Homily November 9, 2025

 6,332 total views

Feast of the Dedication of the Lateran Basilica

Ez 47:1-2.8-9.12 1 Cor 3:9-11.16-17 Jn 2:13-22

Ang ibig sabihin ng salitang Cathedra ay Luklukan. Ang cathedral ay isang simbahan kung saan matatagpuan ang opisyal na luklukan ng obispo kung saan siya nagpapahayag ng mga opisyal na mensahe niya sa mga tao at kung saan siya namumuno sa mga opisyal na gawain ng simbahan. Ang cathedral ay ang opisyal na simbahan ng obispo kaya ito ang pinakamahalagang simbahan sa diyosesis o sa bikaryato. Ngayon hindi pa tapos ang ating cathedral sa bikaryato ng Taytay. Pinagsisikapan nating tapusin ito at kapag natapos na, itatalaga natin ito. Ang araw ng kanyang pagtatalaga ay magiging fiesta ng buong bikaryato.

Ngayong araw ay ang pagtatalaga ng Basilika ( o malapalasyong simbahan) ng Laterano sa Roma. Ang araw na ito ay kapistahan sa buong mundo kasi ang Lateran Basilica ay ang cathedral ng Santo Papa. Dahil ang Santo Papa ay ang pangunahing pastol ng buong mundong Katoliko, kaya ang kanyang cathedral ay ang pangunahing simbahan ng buong mundo.

Ano ang ibig sabihin ng kapistahang ito? Sa pakikiisa natin sa kapistahan ng cathedral ng Santo Papa, nakikiisa tayo sa Santo Papa na ngayon ay si Leon ika-labing apat. Kinikilala natin siya bilang ating pastol kaya sumusunod tayo sa kanyang mga aral at pinapahalagahan natin ang kanyang pangunahing simbahan.

Sa pagdiriwang natin ng isang simbahan, hindi natin binibigyang halaga ang isang gusali lamang. Ang gusaling simbahan ay tanda ng pagkakaisa ng sambayanan ng Diyos. Ang gusali ay binubuo ng maraming bahagi – may sahig, may pintuan, may poste, may bintana. Pero ang lahat ng bahagi ay may isa lamang pundasyon. Gayon din ang simbahan bilang bayan ng Diyos. Iba-iba tayo at iba-iba ang gawain natin. May katekista tayo, may taga-kanta, may pari, may obispo, may matatanda, may mga bata, pero iisa lang ang ating pundasyon at iyan ay si Jesukristo. Kaya ang gusaling simbahan ay tanda ng marami at iba’t iba pero iisa lamang. Ganyan tayo bilang Bayan ng Diyos.

Sa pagkakaisa natin bilang bayan ng Diyos nandoon ang Diyos, nandoon si Kristo. Pumupunta tayo sa simbahan kasi gusto nating makiisa sa Diyos. Pero ang simbahang pinupuntahan natin ay hindi lang ang building, kundi ang mga kristiyano na nagkakatipon sa building na iyon. Si Kristo ay nandoon hindi sa isang lugar, kundi sa pagtitipon ng tao na nakikinig sa Salita ng Diyos at nagdarasal. Ang tagpuan natin sa Diyos ngayon ay wala na sa simbahan bilang lugar, kundi sa simbahan bilang sambayanan ng Diyos. Sinabi ni Jesus sa ating ebanghelyo, “Gibain ninyo ang templong ito at itatayo ko sa ikatlong araw.” Ang tinutukoy niya ay ang kanyang katawan at hindi ang gusaling templo ng Jerusalem na apatnapu’t anim na taon nilang tinatayo.
Kaya mga kapatid, habang nagsisikap tayo na tapusin ang ating cathedral o ang ating chapel, habang nagsisikap tayong pagandahin ang ating simbahan, huwag nating kalimutan na naging simbahan lamang ang chapel kasi tayong bayan ng Diyos ay nagtitipon doon. Tayong mga tao ang nabibigay halaga sa ating chapel o gusaling simbahan. Kaya mas pagsumikapan natin na punuin ang building ng mga taong nagdarasal. Doon sa kanyang bayan matatagpuan natin si Kristo.

Sa Europa mayroon silang maraming simbahan na mga bato at magaganda, pero wala ng nagsisimba. Nawalan na ng halaga ang simbahang bato, kaya sinisira na lang nila at ginagawang apartment, o kaya ginagawang restaurant o museum. Hindi po sana mangyari ito sa atin. Kapag tayo ay humihingi ng pampaayos o pampaganda ng simbahan, may mga tao na basta na lang magpadala ng pera pero hindi naman sila nagsisimba. Hindi lang pera ang kailangan natin. Kailangan natin ang presensiya ng mga kristiyano sa ating pagsisimba.

Si propeta Ezekiel ay mayroong pangitain. Nakita niya ang bagong templo sa Jerusalem na tinayo. Sa altar ng templong ito ay may tubig na pumapatak. Tuloy tuloy ang patak ng tubig na ito. Habang dumadaloy ito ay naging isang batis, at naging isang malaking ilog na dumaloy sa Dagat na Patay. Kung saan dumaloy ang tubig na galing sa templo, nagkaroon ng buhay. Nagkaroon ng mga puno sa pampang ng ilog. Ang mga ito ay namumunga ng buwan buwan. Ang dahon sa mga puno ay nagagamit na gamot. Ang Dagat na Patay na dinaluyan ng tubig ay nagkaroon ng buhay. Nagkaroon na ng mga isda doon. Pinapakita sa pangitaing ito na sa templo, sa simbahan nanggagaling ang grasya ng Diyos na nagbibigay buhay.

Pumupunta tayo sa simbahan dahil mula doon nagkakaroon tayo ng sigla na dala ng ating pananampalataya sa ating pang-araw-araw na buhay. Sa ating pakikinig sa Salita ng Diyos na pinapahayag sa simbahan, napapalakas ang ating loob sa ating mga gawain. Sa ating mga dasal sa simbahan gumagaan ang ating loob at nararamdaman natin ang presensiya ng Diyos kahit na paglabas natin sa simbahan. At sa ating pagsisisi sa simbahan, napapalaya tayo sa hatak ng kasamaan sa trabaho at sa bahay. Ang ibig sabihin nito ay may epekto sa ating buhay ang ating pagsisimba sa simbahan. Dumadaloy sa ating pag-araw-araw na gawain ang grasya na natatanggap natin sa ating pagpunta sa simbahan.

Homily November 2, 2025

 15,261 total views

Commemoration of all the Faithful Departed
2 Mac 12:43-46 Rom 8:31-35.37-39 Jn 14:1-6

Binabanggit po natin sa ating panalangin: “Sumasampalataya ako sa muling pagkabuhay ng mga namatay at sa buhay na walang hanggan.” Ang pananampalatayang ito ay ipinapahayag natin ngayong araw sa ating pag-alaala at pagdarasal sa ating mga yumao. Hindi sila nawala dahil patay na sila. Nandiyan pa rin sila at matutulungan pa rin natin sila sa pamamagitan ng ating dasal. Binanggit ni San Pablo na walang makapaghihiwalay sa atin sa pag-ibig ng Diyos. Kahit na kamatayan ay hindi makapaghihiwalay sa atin sa pag-ibig ng Diyos dahil sa pagtubos na binigay sa atin ni Jesus. Sa ating pagdarasal nakikiisa tayo sa kapangyarihan ng pag-ibig ng Diyos.

Ang paniniwala sa pagdarasal para sa mga yumao ay nandoon na sa panahon ng Lumang Tipan. Noong panahon ng mga Macabeo, ang mga Hudyo ay sinasakop ng mga Griego, kaya sila ay nakikipagdigma laban sa mga ito. Ipinagtatanggol nila ang kanilang kasarinlan at ang kanilang pananampalataya sa mga paganong Griego. Minsan, pagkatapos ng isang labanan, habang inililibing nina Judas Macabeo at ng kanyang mga soldado ang mga nasawi nilang mga kasama, natagpuan nila ang ilan sa kanila ay nagsusuot ng mga anti-anting. Ito ay labag sa kanilang paniniwala sa iisang Diyos. Ang mga kasamang ito ay makasalanan – naniniwala sila sa anting-anting -pero sila ay namatay din alang-alang sa pananampalataya. Ang ginawa ni Judas Macabeo ay nangolekta siya ng pera sa mga kasamahan niya upang magpadala ng pera para mag-handog ng alay ng patawad doon sa templo ng Jerusalem para sa mga kasamahan nilang nasawi. Sa pag-aalay na ito ipinakita ng mga Hudyo ang kanilang paniniwala sa buhay na walang hanggan sa mga nasawi. Naniniwala din sila sa bisa ng pag-aalay at panalangin para sa kanila kahit na patay na sila. Matutulungan pa rin natin ang mga patay sa pamamagitan ng ating mga dasal.

Tayo ay pumunta sa sementeryo kahapon, ngayon at sa mga araw na susunod. Ito ay hindi lang sa pag-alala sa mga yumao. Pumupunta tayo roon upang ipadama sa atin na bahagi pa rin sila ng ating buhay. Kaya naglalaan tayo ng panahon para sa kanila, kahit man lang isang araw sa isang taon. Pumupunta tayo doon upang magdasal. Kaya maganda pansinin ang mga taong nagdarasal doon at ang mga misa na ginagawa sa sementeryo. Tayo din ay nagsisindi ng kandila. Ang kandilang sinisindihan sa sementeryo, o sa simbahan, o sa bahay, ay isang tanda ng panalangin at buhay na pananampalataya. Nagdadala tayo ng bulaklak. Ito ay tanda ng ating pagmamahal, ng ating alaala sa mga yumao at ng ating dasal din. Kaya nag-aalay din tayo ng bulaklak sa simbahan at sa mga larawan ng Mahal na Ina at ng mga patron natin.

Ngayong taon tumama ang November 2 sa araw ng Linggo. Kaya ang mga misa natin ay para sa mga yumao. Nagpapamisa tayo sa mga yumao kasi ang misa ay ang pinakamabisang pag-aalay sa Diyos na maibibigay natin kasi ito ay ang pag-aalay ni Jesus. Sa bawat misa nakikiisa tayo sa pag-aalay mismo ni Jesus. Kaya mabuting kaugalian na magpamisa para sa mga patay.
Hindi wala na ang mga patay. Nandiyan pa rin sila at bahagi pa rin sila ng ating buhay. Dahil sa pag-alaala natin sa kanila pinag-iisa nila tayong mga buhay. Marami ay umuuwi sa kanilang mga probinsiya tuwing undas. Nagtatagpo uli ang mga magkamag-anak. Ang mga kabataan at mga apo ay nagkakaroon uli ng koneksyon sa kasaysayan ng pamilya dahil sa mga patay. Tumatatag ang pagkakaisa ng mga kamag-anak dahil sa mga yumao.

Isa rin na nagagawa ng mga yumao sa atin ay nagpapaalala sila sa atin sa isang katotohanan tungkol sa buhay – na ang kamatayan ay bahagi ng buhay. Lahat tayo ay mamamatay. Huwag nating talikdan at katakutan ang katotohanang ito. Mas nagiging makabuluhan ang buhay kung palagi nating isinasaalang-alang na tayo ay mamamatay. Mas mapapahalagahan natin ang buhay kasi ito ay mawawala. Hindi natin sasayangin ang panahon sa mga walang kwentang gawain at relasyon. Mas magiging responsable tayo sa buhay.

Isipin na lang natin ang mga nangungurakot ng milyon milyon sa bansa. Ano naman ang saysay ng maraming pera. Hindi naman nila ito madadala sa hukay, o ng maraming lupain, o ng maraming bahay, o kotse. Ang madadala natin sa kabilang buhay ay hindi kung ano ang mayroon tayo ngayon, kundi kung ano ang tinulong natin sa iba. Kaya nga sinabi ni Jesus na mag-impok tayo ng kayamanan hindi sa buhay na ito kundi para may tatanggap sa atin kabilang buhay – iyon ay iyong mga tao na natulungan natin.

Kaya mga kapatid, huwag tayong matakot sa kamatayan. Paghandaan natin ito at tanggapin natin kung ito ay dumating. Ang kamatayan ay hindi ang wakas. Ito ay pintuan tungo sa kabilang buhay na nag-aantay sa atin, kabilang buhay kung nasaan na ang mga mahal natin sa buhay na dumaan na sa pintuang ito. Balak natin na magsama-sama tayong muli sa tahanan ng ating Ama.

