari sa mundo na dumadami ang mga digmaan? Malalaki ang mga bomba na pinapalipad ngayon sa mga kaaway. Gumagamit ng drones ang Russia at Ukraine laban sa isa’t-isa. Marami ang tinatamaan ng mga drones na ito ay mga civilians. Patuloy na binobomba at pinupulbos ng Israel ang Gaza at ang Lebanon. Pinapatay nila ang mga walang kalaban-labang mga tao. Nagpapadala ng bomba ang Israel at ang Iran laban sa isa’t-isa at ganoon din ang ginagawa ng America laban sa Iran. Saan ba papunta ang mundo natin? Paano tayo magagalak sa ganitong sitwasyon?

Pero narinig natin sa sinulat ni propeta Isaias: “Magalak ang lahat, magalak kayo dahil sa Jerusalem.” Paano tayo magagalak dahil sa Jerusalem na siya nga ng bumobomba sa Gaza, sa Lebanon at sa Iran? Hindi ang Jerusalem ngayon at ang namumuno doon ang dahilan ng ating kagalakan, kasi kahit na mga Hudyo sila, hindi sila sumusunod sa Bibliya ng mga Hudyo. Mapaghiganti sila at pumapatay ng mga bata, ng mga kababaihan at ng mga matatanda at may kapansanan. Ayon sa plano ng Diyos ang mga Hudyo, ang mga anak ni Abraham, ay dapat maging pagpapala para sa mga bansa. Hindi nila ito ginagawa. Sila ang nagdadala ng kamatayan at pagkasira sa maraming mga Palestinians na wala namang kalaban-laban.

Narinig natin kay propeta Isaias sa ating pagbasa: “Akong Panginoon ang kumakalinga sa mga tumatalima sa akin.” Iyan dapat ang maging dahilan ng ating kagalakan, ang pagsunod natin sa kalooban ng Diyos. Ang tunay na Israel, ang tunay na Hudyo, ay ang sumusunod sa batas ng Diyos.

Iyan nga ang naging dahilan ng kagalakan ng mga apostol sa ating ebanghelyo. Pinadala sila ni Jesus sa hindi madaling misyon. Malaki ang misyon nila. Marami ang aanihin. Mapanganib pa. Para silang mga tupa sa gitna ng mga asong gubat. At sinabi pa ng Diyos na huwag silang magdala ng anuman – walang supot, walang lukbutan, walang panyapak. Huwag silang maging mapili kung saan sila tutuloy at hindi maging mapili sa kanilang kakainin. Tatanggapin nila ang anumang ihahain sa kanila. Huwag din sila magalit sa hindi pagtanggap sa kanila. Hayaan na lang nila sila at patuloy sila sa kanilang pagmimisyon. Hindi dapat sila mapigilan ng mga komokontra sa kanila.

Hindi madali ang pinagagawa sa kanila ni Jesus. Pero sinunod nila at hindi sila binigo ni Jesus. Talagang pinangangalagaan ng Diyos ang sumusunod sa kanya. Walang nakapinsala sa kanila ng mga mabangis at makamandag na mga hayop. Naging matagumpay sila. Pati ang mga demonyo ay sumusuko sa kanila. Napapakita nila sa mga tao na dumarating na nga ang paghahari ng Diyos. Naipaghanda din nila ang daraanan ng Panginoon.

Pero hindi lang ito ang ikagalak nila. Mas lalo dapat nilang ikagalak na nakatala ang kanilang pangalan sa langit. Ang ibig sabihin nito, na may gatimpala sila sa langit, hindi lang dito sa lupa. Mas higit pang kaligayahan ang nag-aantay sa kanila doon sa kabilang buhay.

Minsan sinabi ni Jesus na maging handa tayo na iwanan ang lahat upang sumunod sa kanya. Sinabi ni San Pedro: “Panginoon, iniwan namin ang lahat – ang aming pamilya, ang aming ariarian, ang aming lupain at ang aming trabaho, upang sumunod sa iyo. Ano naman ang mapapala namin?” Sinagot siya ni Jesus na ang sinumang tumalikod sa pamilya, sa bahay, sa ari-arian at sa kanyang sarili alang-alang sa kanya ay magkakaroon ng isang daang ibayo ng mga ito sa buhay na ito at ng buhay na walang hanggan sa kabilang buhay. Hindi natin matatalo ang Diyos sa kabutihan at sa pagiging mapagbigay. Ito ay ang dahilan ng ating kagalakan. Kaya magalak tayo kung tayo ay naglilingkod sa Diyos, kung tayo ay nagbibigay ng panahon sa kanya, kung tayo ay nagbabahagi ng ating kayamanan sa ating balik-handog para sa Diyos at sa ating kapwa. Magalak tayo at magsaya. Malaki ang ating gantimpala sa Diyos. Hindi siya pabaya. Hindi lang niya alam ang ating mga kasalanan, binibilang din niya ang lahat ng kabutihan natin. Sumunod lang tayo sa kanya.

