Homily December 14, 2025

 1,653 total views

3rd Sunday of Advent Cycle A Gaudete Sunday
Is 35:1-6.10 James 5:7-10 Mt 11:2-11

Excited na tayo! Excited na ba kayo? Excited sa ano? Sa Pasko o sa pagdating ng Panginoon? Kung excited tayo sa Pasko, saan tayo excited? Sa bakasyon? Sa bonus, kung hindi pa natin ito natanggap? Sa regalo? Sa Christmas party kung hindi pa ito nangyari? Sa bagong damit? Kung diyan lang tayo na-e-excite, ang babaw naman! Kasi ang lahat ng iyan ay lilipas. One week after Christmas ay wala na iyan. Sana excited tayo hindi lang sa pasko kundi sa pagdating ng Panginoon. Maaaring nandiyan ang pasko pero wala ang Panginoon. At maaari namang dumating ang Diyos anytime, kahit hindi na pasko.

Excited ba tayo sa pagdating ng Panginoon? Sinabi sa atin ni propeta Isaias: “Huwag kang matakot, laksan mo ang iyong loob, darating na ang Panginoong Diyos at ililigtas ka sa kaaway!” Sa anong kaaway tayo ililigtas? Sa mga pumipigil sa atin na magkaroon ng kaganapan ng buhay. Para sa iba maaaring iyan ay kakulangan sa hanap buhay, o karamdaman, o tukso, o pang-aabuso, o galit, o bisyo. Dini-describe ang mga hadlang na ito ng pagiging bulag, pagiging pipi, pagiging pilay o pagiging bingi. Kaya ang mga bulag ay makakikita, at makaririnig ang bingi, lulundag ang pilay at aawit ang pipi. Iyan ang katubusan. Dito dapat tayo manabik, at iyan ang asahan natin. Kaya ang lungkot at dalamhati ay mapapalitan ng tuwa at galak. Kaya ngayong ika-tatlong Linggo ng Adbiyento ay tinatawag na Gaudete Sunday – Linggo ng tuwa at galak kasi ang inaasahan natin na darating ay ang Panginoon na magbibigay ng kaganapan ng buhay.

Si Juan Bautista ang tagapagpanguna sa pagdating ng Panginoon. Nanawagan siya ng pagsisisi. Bininyagan niya ang mga taong nagsisisi. Pero ang ayaw na magsisisi ay nagagalit sa kanya. Isa na diyan ang haring si Herodes, ang anak ng Herodes na nagpapatay sa mga sanggol noong si Jesus ay isinilang. Nagagalit ang Herodes na ito noong sabihin ni Juan Bautista na hindi tama na kinakasama niya bilang asawa ang asawa ng kanyang kapatid. Ipinabilanggo niya si Juan. Sa katahimikan at kalungkutan ng bilangguan umaasa si Juan na darating na ang kaligtasan, kasi bininyagan na nga niya si Jesus. Pero wala pang nangyayari. Akala niya pagdating ni Jesus pababagsakin na niya ang mga Romano at si Herodes na tuta ng mga ito. Pero hindi naman nangyayari. Kaya nagpadala sila ng mga alagad niya kay Jesus upang tanungin: “Kayo po ba ang ipinangakong paririto o maghihintay pa kami ng iba?” Siguro dramatic na pagbagsak ng mga kaaway ang kanyang inaasahan. Pero sinabihan ni Jesus ang mga sinugo niya na ibalita nila kay Juan ang ginagawa niya: nakakikita ang mga bulag, nakaririnig ang mga bingi, binubuhay ang mga patay at ang mabuting balita ay naipangangaral sa mga dukha. Ang kapangyarihan ni Jesus ay hindi niya ginagamit upang ibagsak ang makapangyarihan kundi upang buhatin at tulungan ang mga nasa ilalim at nagdadalamhati. Madalas inaasahan natin na ibagsak ang nasa itaas, at hindi na buhatin ang mga nasa ibaba. Ibang kumilos si Jesus kaysa ating inaasahan. Ang katarungan na kanyang dinadala ay habag. Kinahahabagan niya ang nagdurusa at inaahon sila.