Sinabi ni Tomas, “Panginoon hindi namin alam kung saan ka pupunta, papaano namin malalaman ang daan?” Saan nga ba si Jesus pupunta? Sa Diyos Ama. Nanggaling tayo sa Diyos at sa Diyos tayo pupunta. Ano ang daan? Sino ang daan? Si Jesus. Tularan natin siya, pakinggan natin ang mga aral niya. Siya ang katotohanan at buhay.

Homily October 26, 2025

 13,307 total views

30th Sunday of the Year Cycle C
Prison Awareness Sunday

Sir 35.12-14,16-18 2 Tim 4:6-8.15-18 Lk 18:9-14

Ngayon Linggo po sa buong bansa natin ay ang Prison Awareness Sunday. Pinapaalaala po sa atin ang kalagayan ng ating mga bilanggo. Kahit na nasa bilangguan sila, hindi nawawala ang kanilang dangal bilang tao. Niligtas pa rin sila ni Jesus; kapatid at kamag-anak pa rin natin sila. Gusto ni Jesus na kilalanin natin siya sa pamamamagitan nila. Kaya nga sinabi ni Jesus: “Mapalad kayo kasi ako ay nasa bilangguan at dinalaw ninyo ako.” Sa sistema ng korte at kapulisan ngayon, hindi lahat ng nasa bilanggo ay mga makasalanan. Marami ang nasa piitan kasi sila ay napagbintangan, hindi sila naipangtatanggol kasi wala silang pera at walang kakilala. Pero alam naman natin na ang mayayaman, ang mga kilalang pamilya ay hindi nabibilanggo kahit na marami silang ninakaw sa bayan, kahit marami silang pinapatay kasi may mga abogado sila, kasi nabibili nila ang ilang pulis at ang ilang husgado. Kung sila ay mahusgahan man, nagpapanggap silang may sakit at sa halip na ipadala sa kulungan, pinapadala sa ospital. Nasaan ang katarungan?

Kaya magandang balita ang napakinggan natin sa ating unang pagbasa. “Sinabi ng Diyos: Ako ay ang Diyos ng katarungan. Wala akong kinikilala na paborito.” Hindi siya nabibili o matatakot ninuman. At pinapakinggan niya ang daing ng mga mahihirap at mga inaapi. Kaya ang panalangin ng mga mababang tao at nagsisikap na maging tapat sa kanya ay kanyang pinapakinggan. Tumatagos sa alapaap ang dasal ng mga taong mababa ang loob.

Ito rin ang talinhaga ni Jesus na ating narinig sa ating ebanghelyo. Sinabi na ni Jesus ang dahilan ng kanyang talinhaga. Ito ay para sa mga tao na akala nila na sila ay matuwid at dahil dito kinukutya nila ang ibang mga tao. Ang mga pariseo sa panahon ni Jesus ay ang mga tao na nagsisikap na maging tapat sa kanilang pagsunod sa mga batas ng Diyos. Hindi naman ito masama. Hindi naman masama na ang pariseo sa ating talinhaga ay nag-aayuno ng dalawang beses kada lingo, na siya ay nagbibigay ng ikapu sa lahat na natatanggap niya. Ang masama ay dahil dito, ang tingin niya sa kanyang sarili ay iba na siya sa lahat na hindi nakakagawa nito. Iba na siya sa mga tao, lalo na sa publikano na nandoon sa likod ng templo na nagdarasal.

Ang mga publikano ay ang grupo na mga tao na ang hanap buhay nila ay mangulekta ng buwis para sa mga Romano na siyang sumasakop sa kanila mula sa kanilang kababayan na mga Hudyo. Kaya ang turing sa kanila ay mga traydor. At ito ay hanap buhay nila, kaya pinapasobrahan nila ang kinukolekta at dito sila kumikita. Isang uri ito ng korapsyon. Kaya masasamang tao ang turing ng mga Hudyo sa kanila. Kinikilala ng publikano sa ating ebanghelyo na hindi siya maayos na tao, kaya nandoon siya sa likod ng templo, hindi man makatingin sa altar, at panay ang dagok sa kanyang dibdib. Ang dasal niya ay: “O Diyos, maawa ka sa akin na isang makasalanang tao.” Mas tumagos sa langit ang dasal niya kaysa dasal ng taong matuwid at mapagmataas dahil sa kanyang katuwiran.
Ang punto ni Jesus ay hindi ang matuwid at ang makasalanan. Ang punto ni Jesus ay ang nagmamayabang at ang nagpapakumbaba. Kahit na tayo ay makasalanan pero dahil dito tayo ay nagpapakumbaba, katanggap tanggap tayo sa Diyos. Kahit na tayo ay matuwid at gumagawa ng mabuti pero dahil dito mapagmayabang naman, hindi papansinin ang ating dasal. Kaya ang mabubuting tao ay hindi tumigil sa kanilang kabutihan, at ginagamitin ito upang lalong makatulong sa iba upang dalhin ang iba sa Diyos at hindi upang maging tanyag at sikat. Hindi nakukuha ang pansin ng Diyos ng ating katanyagan.

Tingnan po natin ang mga pinipili at kinikilingan ng Diyos sa Bibliya. Sino ba naman si Abraham, isang matandang dayuhan na walang anak? Si Jose ay itinatwa ng kanyang mga kapatid at ipinagbili bilang alipin. Si Moises ay isang matanda na takas mula sa kanyang kababayan. Si David ay isang batang pastol ng mga tupa na hindi nga pinansin ng kanyang tatay mismo noong ipinatawag ang kanyang pamilya ni Samuel. Si Maria ay isang probinsyanang dalagita sa isang lugar, sa Nazaret, na hindi kilala. Si Jose ay isang ordinaryong karpentero. Ang mga ito ay ilan sa mga taong tinawag ng Diyos at may malaking misyon sila para sa ating kaligtasan, pero sila ay maliliit na mga tao. Hindi ginagamit ng Diyos ang mga hari, ang mga mayayaman, ang mga pantas, ang mga may pangalan para sa kanyang gawain. Hanggang ngayon ganito kumilos ang Diyos. Kaya huwag tayong magmayabang. Oo, gumawa tayo ng kabutihan pero huwag nating ipagmayabang ang ating kabutihan at ang ating ginawa. Sa Diyos lamang ang kapurihan at ang kadakilaan.

Kung tayo man ay nakagawa ng masama, iyan ay hindi nangangahulugan na wala na tayong kwenta sa mata ng Diyos. Siya ay mahabagin at mapagpatawad. Ano mang kasamaan at kahinaan natin ay gamitin natin upang tanggapin na maliit tayo sa mata ng Diyos, na sa ganang ating sarili lang hindi tayo makakatayo. Kaya itaas natin ang ating kamay sa Diyos na nagmamakaawa. “Sagipin mo ako Panginoon. Itayo mo ako.” At nandiyan ang Diyos. Pinapakinggan niya ang daing ng mga mahihirap at mga inaapi.

May second collection po tayo ngayon para sa ating prison ministry, para makatulong sa mga kapatid natin na bilanggo.

Homily October 19 2025

 15,624 total views

29th Sunday in Ordinary Time Cycle C
World Mission Sunday
Sunday of Culture
Ex 17:8-13 2 Tim 3:14-4:2 Lk 18:1-8

Nagdarasal ka ba? Ang mabilis na sagot ng marami ay “oo, nagdadasal ako.” Pero nagdadasal ka ba ng palagi? Napapaisip na tayo… ahh… paminsan-minsan ….. ahh…. sa gabi lang…..ahh… pag may pangangailangan lang ako. Mabuti at nagdarasal tayo, pero ang hinihingi sa atin ng Diyos sa mga pagbasa natin ay magdasal ng palagi, ng walang tigil. Sa ating ebanghelyo ibinigay ni Jesus ang talinhaga upang ituro sa mga alagad na dapat silang manalanging lagi at huwag manghinawa. Huwag tayong magsawa sa pagdarasal. Sa talinhaga ni Jesus kahit na ang isang hukom ay walang takot sa Diyos at walang pakialam sa kapwa, nadala siya sa pababalik-balik na paglapit sa kanya ng isang balong babae na humihingi ng katarungan. Walang kakayahan ang babae. Balo siya at marahil mahirap at walang kakilala. Pero may tiyaga siya at bandang huli nakuha niya ang kanyang hinihingi.

Ang Diyos ay mabait at mapagbigay. Lalo niya tayo pagbibigyan kung tayo ay hindi sumitigil sa pagdasal. Pero ang tanong, may pananalig ba tayo sa kabaitan ng Diyos na magtitiyaga tayo sa pagdarasal sa kanya. Baka naman dahil sa hindi ka pinagbigyan sa pagdasal mo ng isang rosary, ay tumigil ka na at sinisi mo na ang Diyos na hindi nakikinig sa iyo? Madalas hindi agad binibigay ng Diyos ang hinihingi natin kasi gusto niyang tingnan kung talagang serioso tayong naniniwala na mabuti at kailangan natin ang ating hinihingi. Sinusubok din niya ang pananalig natin, kung ito ba ay totoo o siklab lang ng damdamin. O kaya hindi niya ibinigay ang ating hinihingi dahil sa may mabuti pa siyang ibibigay sa atin.

Si Jesus mismo ay matiyagang nagdarasal. Sinasabi sa atin sa Bibliya na si Jesus ay madatagal magdasal, minsan magdamag pa. Gumigising pa siya ng maaga para makahanap ng panahon na tahimik makapagdasal. At paulit ulit din siyang nagdasal. Noong nasa jarden siya ng Getsemani paulit-ulit niyag sinabi na Diyos Ama na kung maaari huwag niyang inumin ang kalis ng kahirapan. Binigay ba sa kanya ang kanyang hinihingi? Hindi! Dinakip siya sa jarden ding iyon, pinasakitan, binugbog, dinusta at ipinako sa krus. Bakit? Ngayon alam natin bakit. Kasi may mas mabuting ibibigay pa sa kanya ang Diyos Ama. Ang muling pagkabuhay! Ang muling pagkabuhay niya ay hindi lang ang pagbabalik niya buhay na buhay. Ito ay bagong buhay, buhay na maluwalhati na ibinigay sa kanya. Natanggap niya ito dahil siya ay nagdusa at namatay!

Ang pagtitiyaga sa pagdarasal ay pinakita din ni Moises sa ating unang pagbasa. Sa kanilang palalakbay sa disyerto daraan ang mga Israelita sa teritoryo ng mga Amalecita. Ayaw silang padaanin ng mga ito. Sa halip, hinadlangan pa sila at inaway sila. Inutusan ni Moises si Josue na bumuo ng isang army at sagupain ang kaaway. Matanda na si Moises noon, mga isang daang taong gulang na siya. Umakyat siya sa taas ng burol na sinusubaybayan ng labanan sa iba. Tinulungan niya sila sa kanyang pagdarasal. Itinaas niya ang kanyang kamay na hawak-hawak ang mahiwagang baston. Habang nakataas ang kanyang kamay, nananalo sina Josue at ang mga Israelita. Pero napapagod siya. Bumababa ang kanyang kamay. Nananalo naman ang mga Amalecita. Napansin ito nina Aaron at Hur. Pinaupo nila si Moises sa isang bato at sinuportahan ang kamay ni Moises upang palagi itong nakataas. Samakatuwid,sinupurtahan nila si Moises habang siya ay nagdarasal. Dahil sa palagiang dasal ni Moises nanalo ang mga Israelita.

Ang labanan ay hindi lang nadadala ng galing, o ng lakas o ng sandata ng mga kawal. Kailangan din ng dasal upang manalo. Kaya kailangan din natin ang prayer warriors, ang tagapagdasal. Ito ang misyon ng mga Apostolada ng Panalangin. Sila ang tagapagdasal sa simbahan. Marami tayo nagagawa dahil sa panalangin ng tagapagdasal natin.