Sa ating ikalawang pagbasa, hindi natatakot si Pablo sa mga krus at kahirapan sa buhay. Naniniwala siya na mabisa ang krus at nagtatagumpay ang krus. Nabubuhay siya dahil sa krus ni Jesus. Binago siya ng krus. Noong si Jesus ay namatay sa krus, nagkaroon siya ng bagong buhay. Gayon din binago tayo ng krus ni Jesus. Naging bagong nilalang tayo. Hindi na tayo naging makalaman; naging maka-espiritu na tayo. Sumaatin na ang kapayapaan at pagpapala ng Diyos. Ito ang dahilan ng ating kasiyahan.

Tayo ay masaya hindi dahil sa maayos ang lahat, hindi dahil sa walang problema, at ni hindi dahil sa lahat ng ginugusto natin ay napapasaatin. Nagagalak tayo dahil sa sinusunod natin ang kalooban ng Diyos. Nagagalak tayo na binago tayo ng krus ni Jesus. Nagagalak tayo na may gantimpalang nag-aantay sa atin dito sa lupa at sa langit. Gusto ng Diyos na ibahagi ang kanyang kaligayahan sa atin. Ito ang dahilan ng ating kasiyahan, isang kasiyahan na hindi maibibigay ng mundong ito. Magalak tayo!

Homily June 29, 2025

 41,318 total views

Solemnity of St. Peter and Paul St. Peter’s Pence Sunday

Acts 12:1-11 2 Tim 4:6-8.17-18 Mt 16:13-19

Noong taong 64 nagkaroon ng matinding pag-uusig na nangyari sa Roma laban sa mga Kristiyano. Gusto ng Emperador na si Nero na pagandahin ang lunsod ng Roma. Magtatayo siya ng mga magagandang buildings. Pero kailangan muna niyang paalisin ang mga tirahan ng mga tao na basta na lang nagsulputan sa lunsod na walang kaayusan. Upang magawa ang plano siya, nagkaroon ng matinding sunog sa lunsod. Ilang araw na nasusunog ang mga bahay ng mga tao. Maraming nakakita na sinadya ang sunog na ito. Ang laki ng galit ng mga tao. Ang ginawa ni Nero ay binintang niya ito sa mga kristiyano. Kaya nagkaroon ng matinding pag-uusig sa mga Kristiyano sa lunsod ng Roma. Pinahuli at pinapatay ang matagpuang kristiyano. Ang obispo noon ng Roma ay si Pedro. Pinahuli niya si Pedro at ipinako sa krus doon sa burol ng Vaticano. Ang isa pang leader ng mga Kristiyano na natagpuan sa Roma ay si Pablo. Dahil sa siya ay isang mamamayang Romano, hindi siya ipinako sa krus. Siya ay pinugutan ng ulo. Ang dalawang leaders na ito, si Pedro at si Pablo ay kapwa pinatay sa Roma. Ngayong araw ang kapistahan nila, ang dalawang haligi ng simbahan ng Roma.

Naging haligi si Pedro kasi siya ang pinagkatiwalaan ni Jesus ng kapangyarihan sa simbahan. Si Jesus noon ay nagkaroon ng survey sa mga alagad niya. Maraming mga tao ang lumalapit kay Jesus. Bakit kaya? Ano ba ang akala nila sa kanya? Kaya tinanong ni Jesus ang mga alagad, sino ba ako ayon sa mga tao? Ano ba tingin nila sa kanya? Ipinahayag ng mga alagad ang mga bali-balita tungkol kay Jesus ayon sa sabi-sabi ng mga tao. Kakaiba siya sa pangkaraniwang mga leaders nila. Siya ba kaya si Juan Bautista na pinapugutan ng ulo ni Herodes pero muling nabuhay? Isa kaya siya sa mga propeta noong nakaraang panahon na inaasahan nilang darating sa wakas ng panahon – si Elias, si Jeremias o ang propeta na tulad ni Moises? Maraming opinion ang mga tao tungkol kay Jesus.