Ngayon ay World Mission Sunday. Inaalaala natin ang huling habilin ni Jesus bago siya umakyat sa langit, na ipagpatuloy natin ang kanyang misyon, abutin natin ang dulo ng daigdig ng Magandang Balita, na ang grasya ng binyag at ng kaligtasan ay matanggap ng lahat. Marami pa ang kailangang abutin. Dahil sa hindi pa tinatanggap ang Magandang Balita ng pagmamahal ng Diyos, ng pagpapatawad at ng kapayapaan kaya magulo ang ating mundo. Maraming giera, maraming tao, maraming pera at maraming kaalaman at technology ay ginugugol upang gumawa ng mga bomba at mga instrumento na pampatay. Kailangang-kailngan natin ng mga misyonero ng pag-ibig. Magdasal tayo sa Diyos na magpadala pa ng lalong maraming misyonero. Tandaan natin, makapangyarihan at mabisa ang palagiang dasal.

Sinulat ni San Pablo kay Timoteo, alang-alang kay JesuKristo, “ipangaral mo ang salita ng Diyos napapanahon man o hindi. Hikayatin mo, pagsabihan at patatagin ang loob ng mga tao sa pamamagitan ng matiyagang pagtuturo.” May sandata tayo na dapat palaging gamitin sa ating panalangin at sa ating pakikibaka sa kasamaan. Iyan ay ang buhay na Salita ng Diyos na matulis at mabisa. Maging matiyaga din tayo sa paggamit ng Salita ng Diyos. Kapag ginagamit natin ito sa pagpapahayag, sa pagpapaliwanag at pagninilay, tayo ay nagdarasal na.

Isang paraan upang tayo ay makapagdasal ng palagi ay ang pagpapahayag ng maiikling kataga habang tayo ay naglalakad, sumasakay sa jeep, naglalaba o nagluluto. Sabihin lang natin: Jesus mahal kita; o Diyos maawa ka; o halina na banal na Espiritu; o Mama Mary pray for me. Sa maiikling pangungusap na ito nakikipag-connect tayo sa Diyos at tayo ay nagdarasal. Ugaliin natin ito upang anumang oras na dumating si Jesus madatnan niya tayo nananalig sa kanya kasi patuloy tayong nagdarasal.
May second collection po tayo ngayong araw bilang tulong sa ating mga misyonero.

Homily October 12, 2025

 22,063 total views

28th Sunday of Ordinary Time Cycle C
Indigenous People’s Sunday Extreme Poverty Day
2 Kgs 5:14-17 2 Tim 2:8-13 Lk 17:11-19

May pananalig ba tayo sa Diyos? “Siyempre,” sagot natin. “Kaya nga tayo nandito na nagdadasal sa kanya.” Iyan nga ang tingin ng marami sa pagsisimba – nagsisimba tayo kasi may hihingin tayo. Oo, humihingi tayo kasi alam natin na ang Diyos ay maaasahan. Ganoon ang ginawa ni Naaman sa ating unang pagbasa. Siya ay magaling na heneral ng mga Syrians, pero may malaking siyang problema. Siya ay ketongin, at kahit na saan-saan siya pumunta, walang nakakapagpagaling sa kanya. Sa kaniyang pakikipagdigma nabihag niya ang isang dalagita na Israelita. Nasabi ng aliping ito na doon daw sa Israel ay may nakakapagpagaling ng ketong. Kaya pumunta siya sa hari ng Israel na may rekomendasyon ng hari ng Syria na siya ay pagalingin. Nagalit ang hari ng Israel. “Ano ako, Diyos na makakapagaling ng ketong? Naghahanap lang ng away itong hari ng Syria!” Nabalitaan ni propeta Eliseo ang pangyayari kaya pinapunta niya si Naaman sa kanya at inutusan niya ito na lumublob ng pitong beses sa ilog Jordan. May pananalig si Naaman na pumunta sa bayan ng Israel at sumunod sa propeta, at siya ay gumaling.

Ganoon din ang nangyari sa sampung may ketong sa hangganan ng Samaria at Galilea. Silang lahat ay may pananalig na tumawag kay Jesus. Sabay-sabay silang sumigaw: “Hesus Panginoon, mahabag po kayo sa amin!” Hindi lang sila may pananalig na sumigaw at patuloy na manawagan sila sa kanya. May pananalig din silang sumunod kay Jesus. Kaya nang sabihin sa kanila na pupunta sila sa templo ng Jerusalem at doon magpakita sa saserdote, sumunod sila. Ang mga saserdote lang ang makapagpatotoo na magaling na ang ketong. Kaya sa pagpunta nila sa saserdote umaasa sila na gagaling sila. At gumaling nga silang lahat!

Hanggang ngayon maraming mga tao ay may pananalig na tumawag sa Diyos sa kanilang pangangailangan. Kaya kapag may problema, nagsisimba tayo. Namamanata tayo na pupunta sa Quiapo o sa Baclaran o sa Antipolo. Kahit na mahirap, gagawin natin kasi may malaki tayong pangangailangan. Pero ang tunay at mas malalim na panananalig ay hindi lang napapakita sa paghingi ng tulong sa Diyos. Oo, maaasahan nga ang Diyos. Madalas pinagbibigyan naman tayo ng Diyos. Sinabi ni Jesus na walang imposible sa Diyos. Kung may panananalig tayo kahit na kasing liit ng isang butil ng mustasa, at ito ay maliit pa kaysa butil ng bigas, ibibigay iyan ng Diyos. Ang mas malalim na pananalig ay napapakita sa ating pagsunod sa Diyos. Sumunod si Naaman sa propeta. Lumublob siya sa ilog Jordan. May pananalig ang sampung ketongin na sumunod kay Jesus at pumunta sila sa saserdote. Talagang kung may pangangailangan, talagang kahit na ano ang sasabihin sa atin ay ating ginagawa.
Ngunit noong nakuha na nila ang kanilang hinihiling, ang karamihan ay walang pananalig na bumalik at magpasalamat. Kaya sa sampung gumaling, isa lang ang bumalik at nagpasalamat sa Diyos, at siya ay isa pang dayuhan, isang Samaritano. Ano ang nangyari sa siyam? Nagkanya-kanyang lakad na. Ang iba siguro ay umuwi na, ang iba ay nagtrabaho na. Ang iba ay nagsaya. Isa lang sa sampu ang bumalik upang magpasalamat. Hindi ba ito ay nangyayari din ngayon? Lahat naman tayo ay kukain araw-araw ngayong Linggo. Lahat naman tayo ay nakapagtrabaho o nakapag-aral. Ang lahat naman ay nanatiling malusog. Pero bakit tayo lang ang dumating sa simbahan ngayong araw para magpasalamat? Mga kapatid, iyan nga ang pagsisimba. Hindi lang tayo nagsisimba para humingi. Nagsisimba tayo para magpasalamat at magpuri sa Diyos. Dahil sa bumalik kay Jesus ang Samaritano hindi lang siya nakatanggap ng kagalingan sa ketong. Nakatanggap siya ng kaligtasan! Ang marunong bumalik sa Diyos para magpasalamat at magpuri sa kanya ay nakakatanggap ng kaligtasan. Kaya bumalik tayo lagi para magpasalamat. Palagi tayong magsimba. Dahil sa marunong tayong tumingin ng utang na loob, mas lalo pa tayo pagpapalain. Hindi tayo pababayaan ng Diyos!

Ganoon din ang ginawa ni Naaman. Noong gumaling na siya, bumalik siya kay propeta Eliseo at ibig niyang magbigay ng mga salapi at mga damit na nakakarga sa ilang karwahe. Ayaw itong tanggapin ng propeta. Ang pabor na kanyang ibinibigay ay hindi mababayaran. Ang ginawa na lang ni Naaman ay humingi siya ng pahintulot na magdala ng dalawang karwaheng lupa mula sa Israel at dadalhin niya ito sa kanila sa Syria, kasi ngayon wala na siyang ibang Diyos na sasambahin kundi ang Diyos ng Israel, at ayon sa kanilang paniniwala noon, ang Diyos ng Israel ay masasamba lang sa lupain ng Israel, kaya tutungtong siya sa lupa na mula sa Israel upang makapagdasal sa Diyos ng Israel. Nauwi ang kanyang gratitude sa pagsamba sa Diyos.

Mga kapatid, mahalaga po ang pagsamba sa Diyos upang palagi natin siyang alalahanin at pahalagahan. Kaya nga ang isa sa sampung utos ng Diyos ay ipangilin natin ang araw ng Panginoon, na ang ibig sabihin, sambahin natin ang Diyos sa araw niya, at para sa ating mga kristiyano, iyan ay ang araw ng Linggo. Huwag po nating idahilan na busy tayo, na kailangan nating maghanap buhay kasi mahirap ang buhay. Tandaan natin na ang lahat ay galing sa Diyos. Kung tayo ay marunong magpasalamat sa kaya at kikilalanin natin ang kanyang pagkilos sa ating buhay, mas lalo niya tayong pagbibigyan. Tingnan natin, mas umuunlad ba ang mga taong hindi nagsisimba kasi nagpapalaot sila o nasa basakan sila? Hindi naman! Madalas mas hirap pa nga sila sa buhay dahil sa pinababayaan sila ng Diyos. Hindi sila marunong kumilala sa kanya, kaya maaaring sabihin ng Diyos, “Sige bahala na kayo sa buhay ninyo! Gusto mo naman palang gawin ang lahat na mag-isa.” Mas lalo na iyong wala namang pinagkakaabalahan at tinatamad lang magsimba o mas inuna pa ang ibang lakad o ang barkada kaysa magpasalamat sa Diyos. Talagang hindi mahalaga ang Diyos sa kanila. Kawawa naman sila. Hindi nila alam ang talagang mahalaga sa buhay!

Sinulat ni San Pablo: Narito ay kasabihang maaasahan at mapapanaligan natin:
“Kapag tayo’y namatay na kalakip ni Hesukristo,
walang salang mabubuhay na kasama niya tayo;
Kung tayo ay magtiis ng hirap sa mundong ito,
maghahari naman tayong kapiling ng ating Kristo;
Kapag siya’y itinakwil sa harapan ng mga tao
pagdating ng takdang panahon, itatakwil niya tayo.”

Kung dito sa buhay na ito hindi natin napapahalagahan ang Diyos at ang mga biyaya niya, hindi rin niya tayo papahalagahan sa kabilang buhay. Mga kapatid: may kabilang buhay!

Bahagi sa paghahanda sa kabilang buhay ay ang pagpapahalaga sa mga taong maliliit at mahihirap. Sila din ay mahal ng Diyos. Ngayong Linggo inaalaala natin ang ating mga kapatid na katutubo at ang mga taong dukhang dukha. Nabubuhay sila sa extreme poverty. Sila lang sila mahirap. Mahirap na mahirap sila tulad ng walang ng bahay o wala ng makakain. Alalahanin din natin sila at pahalagahan. Kaya isama natin sila sa ating panalangin at magkakaroon tayo ng second collection para sa kanila. Dahil sa mga sakuna marami ay nahuhulog sa butas na humihila sa kanila sa kahirapan. Isipin na lang natin ang nawalan ng bahay dahil sa lindol sa Cebu o nawalan ng bahay ay pananamin sa mga bagyo sa Masbate at sa Romblon. Tulungan natin sila.

Homily October 5, 2025

 24,185 total views

27th Sunday in Ordinary Time Cycle C
Hab 1:2-3;2:2-4 2 Tim 1:6-8.13-14 Lk 17:5-10

Ang daing ni propeta Habakuk sa ating unang pagbasa ay siya din ang daing natin sa Diyos: “Hanggang kailan mo babayaang mamayani ang karahasan?” Oo, daing din natin ito kasi nababalitaan natin na ang mga makapangyarihang mga tao at mga bansa ay patuloy na nang-aabuso ng iba at parang walang makapapipigil sa kanila. Patuloy na binabaril ng Israelis ang mga Palestinians at ginugutom pa! Ilang daang truck na may pagkain, tubig o mga gamot ang nakaabang sa border ng Gaza ngunit hindi pinapapasok ng mga Israelis kaya’t ang mga bata ay namamatay ng gutom sa loob ng Gaza. Talagang sinasadyang patayin sa gutom ang mga dalawang milyon na mga Palestinians. Genocide ang tawag dito, na ang ibig sabihin ay ang pag-ubos ng isang lahi! At walang magawa ang United Nations. Walang magawa kasi kinakampihan ng America ang Israel. Panginoon, hanggang kailan pa? Kailan pa mahahatulan ang pumatay sa libu-libong mga tao, mga babae at mga bata sa ngalan ng Drug War ni Duterte dito sa Pilipinas? Kailan pa mapapakulong ang mga politiko na kumurakot sa pera ng bayan sa kanilang mga porsyento sa mga projects para sa bayan? Kailan pa maaayos ang mga daan natin? Kailan pa magkakaroon ng patubig ang magsasaka natin? Panginoon, kailan pa? Ang kasamaan at kahirapan ay nananatili, Panginoon. Hanggang kailan pa ito?

Anong sagot ng Diyos kay propeta Habakuk, at ganoon din sa ating daing? “Mabilis dumating ang wakas ng kasamaan. Hindi ito maliliban. Tiyak na ito ay magaganap. Ang mga hambog at mga makapangyarihan ay mabibigo sa kanilang kapalaluan. Ibabagsak sila, ngunit ang matuwid ay mabubuhay kung siya ay manatiling tapat at hindi mawalan ng pag-asa.”

Huwag po tayong mawalan ng pag-asa na kikilos ang Diyos. Hindi siya nagpapabaya. Kaya ang dasal ng mga apostol sa Panginoon sa ating ebanghelyo ay siya rin dapat ang dasal natin: “Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos.” Makapangyarihan po ang pananalig sa Diyos. Kahit na maliit lang ang ating pananampalataya – kasing laki lamang ng butil ng mustasa, at ito ay maliit pa kaysa sa butil ng palay, susunod sa atin na mabunot ang isang puno at matanim sa dagat. Pangako din iyan ni Jesus. Ang ibig sabihin nito, na walang imposible sa mga taong nananalig sa Diyos.
Kaya ang tanong ay, nananalig ba tayo sa Diyos na matatanggal niya ang kasamaan? Sana buo ang ating pananampalataya na tayo ay handang sumunod sa Diyos sa lahat ng ipapagawa niya. Ituring natin ang ating sarili na alipin ng Diyos.

Susunod tayo sa kanya at hindi tayo magku-question sa kanya. Tayo ay tulad ng alipin na kahit na buong araw tayo nagtrabaho sa bukid, pagdating ng hapon pag-uwi natin, hindi tayo umaasa na purihin at amu-amuin tayo ng ating Panginoon. “Kawawa ka naman, pagod ka. Sige, magkapahinga ka muna.” Hindi tayo agad-agad nag-aantay ng gantimpala. Kung may iuutos pa sa atin, hindi tayo nagrereklamo. Alipin lang tayo. Susunod tayo sa Panginoon, alam niya ang kanyang ipinapagawa sa atin. Iyan ay ang pananalig na may pagpapakumbaba. Mayroon ba tayong ganitong tiwala sa Diyos?
“Mahirap yata iyan,” maaari nating sabihin. Oo nga mahirap pero makakayanan kasi binigyan tayo ng Espiritu ng kapangyarihan, pag-ibig at pagpipigil sa sarili, at hindi espiritu ng kaduwagan. Ito ang sinulat ni San Pablo sa atin. Hindi naman hihiling ang Diyos ng mga bagay na hindi natin makakayanan. Kasama ng kaalaman sa kanyang inaasahan sa atin ay ang pagbigay ng kakayahan na magampanan ito. Huwag tayong matakot na makihati sa kahirapan dahil sa Mabuting Balita, sinabi ni San Pablo. Anong kahirapan na dinadaanan natin dahil sa ating pananampalataya ay may kaakibat na kakayanan na ibinibigay ng Espiritu Santong nananahan sa atin.

Oo maraming kahirapan sa buhay natin. Maraming kasamaan na nangyayari. Pero hindi tatagal ang mga ito. Lilipas ang mga ito at malalampasan natin sila. Hindi tayo pababayaan ng Diyos na patuloy na nababahala sa atin. Ang pananalig sa Diyos ay hindi lang pananalig na mayroong Diyos. Ito ay pananalig na mahal tayo ng Diyos at hindi niya tayo pababayaan. Huwag natin siyang pagdudahan.
Ang mga tao, mga bansa at mga grupo na parang malalakas at nagagawa nila ang gusto nila kahit na masasama at nakakapahamak ng iba, hindi naman sila tatagal. Wala namang kapangyarihan sa mundo na nanatili. Nasaan na ang mga impero sa mundo na noon ay saklaw nila ang buong mundo? Nasaan na ang Egyptian Empire, ang Greek Empire, ang Roman Empire, ang Ottoman Empire, ang Spanish Empire, ang British Empire? Wala na ang mga ito. Hindi rin tatagal ang Russia, ang America at ang Tsina. Maglalaho din ang mga ito. Ngunit ang nanalig sa Diyos ay nanatili. Inusig ng mga Romano ang mga Kristiyano; wala na ang mga Romans, nandiyan pa rin at dumadami pa ang mga Kristiyano. Inusig ng mga Muslim ang mga Kristiyano pero nawala na rin ang Ottoman Empire. Inusig ng mga komunista ang mga Kristiyano pero bumagsak na ang Komunismo, nanatili pa ang simbahan. Babagsak din ang Tsina at ang mga Kristiyano na kinokontrol nila ay mananatiling nakatayo.

Ano nga ang ating tagumpay sa mundo? Ang ating pananampalataya; pananampalataya na minamahal tayo ng Diyos na pinadala niya ang kanyang Anak na si Jesus, hindi upang tayo ay parusahan, kundi tayo ay iligtas. Ito po ang ating panghawakan. Kaya sinabi ng Diyos kay propeta Habakuk, itaga mo ito sa bato upang madaling mabasa at ibalita sa lahat. Mabibigo ang mayayaman at makapangyarihan. Mamanahin ng mga may mababang loob ang lupa. Mamanahin nila ang sanlibutan.

Homily September 28, 2025

 22,397 total views

26th Sunday of Ordinary Time Cycle C
National Seafarer’s Sunday

Migrant’s Sunday

Am 6:1.4-7 1 Tim 6:11-16 Lk 16:19-31

Maraming mga tao ang galit ngayon sa gobyerno, hindi lang dito sa Pilipinas, ganoon din sa ibang bansa, tulad ng sa Indonesia, sa Nepal, sa Francia. Pinapahayag ng taong bayan ang galit nila sa pag-rarally, sa mga post sa social media, at ang iba pa, sa pagsusunog ng mga opisina at mga bahay ng mga mambabatas. Sobra naman iyan. Ano ba ang ikinagagalit nila? Ang kadalasan ay ang corruption ng mga may kapangyarihan. Nakikita ito sa nakasisilaw na pagkakaiba ng buhay ng mga corrupt na biglang yumaman at ng pangkaraniwang tao. Tanggap naman natin na hindi naman pantay ang mga tao. Talagang may mayaman at may mahirap. Ang nakakainis at nakakagalit ay ang laki ng agwat ng mayaman at mahirap. Karamihan ng mga tao, may sahod lamang sila ng labing limang libo buwan buwan masaya na siya. May kumikita pa nga ng sampung libo lang. Ang nakakagalit ay may kumikita ng higit sa pitong daang libong piso, 700,000 pesos, sa isang buwan! Napakarami ay walang bahay o maliit lang ang bahay pero may mga politiko na lima o pito ang bahay, at may bahay pa sa abroad! Marami ay hirap sa pamasahe sa jeep o sa tricycle, pero may mga politiko na pabalik-balik sa America at Europa, at may helicopter pa at mga eroplano. Bakit ba ganito kalaki ng agwat sa buhay? Saan naman nanggaling ang pera nila? Mas lalong nakakagalit na ito ay galing sa taong bayan. Hindi ginagawa ang mga projects para sa tao o hindi ginagawa ng maayos para may makuha sila sa bawat project. Ang taong bayan, ang taong maliliit, ang ninanakawan nila.

Hindi lang tayo ang nagagalit sa mga kalagayang ito. Pati ang Diyos ay nagagalit dito. Sa ating unang pagbasa sinabi ni propeta Amos na kahabag-habag kayong nabubuhay na maginhawa, natutulog sa malalapad at mamahaling kama, pakain-kain ng mamahaling karne at inumin, gumagamit ng mamahaling pabango. Walang ginagawa kundi pakanta-kanta na lang. Wala kayong pakialam sa malubhang kalagayan ng inyong lipunan, na maraming mga tao ay gutom at walang tirahan. Hindi kayo nababahala na pabagsak na ang inyong lipunan. Ayyy… talagang babagsak ang inyong kaharian at kayo ang mauuna na ipapatapon na bihag sa ibang bansa! Galit ang propeta, galit ang Diyos, sa mga hindi nababahala sa kalagayan ng mahihirap at pa-good time good time lang sila. Lalo na kung ang pinag-go-good time nila ay galing sa mahihirap.

Ganoon din ang talinhaga ni Jesus tungkol sa mayaman at ang mahirap na si Lazaro. Unang nakakatawag ng pansin sa talinhaga na ito ay may pangalan ang mahirap. Kilala siya ng Diyos, pero ang mayaman ay walang pangalan. Kakaiba ito sa ating karanasan. Kilala natin ang mga mayayaman, pero hindi pinapansin at wala ngang ID ang mahihirap.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawa. Ang mayaman ay may magagarang damit. Si Lazaro ay halos hubad at ang damit niya ay ang kanyang mga sugat. Siguro may pabango ang mayaman at kay Lazaro ang nakahaplos sa kanyang katawan ay laway ng aso, siguro aso ng mayaman, na dumidila sa mga sugat niya. Masagana sa pagkain ang mayaman at si Lazaro ay nag-aabang lang ng mumo na nahuhulog sa lamesa ng mayaman. Hindi naman masasabi na hindi kilala at hindi alam ng mayaman ang kalagayan ni Lazaro. Nandoon lang siya sa pintuan ng kanyang bahay. Araw-araw nakikita niya siya.
Dumating ang kamatayan. Mayaman man o mahirap, papasok tayo sa pintuan ng kamatayan. Pantay tayo rito. Siguro ang mayaman ay dadaan pa sa ospital, may mga caregiver pa at magkakaroon sila ng magarang lamay at mala-palasyong libingan. Baka ang mahirap ay itatapon lang sa hukay na walang marka. Pero darating ang katarungan ng Diyos.

Ang kahirapan ng mahihirap ay alam ng Diyos. Kilala sila ng Diyos at pupunta sila sa piling ng Diyos. Ang mayayaman ay pupunta sa impiyerno, isang napakahirap at napakamainit na kalagayan na nagmamakaawa sila ng kahit isang patak lang ng tubig.

Pero bakit ba pumunta ang mayaman sa impiyerno at nagdurusa? Hindi naman sinabi na siya ay corrupt. Ang kasalanan niya, at kinilala niya ito, ay wala siyang ginagawa kay Lazaro, isang mahirap. Wala siyang ginawa upang tulungan ang mahirap. Kahit kilala niya si Abraham, walang magagawa ang mga santo na kilala niya kung hindi niya tinutulungan ang mahihirap.
Narinig natin ang sinulat ni San Pablo kay Timoteo sa ating ikalawang pagbasa: “Gawin mo ang buo mong makakaya sa pakikibaka alang-alang sa pananampalataya at kakamtan mo ang buhay na walang hanggan.” At ano ang sinasabi ng ating pananampalataya? Mahalin mo ang iyong kapwa tulad ng iyong sarili. Gusto mo bang pabayaan ka at hindi kaaawaan kung nangangailangan ka? Hindi! Huwag mo rin iyan gawin sa iba!

Kung ang mga mambabatas natin, ang mga contractors, ang mga kawani ng pamahalaan ay pumapansin lamang sa mga mahihirap nating kababayan, at sila ay kitang kita natin sa daan at sa news, at nakapaligid sila sa atin – ang mga nagtitinda ng bulaklak sa pagsimba natin, ang pumupunas ng ating kotse kung hihinto tayo sa traffic, ang namamalimos, ang mga nagdedeliver ng aking pagkain – maaatim ba nating nakawan sila at pabayaan? Maaatim ba nila na maging corrupt sila? Tingnan lang nila ang kalagayan ng napakaraming naghihirap na mga Pilipino. Ang mga OFW natin. Ang mga nalulungkot na mga manlalayag. Sila ang ninanakawan ng corruption. Ang para sa kanilang pangangailangan at pamilya ang ninanakaw nila. Ang kanilang pera din ang kinukuha nila kasi ang pera ng gobyerno ay pera ng mga nagmamalasakit na Pilipino. Malaki ang pananagutan nila sa harap ng Diyos. Alam ng Diyos ang kanilang ginawa!