Pero tinanong ni Jesus ang mga apostol na pinili siya at kasa-kasama niya ng mga tatlong taon na. Kayo naman, sino ba ako ayon sa ninyo? Napigilan ang mga apostol. Hindi nila inaasahan ang tanong na ito. Ang nagsalita ay si Simon: “Kayo ay ang Kristo, ang anak ng Diyos na buhay.” Ang Kristo ay ang matagal nang ipinangako ng Diyos na isang itinalaga na ipadadala niya sa kanyang bayan. Sinabi na niya ito mga isang libong taon nang nakaraan, noon pang panahon ni David at ni Moises pa nga. Hindi lang Kristo ang pagkakilala sa kanya ni Simon. Kinilala pa siyang anak ng Diyos na buhay. Tumpak ang kanyang sagot, pero sinabi ni Jesus na tama ang pagkakilala sa kanya ni Simon, hindi dahil sa siya ay mas magaling kaysa mga kasama niya. Ang pagkilalang ito ay galing sa Diyos Ama. Pinili ng Diyos Ama si Simon na magkaroon ng ganitong malalim na pagkakilala kay Jesus. Dahil dito, si Jesus naman ay pinili din niya si Simon na maging matatag na haligi ng simbahan. Pinalitan ang kanyang pangalan. Hindi na siya Simon kundi Pedro na – ang ibig sabihin ng pangalang Pedro ay Bato. Sa Pedrong ito, sa Batong ito, itatayo ni Jesus ang kanyang simbahan. Magiging matatag ang simbahang ito na hindi ito madadaig ng anumang kasamaan sa lupa. Binibigyan pa siya ng kapangyarian ng susi. Ang papahintulutan niya sa lupa (ang papapasukin niya) ay papayagan din sa langit. Ang ipagbabawal niya (sasarhan) sa lupa ay ipagbabawal din sa langit.

Dahil dito kinilala si Simon Pedro na leader ng mga apostol at leader ng simbahan. Dahil sa siya ang kilalang leader binabantaan siya ng mga komokontra sa simbahan. Sa ating unang pagbasa, noong nakita ni Herodes, ang anak ng Herodes na gustong ipapatay ang sanggol na si Jesus, na natuwa ang mga tao na pinapatay niya si Santiago, gusto din niyang ipapatay si Simon Pedro. Hinuli siya at ipinabilanggo upang maiharap sa mga leaders ng mga Hudyo. Mahigpit ang pagkabihag kay Pedro. May apat na guardia sa paligid niya at may kadena pa sa kamay at paa niya. Pero sa gabay ng anghel, nakalaya siya. Hindi pa panahon ni Pedro na mamatay. Pinapatnubayan din siya ng Diyos. Leader yata siya ng simbahan.

Sa ating ikalawang pagbasa naman, isinalaysay ni Pablo kay Timoteo na malapit nang magtatapos ang kanyang buhay. Pero mapayapa ang kanyang loob. Tapat siya sa kanyang misyon. Naipahayag niya ang Magandang Balita kung saan siya pinadala ng Panginoon. Iniligtas siya ng Diyos sa maraming kahirapan at kapahamakan upang magampanan niya ang kanyang gawain. Siya nga ay nasa Roma bilang isang bilanggo pero patuloy pa rin siyang nagpapahayag. Doon din niya napatotohanan ang kanyang katapatan kay Jesus. Doon siya pinugutan ng ulo sa Roma.

Si Pedro at si Pablo ay hindi lang haligi ng simbahan sa Roma. Sila din ay ang haligi ng ating pananampalataya. Hindi nagsawa si Pedro at si Pablo na magpahayag tungkol kay Jesus. Hindi lang sila naglakbay sa malalayong lugar. Hindi lang sila nagsalita at namuno. Ganoon ka-totoo ang kanilang mensahe na ang dugo nila ang naging testigo ng katotohanan ng kanilang ipinahayag. Pinakita nila ang kanilang pag-ibig kay Jesus hanggang kamatayan.

Ipinagdiriwang natin ang araw ng dalawang dakilang santong ito upang palakasin ang ating katapan sa pananampalatayang katoliko. Maging tapat tayo sa Santo Papa, ang kahalili ni Pedro. Si Papa Leon ay ika 267 na kahalili ni Pedro. Patuloy tayong pinangungunahan ni Pedro sa pamamagitan ng ating Santo Papa ngayon. Patuloy din ang pangangalinga ng Santo Papa sa mga Kristiyano, lalo na iyong nangangailangan. Kaya mayroon tayong second collection ngayon sa buong simbahang katoliko sa buong mundo para po makatulong sa Santo Papa sa pagtugon sa iba’t-ibang pangangailangan ng mga mahihirap sa iba’t-ibang bahagi ng mundo. Kasama tayo sa pagkawang gawa ng Santo Papa.