Magkakaroon ng independent commission na mag-iimbestiga sa kanila. Sana may ngipin ang commissiong ito at maging patas ang mga nakaupo dito, pero makatakas man ang sinumang nangurakot sa bayan, hindi sila makakatakas sa mata ng Diyos.

Tayo naman, manunuod lang ba tayo sa tik-tok sa dramang ito na nangyayari sa bayan? Titingnan lang ba natin ang rally na nangyayari sa Maynila at sa ibang lugar? Mabagabag sana ang damdamin natin. Ating pera ang kinukurap, ang ninanakaw, ang nilulustay. Hindi man tayo makarally sa kalye, magkaroon tayo ng rally sa panalangin. Ipagdasal natin na magbago na ang bayan. Ipagdasal natin na manindigan na ang lahat para sa katuwiran. Huwag din tayong magpadala sa mga corrupt na politiko na namimigay ng ayuda at pera sa atin sa panahon ng election. Tingnan natin ang mga politiko na nasangkot sa corruption, ilan diyan ang binoto natin? Sana mas lalo na tayong maging mapili sa pagboto natin. Huwag tayong magpaloko sa mga politiko. Iwaksi na natin ang political dynasty, ang mga magkamag-anak sa politika. Hindi lang sila ang magagaling na Pilipino. Marami diyan ang magagaling kung bibigyan lang natin ng pagkakataon. Makiisa at magkaisa tayo sa pagbabago ng bayan!

Homily September 21, 2025

 24,546 total views

25th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Am 8:4-7 1 Tim 2:1-8 Lk 16:1-13

Kapag binubuksan natin ang ating TV o ang ating radio sa mga balita, naiinis lang tayo. Ang mga balita ay tungkol na lang sa maraming kasamaan – corruption, guerra, patayan, pandaraya. Totoo, may mga kasamaan din na dala ng kalikasan tulad ng baha o lindol. Pero ang mga epekto nito ay pinapalala dahil sa corruption at mga ghost projects. Bilyon-bilyong pera ng bayan ay nawawala at hindi napapakinabangan ng taong bayan dahil sa mga katiwalaan. Parang kalat na kalat na ang kasamaan at malawak ang epekto sa maraming tao.

Pero kung susuriin natin, hindi naman marami ang gumagawa ng masama. Marami naman sa mga tao na kilala natin ay hindi masasama. Kakaunti lang ang talagang gumagawa ng masama. Marami sa mga kawani ng pamahalaan ay hindi naman corrupt. May mga opisyales ng gobyerno ay matitino naman. Hindi naman lahat ng mga Israelis ay gusto ng digmaan. Mga leaders lang naman ng Israel na mga rightists ang gustong gutumin at ubusin ang mga Palestinians. May mga Russian soldiers na tumatakas sa labanan. Ayaw nila ng digmaan sa Ukraine. Si Putin lang naman at ang mga cronies niya ang ibig sakupin ang Ukraine.

Ang mga masasama ay hindi naman marami pero desidido sila at mapamaraan sa paggawa ng masama. Ito ay ipinakita sa atin ni propeta Amos sa ating unang pagbasa. Ang mga masasama ay sumusunod naman sa batas ng Diyos na ipangilin ang Araw ng Pamamahinga. Hindi sila nagbi- business sa araw na ito. Kunwari nagpapahinga sila pero wala ang puso nila sa pagsamba sa Diyos. Naiinip nga sila na hindi sila makapag-business. Gustung gusto na nilang magtinda at nagplaplano pa sila paano mandaya sa kanilang pagtitinda. Dadayain nila ang timbangan. Tataasan ang presyo. Pati ang mga walang pakinabang tulad ng tulyapis ng trigo ay kanila pang ibebenta. Aapihin nila ang mga dukha na sila ay ipagbibili na mga alipin kahit na sa halaga lamang ng sandalyas. Nagplaplano ang masasama paano kumita kahit na dayain pa ang iba.

Ganoon din ang ginawa ng katiwala na hindi tapat sa ating ebanghelyo. Noong papaalisin na siya ng kanyang amo dahil sa kanyang kapabayaan, nagplano na siya paano siya mabubuhay pagkatapos na mapaalis siya. Mawawalan na siya ng trabaho. Ang naisip niya ay lokohin pa ang kanyang amo. Kukunin niya ang loob ng mga cliente ng amo niya. Babaguhin niya ang mga resibo ng mga may utang sa kanyang amo at papaliitin ang kanilang mga utang. Kung mawala na siya sa poder, tatanggapin siya ng mga taong ito dahil sa pinagbigyan niya sila.

Ang nakakataka ay pinuri ang di tapat na katiwalang ito ng kanyang amo noong malaman niya ang katiwalian na ginawa niya. Narinig natin ang sinabi si Jesus: “Pinuri ng panginoon ang magdarayang katiwala dahil sa katalinuhang ipinamalas nito. Sapagkat ang mga maka-sanlibutan ay may mahusay gumawa ng paraan kaysa mga maka-Diyos.”

Mga kapatid, ang mga makamundo, ang mga makasalanan at ang mga masasama ay matalino na gumawa ng pamamaraan upang ipalaganap ang kanilang plano at palawakin ang kanilang influensiya. Hindi ganoon kasigasig ang mga taong mabubuti. Pabaya sila sa pagpapalaganap ng kabutihan. Wala nga silang pakialam kung kumalat ang kabutihan o hindi. Kontento na lang sila na sila ay mabuti. Hindi sila nagsisikap na influensiyahan ang iba sa kabutihan. At ang masama pa, wala silang pakialam sa kasamaan na nangyayari. Hinahayaan na lang nila na lumago at kumalat ang kasinungalingan, ang kasamaan at ang pandaraya. Hindi kailangan na marami ay maging masama para lumala ang kasamaan. Sapat na may iilang masasama ang nagpapakalat nito at ang karamihang hindi masama ay hinahayaan lang lumaganap ito. Ang hindi pakikialam ng hindi masama ay ang dahilan sa pagkalat ng kasamaan.

Ilan lang naman ang mga corrupt sa barangay, pero ang mga tao ay tahimik lang sa katiwalian na nangyari kaya patuloy at lumalaki ang corruption.

Bakit ba tumatahimik lang ang mga taong hindi gumagawa ng masama? Akala nila na mabuti sila kasi hindi sila gumagawa ng masama. Hindi! Sa katahimikan nila lumalala ang kasamaan kaya naging bahagi sila sa paglawak ng kasamaan. Hindi sapat na hindi gumagawa ng masama. Gumagawa ba tayo ng mabuti? Pinipigilan ba natin ang kasamaan? Kung tayong lahat ay pupunahin natin ang masasama, hindi sila mangangahas na gumawa ng kahihiyan, at talagang kahihiyan ang kasamaan! Kung bibistuhin ang mga nagsisinungaling, ang nandaraya, ang nagnanakaw, ang corrupt – hindi sila dadami at hindi lalaganap ang kanilang kasamaan. Huwag po tayong matakot na manindigan. Huwag lamang tayo mananahimik. Magsalita at makialam tayo. Sa panahon ng social media tayong lahat ay maaaring magsalita. I-bush natin ang kasamaan. Sabihin natin na itigil na ng Israel ang digmaan sa Gaza. Sabihin nating lahat sa social media na ikolong na ang mga corrupt, lalo na ang mga corrupt na mambabatas.

Si Jesus mismo ay hindi nanahimik sa kayabangan at sa pagkukunwari ng mga Pariseo at Saduceo, ang mga leaders ng kanyang bayan. Dahil nagsalita siya kaya siya ay pinahuli, pinagbintangan, hinatulan at ipinapatay. Nanindigan si Jesus. Hindi niya hinayaan na patuloy dayain at pagsamantalahan ng mga leaders ang mga tao. Itong Jesus ang sinusundan natin at tinutuluran natin. Manindigan tayo at itaguyod ang kabutihan!

Homily September 14, 2025

 26,068 total views

Feast of the Exaltation of the Cross
National Catechetical Day
Num 21:4-9 Phil 2:6-11 Jn 3:13-17

Maraming kababalaghan at mga dakilang bagay na ginawa ni Jesus na nakakagulat at nakakatawag ng pansin: lumakad siya sa tubig, nagpakain siya ng higit na limang libong tao mula sa limang tinapay at dalawang isda, nagbigay siya ng paningin sa taong bulag mula pa noon siya’y isilang, bumuhay siya ng mga patay, magaling siyang magturo na dumadagsa ang mga tao para lamang makinig sa kanya. Dakilang mga bagay ang mga ito pero hindi tayo niligtas ng mga kababalaghang ito. Niligtas tayo ng kanyang pagkamatay sa krus. Si Jesus na nakapako sa krus ang tanda ng kanyang kadakilaan at tagumpay. Ganoon na lang tayo kamahal ni Jesus na inalay niya ang kanyang sarili sa krus. Ganoon ang kanyang pagiging masunurin sa kanyang Ama na namatay siya sa krus. Kaya si Jesus na nasa krus ay ang tanda ng kanyang pagmamahal – pagmamahal sa Diyos Ama at pagmamahal sa atin. Tiniis ni Jesus ang paghihirap at kahihiyan sa krus ng may pagmamahal!

Para sa ating mga kristiyano, ang pinakatanda ng ating relihiyon ay ang krus. Makikita natin ito sa ating mga simbahan, sa ating mga bahay, sa ating mga libingan, pati na nga sa ating mga kwintas. Tayong mga katoliko tinatandaan natin ang ating sarili ng krus sa lahat ng mga gawain natin – bago tayo magdasal, bago tayo matulog, pagkagising natin, sa simula ng ating paglalakbay. Bakit? Kasi ito ay tanda na mahal tayo ni Jesus kaya hindi niya tayo pababayaan. Aalalayan niya tayo. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal sa atin. Hindi lang sapat na maniwala tayo na mayroong Diyos. Hindi lang sapat na maniwala tayo na nandiyan si Jesus. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal. Kung ganoon niya tayo kamahal na namatay siya sa krus para sa atin – ano pa kaya ang hindi niya gagawin upang tayo ay tulungan?

Pero noong una, ang krus ay hindi tanda ng pag-ibig. Ito ay isang instrumento na kinatatakutan at iniiwasan kaya ito ay tanda ng masakit at nakakahiyang parusa na nagdadala ng kamatayan. Ito ang parusa sa mga tulisan, sa mga dayuhan, sa mga alipin at mabababang uri na tao sa lipunan. Ang mga taong may dignidad noon tulad ng mga Romanong mamamayan o mga general o mga senador, kapag dapat sila parusahan ng kamatayan, sila ay pinapainom ng lason o pinupugutan ng ulo. Kaya si Pablo, na isang Roman citizen ay pinugutan ng ulo, pero si Pedro na isang dayuhang Hudyo ay pinako sa krus.

Si Jesus ay pinako sa krus kasi ang turing sa kanya ay tulisan, manghihimagsik at hindi siya Romano. Siya ay Hudyo. Pero noong si Jesus ay nasa krus na, nagkaroon ng bagong kahulugan ang krus. Ganoon tayo kamahal ni Jesus na tiniis niya ang kamatayan sa krus para sa atin. Dahil dito naging tanda na ito ng dakilang pag-ibig. Sana ganoon ang turing natin kapag nakikita natin ang Crucifix sa mga simbahan natin. Salamat Jesus sa dakilang pag-ibig mo sa amin. Kaya gawin natin nang maayos ang pag-aantanda ng krus sa ating katawan. Tinatandaan natin ang ating katawan ng pag-ibig ng Diyos. Kaya ang lahat ng blessings sa simbahan ay ginagawa sa tanda ng krus, sa tanda ng pag-ibig ng Diyos sa atin. Takot ang demonyo sa krus, kasi dito nagtagumpay si Jesus sa kasamaan.

Itong pagbabago ng kahulugan, mula sa parusa na naging kaligtasan, ay pinakita din sa atin sa ating unang pagbasa. Mapagrebelde ang mga Israelita. Sa paglalakbay nila sa disyerto palagi silang nagrereklamo sa Diyos at kay Moises. Nasusuya na sila sa paglalakad. Pati nga ang tinapay na galing sa langit, ang manna, ay kinasusuyaan na nila. Pinarusahan sila ng Diyos. Nagpadala ang Diyos ng mga makamandag na ahas at marami sa kanila ay tinuklaw at namatay. Dito natauhan na sila at humingi ng tulong kay Moises na ipagdasal sila sa Diyos na tanggalin na ang mga ahas. Nawala ba ang mga ahas? Hindi! Pero inutusan ng Diyos si Moises na gumawa ng ahas na tanso at ilagay ito sa itaas ng isang tikin at ang tikin ay itayo sa gitna ng kampamento. Ang sinumang matuklaw ng ahas na tuminingi sa tikin ay hindi mamamatay. Siya ay maliligtas. Ang ahas na parusa ay naging ahas na nagliligtas kapag tumingin doon na may paniniwala sa salita ng Diyos. Ang parusa ay naging paraan ng kaligtasan kung may pananalig. Ganyan din ang krus ni Jesus. Kapag tumingin tayo doon ng may pananalig sa pag-ibig ng Diyos, maliligtas tayo. Kaya nasabi ni Jesus kay Nicodemo: “Kung paano itinaas ni Moises ang ahas doon sa ilang, gayon din naman, kailangan itaas ang Anak ng Tao, upang ang sinumang sumampalataya sa kanya ay magkaroon ng buhay na walang hanggan.”

Huwag po tayong matakot sa krus, o sa mga kahirapan sa buhay. Huwag natin sabihin na dahil sa mga problema o kahirapan sa buhay, kinalimutan na tayo ng Diyos o pinabayaan niya. Nandiyan siya sa gitna ng mga problemang ito. Tumingin tayo sa kanya ng may pag-ibig at dito tayo maliligtas. Ang krus, ang kahirapan na binabata ng may magpamamahal, ay magliligtas sa atin. Matagumpay ang krus. Sa pamamagitan nito tayo maliligtas at magkakaroon ng panibagong buhay.

Sa ating bayan marami din tayong mga problema na dinadaanan. Nandiyan ang masamang panahon, ang sunod sunod na ulan. Pinalala pa ang epekto nito ng mga corruption na nababalitaan natin ngayon sa paggawa kuno ng flood control projects. Pinahihirapan din tayo ng ating mga politiko at ang ilang mga contractors. Nandiyan iyong pagnanakaw sa bayan sa pamamagitan ng mga confidential funds. Hindi pa naharap ni Sara Duterte ang mga kaso niya sa kanyang confidential fund. Binabaha na nga tayo, nandiyan pa ang pagbabanta ng pagmimina. Nandiyan pa rin ang paninira ng kalikasan. Ang mga ito ang nagpapabigat sa buhay natin. Sila ang mga krus na dinadala natin. Huwag natin balewalain ang mga ito. Harapin natin at itanong sa Diyos, paano ba namin madadala ang mga krus na ito? “Tulungan mo kaming maniwala, O Panginoon, na patuloy pa ang pagmamahal mo sa amin kaya haharapin namin ang mga ito ng may paninindigan. Hindi kami magpapabaya. Patuloy kaming mananawagan upang ang katarungan ay matugunan.”

Homily September 7, 2025

 26,365 total views

23rd Sunday of the Ordinary Time Cycle C

Wis 9:13-18 Phlm 9-10.12-17 Lk 14:25-33

“Sinong tao ang makatatarok ng kaisipan ng Diyos? Sino ang makaaalam ng kalooban ng Panginoon?” Ito ang tanong na narinig natin sa atin unang pagbasa. Ang sagot: wala, kung aasa lang tayo sa ating kakayahan bilang tao. “Ang ating kaluluwa ay binabatak na pababa ng ating katawang may kamatayan,” nakasulat sa Aklat ng Karunungan. Nahihirapan nga tayo na malaman ang nilalaman ng mga bagay sa paligid natin sa daigdig, ano pa kaya ang pag-unawa sa mga bagay na makalangit. Kaya walang nakakaalam ng kalooban ng Diyos at ng kanyang panukala kung hindi niya ito ipabatid sa atin. Mabuti na lang, ang Diyos natin ay hindi isang Diyos na tahimik o isang Diyos na malihim. Siya ay nagpapahayag. Pinapaalam niya sa atin ang kanyang plano at ang kanyang kagustuhan. At bakit? Dahil sa mahal niya tayo. Mahal niya tayo bilang kanyang mga kaibigan. Sabi ni Jesus na tinuturing niya tayo hindi bilang alipin. Hindi pinapaalam ng amo sa kanyang alipin ang kanyang mga balak. Tinuturing niya tayo bilang mga kaibigan, kaya pinapaabot niya sa atin ang plano ng ating Ama. Kaya nga ang Anak ng Diyos ay naging tao upang ipaalam at ipadama sa atin na mahal niya tayo. Tinuturuan din tayo ni Jesus paano tumugon sa pag-ibig ng Ama, kung papaano mahalin ang Diyos.

Sa ating ebanghelyo narinig natin na maraming mga tao ang lumalapit kay Jesus. Bakit? Marahil ang iba kasi gusto nilang mapagaling ni Jesus. May kahilingan sila sa kanya. May mga lumalapit naman kay Jesus kasi gusto nilang makinig sa kanyang aral. Ang iba nga ay kinikilala na nila siya na Panginoon. Pero sinabi din ni Jesus na hindi lahat ng tumatawag sa kanya na “Panginoon, Panginoon” ay makakapasok sa kaharian ng langit. Hindi dahil sa kilala na natin siya, o kaya naging kasama natin siya, o kahit na nakagagawa tayo ng kababalaghan sa ngalan niya, na tayo ay ligtas na. Pero, may iba na lumalapit kay Jesus kasi gusto nilang maging alagad ni Jesus. Sana nabibilang tayo rito. Hindi tayo lumalapit sa Diyos kasi may pangangailangan tayo, kasi tayo ay nabibiyayaan. Lumapalit tayo kasi gusto nating sumunod sa kanya. Pero may kondisyon siya Jesus upang maging alagad niya tayo. “Ang sinumang hindi magpasan ng kanyang krus araw-araw at sumunod sa akin ay hindi maaring maging alagad ko.” At makakasunod tayo sa kanya araw-araw kung inuuna natin siya.

Kilala natin na si Jesus ay Diyos. Kaya mahalin natin siya ng buong puso at buong lakas natin. Unahin natin siya. Kung inuuna pa natin ang ating magulang, ang ating mga anak, ang ating trabaho, ang ating sariling gusto o ang sariling kapakanan, hindi tayo magiging alagad niya. Handa ba tayong itaya ang lahat sa kanya? Isipin na lang natin na itinaya din niya ang kanyang lahat para sa atin. Iniwan niya ang kanyang pamilya at ang kanyang tahanan para sa atin. Ang buong buhay niya ay buhay paglilingkod. Inalay niya ang buhay niya sa krus para sa atin. Ibinibigay niya ang kanyang sarili bilang pagkain sa Banal na Komunyon upang bigyan tayo ng lakas. Ang kanyang Espiritu ay binuhos niya sa atin. Kaya maaari siyang humingi ng lahat sa atin kasi ibinigay din niya ang kanyang lahat para sa atin.

May dalawang talinhaga ngayong araw tungkol sa pagbibigay ng lahat. Kung ang isang tao ay may malaking project, tulad ng pagtatayo ng tore, o kung ihahambing pa natin sa atin panahon ngayon, na magtatayo ng isang malaking bahay na bato, pag-iisipan niya muna kung kaya niyang ipatapos ang project na ito. Baka naman magsimula siya at kulang pala ang kanyang budget. Nakakahiya naman na nagsimula at hindi napatapos. At kung iyan ay malaking project dapat ang lahat ng pera niya at kayamanan ay ilagay niya sa kanyang project, kung hindi mabibitin siya sa budget. Magtitipid muna siya sa pamimili ng mga gamit o ng damit, hindi mula siya masyadong maglakbay, pati na sa pagkain niya, hindi muna siya bibili ng mamahalin at imported na pagkain, kasi may pinapagawa siyang malaking bahay. Kaya ba niyang ilaan muna ang lahat para mapatapos ang bahay?

Ang pangalawang talinhaga ay tungkol sa isang hari na makikipagdigma. Haharapin ba niya ang isang hari at sasagupain niya sa labanan na mayroon lang siyang sampung libong kawan at ang haring nagmamartsa laban na kanyang kaharian ay mayroong dalawampung libong sundalo? Handa ba siyang itaya ang lahat niyang kakayahan upang harapin ang haring ito? Kung hindi niya kaya, habang malayo pa ang kalaban, makipagkasundo na agad siya.

Ang ibig sabihin ng mga talinhangang ito ay hindi madali na maging alagad ni Jesus. Kailangan nating itaya ang lahat kung magpasya tayo na sumunod sa kanya. Kaya nasabi niya: “Hindi maaring maging alagad ko ang sinuman kung hindi niya tatalikdan ang lahat sa kanyang buhay.”

Hindi lang naman ang mga pari o mga madre ang nagtatalaga ng sarili bilang alagad ni Jesus. Lahat tayo na binyagan ay inaanyayahang sumunod kay Jesus at maging alagad niya. Ang ibig sabihin nito ay dapat natin siyang unahin sa buhay natin. Piliin muna natin ang katotohanan, ang kabutihan, ang katarungan at hindi ang sariling layaw o gusto. Ano ang basihan ng ating mga pasya sa buhay, ang kagustuhan ba ng Diyos o ang sabi-sabi ng iba, o ano ang uso, o ano ang mas madali para sa atin?

Mahirap malaman ang kagustuhan ng Diyos, kaya nga niya ito sinasabi sa atin. Kaya nga mayroon tayong Salita ng Diyos na siyang basihan ng ating pag-iisip. Kaya nga mayroon tayong Simbahan na patuloy na gumagabay sa atin. Gumagabay ang simbahan sa atin hindi lang sa personal na gawain natin, pati na sa panlipunang desisyon natin – tulad ng sa election. Hindi naman tayo tinuturuan ng simbahan na bomoto sa masamang tao kundi sa mga taong maaasahan ng bayan. Hindi ang nagbigay sa atin ng ayuda sa eleksyon, o ang nagbigay ng pera ang talagang karapat-dapat na kandidato. Kaya nga sinasabi ng simbahan na huwag tayong magpadala sa ating natatanggap sa kanila.

Patuloy po tayo ginagabayan ng Diyos. Maniwala tayo sa kanya. Ginagabayan tayo ng kanyang karunungan sa pamamagitan ng Simbahan na nagpapatuloy ng misyon ni Jesus para tayo iligtas. Nalalaman natin ngayon ang kalooban ng Diyos para sa atin dahil sa simbahan.

Homily August 31, 2025

 31,638 total views

22nd Sunday of Ordinary Time Cycle C

Sir 3:17-18.28-29 Heb 12:18-19.22-24 Lk 14:1.7-14

Gusto ng Diyos ang taong may mababa ang loob. Gusto din natin ng taong magpakumbaba. Kapag isang tao ay mayabang, sabi natin na mahangin siya. Umiiwas tayo sa kanya. Bakit? Dahil naka-centro siya sa kanyang sarili. Siya lang ang magaling. Palagi ang sarili ang pinapansin niya. Tumatawag siya ng pansin sa kanyang sarili. Ang akala niya ay siya lang ang magaling. Kaya tinataas niya palagi ang sarili niyang bangko. Sinusukat niya ang ibang tao ayon sa kanyang sarili.

Kung tayong mga tao ay nasisilaw sa mayayabang, ganoon din ang Diyos. Kinamumuhian niya ang mapagmataas, ngunit pinapakinggan niya at pinapansin ang mga may mababang loob. Napakinggan natin ang sinabi sa atin ni Sirak sa ating unang pagbasa: “Anak ko, maging mapagkumbaba ka sa pagtupad ng tungkulin, at mamahalin ka ng Diyos at ng mga taong malapit sa Diyos.” Ang mapagkumbaba ay madaling manalig sa Diyos kasi kinikilala niya ang kanyang pagkukulang. Palagi siyang nagdarasal kasi kung aasa lang siya sa kanyang sarili, wala siyang magagawa. Anumang lakas at kakayahan niya ay galing sa Diyos. Hindi siya naka-centro sa kanyang sarili kaya handa siyang kumilala sa Diyos at sa ibang tao. Madali niyang matanggap na may mga taong mas magaling sa kanya at hindi niya ito ikinalulungkot. Kung may kagalingan siya, may kagalingan din ang iba at pinupuri niya ang Diyos na siyang pinanggalingan ng lahat ng mabuti.

Ang dalawang talinhaga ni Jesus ay tungkol sa pagpapakumbaba sa konteksto ng kainan. Sa isang handaan mas masarap ang pagkain sa presidential table o sa lamesang pangdangal. Pero hindi lang masarap na pagkain ang hinahanap ng tao. Gusto niya na kilalanin siya. Sa upuang pandangal nandoon ang mga importanteng bisita. Napansin ni Jesus na nag-uunahan ang mga tao na pumuesto doon. Ang gustong sabihin ni Jesus sa talinhagang ito na huwag tayong mag-akala tayo na ang mas importante. Hayaan natin na kilalanin at pansinin tayo kaysa tayo ang magpapansin. Ang nagpapakataas ay ibababa; ang nagpapakumbaba ay itinataas.

Huwag karangalan ang hanapin natin. Huwag nating ipilit ang ating sarili sa puwesto. Dapat basahin ito ng mga kandidato sa halalan. Maraming politiko ay pinipilit nila ang kanilang sarili sa puwesto. Ginagawa ang lahat, kasama na ang mandaya, ang magsinungaling, at mamili ng boto para lang maluklok siya kahit na sa totoo, walang naman silang kakayahan at wala namang hangaring maglingkod. Bakit hindi na lang nila hayaang kilalanin sila ng taong bayan at huwag ng manloko at mandaya?

Marami din sa atin ay matatamaan ng ikalawang talinhaga ni Jesus. Iniimbitahan natin ang iba kasi gusto nating imbitahan din nila tayo. Naging mapagbigay tayo sa iba kasi gusto din natin na tayo ay kanilang bigyan. Pero sabi ni Jesus na ang mas pansinin natin ay ang mga walang-wala, ang hindi makapag-anyaya sa atin. Diyos na ang gaganti sa kabutihan natin sa kanila. Ang hanapin natin ay hindi ang regalo o pagkilala ng tao. Ang hangarin natin ay ang pagkilala ng Diyos. Hindi pababayaan ng Diyos ang kabutihan na ginagawa natin sa hindi makapaghihiganti sa atin. Mga kapatid, may Diyos! May Diyos na nakakakita at nakakaalam sa anumang kabutihan na ginagawa natin sa iba at siya ay hindi pabaya. Mabuti siya sa mga gumagawa ng mabuti.

Sana matutunan din ito ng mga politiko. Ang karanasan natin ngayon ay ang mga politiko ay matulungin sa mga tao na bumoto sa kanila. Inaalagaan nila ang mga tao na nila. Pero kung tao na nila iyon, kanila na nila sila. Ang mas dapat nilang tulungan ay ang mga hindi bumoto sa kanila upang makuha nila ang kanilang loob. Dito nila mapapakita sa mga tao na ama at kapatid sila ng lahat, at hindi lang ng mga kakampi nila. Mas maraming boboto sa kanila sa susunod na halalan. Tularan sana nila ang Diyos na mapagbigay sa lahat.

Napakahalaga ng pagkikipagkumbaba sa ating ugnayan sa Diyos at sa kapwa. Nakakaakit ang taong mapagkumbaba. At ang kababaang loob ay hindi tanda ng kahinaan. Ito ay bunga ng katotohanan, ng pagkilala na may kagalingan din ang iba at ang lahat ng kagalingan ay galing sa Diyos. Kaya sa pagkilala natin ng kagalingan ng iba, hindi naman nababawasan ang ating kagalingan, kundi mas lalo pa nating kinikilala ang Diyos na siyang pinagmumulan ng lahat ng kabutihan.

Ang Diyos mismo ay mapagkumbaba. Hindi niya tayo sinisindak ng kanyang kapangyarihan. Sinabi sa ating ikalawang pagbasa na noong araw, lumapit ang Diyos sa mga Israelita sa pamamagitan ng lindol, ng kidlat, ng apoy at ng malakas na hangin doon sa bundok ng Sinai. Natakot ang mga tao at nakipag-usap sila kay Moises na siya na lang ang umakyat ng bundok at sabihin na lang niya sa kanila ang ipapasabi ng Diyos sapagkat natatakot silang lumapit sa Diyos. Kaya ngayon sa ating panahon, lumapit ang Diyos sa atin sa pamamagitan ng isang maliit na bata, ang Santo Nino. Naging tao ang Diyos. Hindi tayo sinindak ni Jesus. Noong siya ay kinilalang hari nakasakay siya sa isang asno, hindi isang kabayong pandigma tulad ng mga hari. Ganoon na lang magpakumbaba si Jesus na naging matagumpay siya sa pagkamatay niya sa krus. Sa kanyang pagpapakumbaba doon niya tayo dinakila. Doon niya tayo binigyan ng bagong buhay.

Hanggang ngayon nagpapakumbaba ang Diyos upang akitin tayo. Ang kanyang presensiya ngayon sa atin sa Banal na Misa ay sa anyo ng tinapay. Nasa Banal na Hostia ang buong kapangyarihan at karangalan ng Diyos nating sinasamba. Huwag tayong matakot sa lumapit sa kanya at tanggapin siya. Ang mga tao lamang na mapagkumbaba ang kumikilala sa mapagkumbabang Diyos sa Banal na Misa. Sila iyong nagsisimba at tumatanggap sa kanya. Ang mga taong mayayabang ay walang panahon sa kanya. Hindi nila kailangan ang Diyos kaya hindi sila nagsisimba. Kawawa ang mga taong mayayabang. Hindi nila nakikilala ang Diyos.

Homily August 24, 2025

 26,747 total views

21st Sunday Ordinary Time Cycle C

Is 66, 18 21 Heb 12, 5 7. 11 12

Tayong lahat ay nagsisikap na maging maayos ang buhay. Gusto natin na maayos ang kalagayan ng ating pamilya. Gusto natin na maging mabunga ang ating hanap buhay. Gusto natin na makapagtapos sa pag aaral ang ating mga anak. Gusto nating manatiling malusog. Ibig natin ang mga ito at pinagsisikapan natin. Pero alam natin na hindi lang ito ang buhay. May kabilang buhay pa na nag-aantay sa atin. Kaya ang kaligtasan at ang kaayusan ng buhay ay hindi lang para sa lupang ibabaw. May kaligtasan din sa kabilang buhay at ito ay mas mahalaga, kasi magpasawalang hanggan ang kabilang buhay. Kaya kung nababahala tayo sa buhay dito sa lupa, mas mabahala din tayo sa kabilang buhay. Kaya mahalaga ang tanong kay Jesus, marami ba ang maliligtas? Marami ba ang magkakaroon ng buhay na walang hanggan, ang mapapasama sa kaharian ng langit?

Hindi ito diretsong sinagot ni Jesus – kung marami ba o kakaunti. Para kay Jesus ang mas mahalaga na pagkakaabalahan natin ay maging kasama ba tayo sa maliligtas, maging kasama ba tayo na magkakaroon ng buhay na walang hanggan? Ano kung alam natin na marami ang maliligtas at hindi naman tayo nabibilang doon? Kaya sa halip na malaman kung marami o kakaunti, mas pagsikapan natin na makakasama tayo sa maliligtas, at iyan ay nangangahulugan na magsikap na pumasok sa makipot na pintuan, kasi ang daan papunta sa kapahamakan ay malawak, ngunit makitid ang daan papunta sa kaayusan. Hindi ba madali na magpabaya, na maging easy-easy lang ang buhay natin? Madali ang sumama lang sa barkada at sa bisyo. Mas mahirap na magsikap na magtrabaho. Madaling isipin lang ang sariling kagustuhan kaysa magbalik handog. Sabi ni Jesus na kung gusto natin na maging alagad niya kailangan natin na tanggihan ang sariling hilig natin, buhatin ang ating krus araw-araw ang sumunod sa kanya. Kailangan natin na mamatay sa ating sarili upang magkaroon na panibagong buhay.

Pero huwag tayong matakot. Kung gusto natin na magkaroon ng maayos na buhay sa mundong ito, mas lalong gusto iyan ng Diyos. Kung gusto nating magkaroon ng buhay na walang hanggan, mas lalong gusto iyan ng Diyos. Itinaya na niya ang kanyang anak upang tayo ay maligtas. Hindi naman hahayaan ng ating Ama sa langit na maging bigo ang kanyang project kaligtasan. Kaya ginagabayan niya tayo para sa kaligtasan, Ginagabayan niya tayo tulad ng paggagabay ng magulang sa kanyang anak.

Ang mga magulang na nandito ay nababahala para sa kanilang mga anak. Malaki ang kalungkutan nila kapag nawawala o nagwawala ang mga anak nila. Tulad ng gusto ng mga magulang sa sila ay makapunta sa langit gusto rin nila na ang mga anak nila na makasama nila sa langit. Napakalungkot na tayo ay nasa langit at ang mga mahal natin sa buhay ay wala doon.

Dahil sa gusto ng mga magulang na maging maayos ang kanilang mga anak, sila ay dinidisiplina nila. Tini-train nila sila na maging masipag, na maging magalang, na maging matipid, na umiwas sa bisyo. Kaya pinagbabawalan silang sumama sa masamang barkada. Dinidisiplina sila na magdasal at magsimba. Mapalad ang mga bata na sumusunod sa kanilang mga magulang. Hindi madali na maging masunurin, pero bandang huli, hindi nila pagsisisihan na nagpadisiplina sila. Walang nagsisisi sa kanilang katandaan na naging masunurin sila. Pero malaki ang pagsisisi pagdating ng panahon na hindi sila sumunod.

Dinidisiplina sila ng kanilang mga magulang kasi anak nila sila. May isang bata na naglalaro kasama ng ibang mga bata at kasama nila, napapamura din siya. Dumating ang kanyang magulang at itinabi siya. Siya at pinagsabihan na huwag ng magmura. Nangatwiran ang bata. “Nanay, bakit ako lang ang pinagagalitan mo? Ang mga kasama ko ay nagmumura din.” “Pinagagalitan kita kasi anak kita.” Ang pagdidisiplina ng magulang ay tanda ng kanyang pagmamahal sa kanyang anak. Concerned siya sa kanyang anak.

Ganoon din ang ating Ama sa langit. Dinidisiplina niya tayo, kasi mahal niya tayo. Mayroon tayong mga alituntunin na para sa atin kasi anak tayo ng Diyos. Hindi tayo magsisisi kung sumusunod tayo sa kanya. Hindi pabaya ang Diyos sa atin. Siya ay mapagmahal na Ama. Gusto niya na maging maayos ang buhay natin, dito at sa kabilang buhay. Kaya dinidisiplina niya tayo. May mga pagsubok na dinadaanan natin. Pinapalakas tayo ng mga pagsubok na ito. Manalig tayo sa Diyos at sumunod lang tayo sa kanya.

At kung hindi tayo sumunod, hindi tayo makakasama sa kanyang kaharian. Baka tayo masarhan ng pintuan ng langit. Hindi natin maidadahilan, katoliko naman ako! Kasama nga ako sa Apostolado ng Panalangin, o lay minister ako, o pari ako! Hindi tayo maliligtas ng mga grupo na kinabibilangan natin o ng mga uniforme na suot natin o ng estandarte na dala natin. Maliligtas lamang tayo kung sumusunod tayo sa mga alituntunin ng Diyos, kung nakikiisa tayo sa mga programa ng simbahan kasi ang simbahan ay ang katawan ni Kristo. Pero kung hindi tayo nakikiisa sa simbahan, hindi tayo nakikiisa kay Kristo. Maaaring masarhan tayo ng pintuan sa kabilang buhay.

Ang kaayusan ng buhay ay para sa lahat dito sa lupa at doon sa langit – para sa lahat na sumusunod sa kagustuhan ng Diyos, kasi maliwanag na sinabi ni Jesus na kung mahal natin siya, gawin natin ang utos niya. Ngayon pa lang ay gawin na natin ang kalooban ng Diyos. Huwag natin ipasabukas ito! Bigla ang pagdating niya at mananagot tayong lahat sa kanya.

Homily August 17, 2025

 27,598 total views

20th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Jer 38:4-6.8-10 Heb 12:1-4 Lk 12:49-53

Si Jun ay isang engineer. May mataas siyang katungkulan sa gobyerno. Isang araw may lumapit sa kanya na isang opisyales din ng pamahalaan at may pinapapirmahan sa kanya na isang kontrata para sa government project na magkaroon ng tren na gagawin ng mga Intsik. Malaki ang project. Aabot ng ilang bilyong piso pero may anomalya sa project. Makakatanggap din siya ng malaking pera kung pipirma siya. Hindi ito maatim ng kanyang konsensya. Ayaw niyang pumirma. Nabuking ang project. Sa halip na maparusahan ang mga corrupt na opisyal, ginawan siya ng kaso at pinagbintangan. Siya ngayon ang nakulong.

Ito ay hindi gawa-gawang kwento. Marami tayong mga kwento na ganito. Ang nagsisikap na magpakabuti at sumunod sa kanilang budhi ang pinagbibintangan ng mga makapangyarihan. Bakit kaya?
Pero hindi lang ito nangyayari ngayon. Noon pa ganito rin ang nangyayari sa mga taong matuwid. Iyan ay naranasan ni propeta Jeremias. Siya ay nabuhay ng mga dalawang libo at limang daang taon nang nakaraan. Sinasalakay noon ang lunsod ng Jerusalem ng mga taga-Babilonia. Nasa loob ng lunsod si Jeremias at sinisigaw niya ang mensahe ng Diyos sa mga tao. Iyan naman ang gawain ng mga propeta. Sila ang tagapagsalita ng Salita ng Diyos. Sabi niya sa mga tao: “Sumuko na tayo. Huwag na nating labanan ang mga taga-Babilonia. Ang kanilang pagsalakay sa atin ay parusa sa ating paglabag sa mga utos ng Diyos sa atin. Sa halip ng lumaban, baguhin natin ang ating buhay. Sumunod na tayo sa Diyos.” Galit na galit kay Jeremias ang mga pinuno ng kanyang bayan. Traydor daw siya. Isinumbong nila siya sa hari; ang hari naman ay mahina. Hindi niya kayang pigilan ang mga pinuno ng bayan. Kaya hinuli si Jeremias ng mga leaders at itinapon sa isang balon na puno ng putik. Mabuti na lang at may nakakita sa kanyang kalagayan, si Ebed-Melec, at iniligtas siya.

Kawawa naman si Jeremias. Ginagawa lang niya ang pinasasabi ng Diyos at muntik na siyang mamatay ng gutom sa loob ng balon. Hindi ba ganyan din ang nangyari kay Jesus. Nagpapahayag lang naman siya ng mga Salita ng Diyos at tumutulong sa mga mahihirap at siya ay pinagbintangan ng mga leaders at tuluyang ipinapako sa Krus.

Pero alam ni Jesus ang mangyayari sa kanya. Bahagi ito ng kanyang misyon. Kaya nasabi niya na siya ay hindi naparito upang mabigay ng kapayapaan kundi ng pagkabaha-bahagi ng mga tao. Magdadala siya ng apoy, ang apoy ng katotohanan at ang apoy ng katuwiran. Ang gumagawa ng katiwalian ay lalabanan ang apoy na ito. Kokontrahin nila ang katotohanan.

Noong si Jesus ay sanggol pa lamang, dinala siya ni Maria at ni Jose sa templo. Sa gabay ng Espiritu Santo, nakilala siya ng matandang si Simeon na siya nga ang ilaw na tatanglaw sa buong mundo. Sinabi niya kay Maria: “ Tandaan mo, ang batang ito ay nakatalaga sa ikapapahamak o ikaliligtas ng marami sa Israel. Siya ang magiging tanda mula sa Diyos ngunit tutugisin siya ng marami, kaya’t mahahayag ang kanilang pag-iisip.” Jesus will be a sign of contradiction and of division among many.

Sinabi na ito ni Jesus. Kokontrahin siya ng marami. Ganoon din ang mangyayari sa mga sumusunod sa kanya. Kaya nga sa simbahan mayroon tayong maraming mga martir. Sila ay pinatay dahil sa kanilang paninindigan para kay Jesus na siya ang katotohanan at buhay. Patuloy ang pagkokontra sa mga Kristiyano na sumusunod kay Jesus sa ating panahon. Ngayon, kapag nanawagan tayo na itigil na ang giyera sa Gaza at pagpapatay at paggugutom ng mga Palestinians, sinasabi na komokontra daw tayo sa mga Judio. Pero totoo naman, mga Hudyo ng Israel ang gumagawa nito. Kapag kinakampihan natin ang mga Molbog sa Bugsok island kasi inaagaw ang lupang ninuno nila ng San Miguel Corporation para magtayo ng resort, tayo daw ay nanggugulo at ayaw natin ng kaunlaran. Kapag nanawagan tayo na itigil na ang online gambling dahil sa maraming mga kabataan ay nalululong sa bisyo ng sugal, laban daw tayo sa karapatang pantao. Kung nanawagan tayo na ituloy ang impreachment ng bise-presidente para malaman kung saan dinala ang mga milyon-milyong pera ng gobyerno, namumulitika daw tayo. Kung ang pinag-uusapan ay katotohanan, katarungan, at katuwiran, may mga kokontra. Sisiraan tayo. Ayaw ng kadiliman ng liwanag, ayaw ng nang-aabuso na sila ay mabisto. Dahil sa paninindigan ni Jesus kaya siya ipinako sa krus. Pero huwag po nating ikahiya ang krus. Ito ang magdadala ng kaligtasan. Kung kasama natin si Jesus sa kahirapan, makikiisa din tayo sa kanya sa kanyang tagumpay at bagong buhay.

Homily August 10, 2025

 31,859 total views

19th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Wis 18:6-9 Heb 11:1-2.8-19 Lk 12:32-48

May pananalig ka ba? Naniniwala ka ba? Sa gawain natin dito sa lupa, kailangan natin ng pananalig. Nananalig tayo sa ating magulang na itataguyod nila tayo. May tiwala tayo sa driver ng tricycle o ng jeep o ng van, na magiging maingat siya sa pag-drive. Nanalig tayo sa doctor na alam niya ang gamot na ibinibigay niya. Nanalig tayo sa pari na tama ang sinasabi niya tungkol sa Diyos. Kailangan natin ang pananalig sa isa’t-isa sa ating buhay.

Higit na kailangan natin ang pananalig sa Diyos kasi mas dakila siya kaysa atin. Alam niya ang lahat ng bagay kasi ang lahat ay galing sa kanya. May pananalig tayo sa Diyos kasi alam natin na mahal niya tayo at hindi niya tayo ipapahamak. Kung ibinigay na niya ang kanyang bugtong na anak para sa atin, ano pa ang ipagkakait niya sa atin? Kung ibinigay na ni Jesus ang kanyang buhay para sa atin, iiwan ba niya tayo sa ere?

Narinig natin sa ating ikalawang pagbasa na tayo ay may pananalig o ang pananampalataya kung nagtitiwala tayo na mangyayari ang inaasahan natin, at naniniwala sa mga bagay na di natin nakikita. Kinalulugdan ng Diyos ang taong may pananalig sa kanya. Ito lang ang tanging pakikitungo natin sa Diyos – ang pananalig sa kanya kasi hindi natin siya nakikita. Hindi nga natin siya nakikita pero alam natin na nandiyan siya. Hindi siya pabaya at pagbibigyan niya tayo. Dahil sa pananalig, mayroon tayong pag-asa sa kanya. Ang ating inaasahan ay mga bagay at katotohanan na wala pa sa kamay natin. Inaasahan pa lang natin na darating. Dahil sa pag-asang ito, tinataya na natin ang ating sarili. Iyan po ang ugat ng salitang pananampalataya– PALA TAYA. Wala pa ang bola sa lotto, wala pa ang tupada sa sabong, inilalabas na natin ang ating pera. Binibigay na natin ang ating taya sa pag-asa na mananalo tayo. Madalas talo naman tayo. Pero sa Diyos hindi tayo matatalo, kasi nagbigay na siya ng pauna sa atin – ang kanyang anak na si Jesus. Namatay na siya, Pababayaan pa ba niya tayo? Hahayaan ba niya na mapapahamak tayo na nagpakasakit at namatay na si Jesus para sa atin? Ibinigay pa niya ang kanyang Banal na Espiritu sa siya ang sangla niya para sa ating kaligtasan.

Tumataya tayo sa Diyos kung sumusunod tayo sa kanya. Si Abraham, sa ating ikalawang pagbasa, ang halimbawa ng pananalig. Ganoon kalaki ang kanyang tiwala sa Diyos na noong sinabi ng Diyos, iniwanan niya ang lupain ng kanyang ninuno sa Haran at pumunta siya sa lupain na ipinangako sa kanya, ang lupain ng Canaan. Nanirahan siya roon na isang dayuhan ng buong buhay niya. Noong namatay ang kanyang asawang si Sara, bumili siya ng kapirasong kuweba upang may mapaglibingan siya sa kanya. Pero naniwala siya na balang araw mapapasa kanyang lahi ang lupaing ito, kasi sinabi ng Diyos.

Naniwala siya na may malaking lahi na manggagaling sa kanya, kasing dami ng mga butil ng buhangin sa dalampasigan, kahit na matanda na siya at si Sara, at wala pa silang anak. Nanalig sila sa sinabi ng Diyos. At noong nagkaroon sila ng kaisa-isang anak, si Isaac, noong sinabi ng Diyos na ialay siya sa bundok ng Moria, sumunod si Abraham. Handa niyang ialay ang kaisa-isang anak niya kasi may pananalig siya sa Diyos. Maaasahan ang Diyos at hindi niya siya pababayaan. Ganoon nga ang nangyari. Hindi naman kinuha si Isaac, at mula sa kanya dumami ang angkan ni Abraham.
May pananalig ba tayo sa Diyos? Naniniwala ba tayo sa salita ni Jesus sa atin ngayong Linggo? “Huwag kayong matakot… Ipagbili ninyo ang inyong ari-arian at mamigay kayo sa mga mahihirap… Mag-impok kayo ng kayamanan sa langit kasi kung nasaan ang kayamanan ninyo, nandoon din naman ang inyong puso.” Kung ang kayamanan natin ay nasa lupa natin, nasa bangka natin, nasa pautang natin, nandito sa lupa ang ating puso. Kaya takot tayong mamatay. Hindi tayo handa na tagpuin ang Diyos sa kanyang pagdating. Wala naman kasi tayong kayamanan na matatagpuan sa langit kasi wala naman tayong ibinigay at itinulong sa iba.

Pero sa ayaw natin o sa gusto, darating ang Panginoon – at sa panahon pa na kampante na tayo sa buhay natin sa lupa. Huwag na tayong patulog-tulog o magpabaya. Maging gising at handang gamitin ng maayos ang ipinagkaloob sa atin. Ang tawag natin dito ay balik-handog. Magbalik-handog tayo ng panahon, na ang ibig sabihin, ay magbigay ng panahon sa Panginoon sa pagbibigay ng panahon sa pagdarasal at pag-serve sa kapwa. Magbalik-handog ng talento. Huwag natin ipagkait sa simbahan at sa gawaing mabuti ang ating pinag-aralan, mga experiences, at mga talent. Magserve tayo. Makiisa tayo sa pagbabayanihan. Magbigay din tayo ng ating pera sa iba. Magbalik handog tayo sa simbahan. Tulad ng walang mayaman na wala nang matatanggap, wala ding mahirap na hindi na makakabigay. Kahit na nga sa Pondo ng Pinoy makabibigay tayo. Tandaan natin ang kasabihan, ANUMANG MAGALING KAHIT MALIIT, BASTA’T MALIMIT, AY PAPUNTANG LANGIT. At tandaan natin ang sinabi ni Jesus: “Ang pinagkatiwalaan ng maraming bagay ay pananagutin sa lalong maraming bagay.” May pananalig ba tayo na maniwala sa mga bagay na ito? May pananampalataya ba tayo? Ano naman ang itinataya natin sa Diyos?

Ang paksa ng ating taon ng Jubeleo ay PILGRIMS OF HOPE. Tayo ay mga manlalakbay sa lupa na may pag-asa. Pag-asa sa ano? Na maaabot natin ang patutunguhan ng ating buhay. At ano iyon? Ang pangako ng Diyos na buhay na walang hanggan. Itinaya ni Jesus ang kanyang buhay upang magsama tayo sa langit kung nasaan na siya. Dito sa lupa mag-ipon na tayo ng kayamanan para sa langit upang ang ating puso ay naghahangad na ng langit.