Siguro nakumbinsi si Juan ng mga ibinalita ng mga isinugo niya kaya nanatili siyang tapat hanggang sa wakas, hanggang siya ay pinugutan ng ulo. Si Juan ay hindi isang tao na sumusunod lang sa ihip ng hangin, o nagpapadala sa public opinion. Bilang tunay na propeta, siya ay nanindigan at naging tapat. Dakilang propeta si Juan na pinaniwalaan ng mga tao at kinikilala na galing sa Diyos.

Tulad ni Juan magtiyaga din tayo at patuloy na umasa sa pagdating ng kaligtasan. Ang pagtitiyagang ito ay inihambing ni Santiago sa ating ikalawang pagbasa sa mga magsasaka. Alam ninyo iyan, kasi marami sa inyo ay magsasaka. Hindi agad-agad ang pagsibol at pagbunga ng itinanim natin. Kailangang mag-antay sa panahon ng tag-ani. Pero habang nag-aantay inaalagaan at binabantayan din ang ipinunla. Ang pag-aantay ng magsasaka ay hindi pagpapabaya. Busy din siya sa kanyang pag-aalaga sa tanim na inaasahan niyang mamumunga.

Ganoon din tayo. Busy din tayo sa pagkilos ayon sa ating inaantay. Excited tayo na dumating ang katarungan, kumilos tayo para sa katarungan. Gusto natin na umangat ang nahihirapan, iangat natin ang kilala nating nahihirapan. Ayaw natin ng nagsasamantala, pigilin natin ang alam natin na nagsasamantala ngayon. Sa maikling salita, gawin na natin ngayon ang ating inaasahan. Huwag nating isipin na kaunti lang tayo, hindi man natin mapipigil ang mga corruption, hindi man natin kayang tulungan ang mga mahihirap. Oo, hindi man natin matutulungan ang lahat ng mahihirap pero matutulungan natin ang isang mahirap. Hindi man natin maituwid ang lahat ng pagsisinungaling, mapipigilan natin ang pagkalat ng ilang sinungaling at fake news. Gawin natin ang magagawa natin at ang Diyos na ang aayos para sa lahat. Siya naman talaga ang manliligtas. Sa ating paggawa ng gusto nating gawin ng Diyos, napapaalab ang ating pag-asa.

Noon ay may higit na limang libo ang nagugutom na mga tao; nagtanong si Jesus kung saan makakukuha ng pagkain para sa kanila. Nag-calculate na si Felipe. Kailangan natin ng halaga ng 200 araw na sahod para makakain ang lahat. Sa ating panahon na 550 pesos per day – mga 350,000 pesos iyan – napakalaking halaga. Pauwiin mo nalang sila. May isa pang nagsabi, wala naman tayong mabibilhan ng tinapay dito para sa ganyang karami na mga tao. Magkanya-kanya na lang silang humanap ng pagkain. Mabuti pa ang isang bata. Noong narinig niya na pinag-uusapan ang pagkain, inalok niya ang kanyang baon na limang tinapay at dalawang isda. Talagang hindi kasya iyan. Pero sa pamamagitan nito napakain ni Jesus ang lahat. Si Jesus ang manliligtas, ialok natin at ilagay sa kanyang kamay ang mayroon tayo at ang makakaya natin. At makikita natin ang ating inaasahan na makakikita ang mga bulag, makalulundag ang mga pilay, makaririnig ang mga bingi, at makaaawit ang mga pipi. Ito ang pag-asa na binibigay sa atin ng adbiyento. Ito ang pagsikapan nating gawin. At ito ang mararanasan nating mangyari. Umasa tayo! Magtiyaga tayo! Kumilos tayo!

Homily December 7, 2025

 15,758 total views

2nd Sunday of Advent Cycle A
World Day for People with Disabilities
National AIDS Sunday

Is 11:1-10 Rom 15:4-9 Mt 3:1-12

Noong nakaraang Linggo, November 30, nagkaroon ng rally sa maraming mga lunsod sa buong bansa natin. Nanawagan ang mga tao ng: SOBRA NA! TAMA NA! IKULONG NA! Sa mga rally na ito ipinapahayag ng mga tao na nadidismaya na sila sa mga balitang korapsyon at maraming imbestigasyon na hindi naman napapanagot ang mga senador, mga congressman, mga mayayamang kontraktor at mga matataas na kawani ng gobyerno. Wala pa naman sa kanila ang ikinulong! Kapag mahirap ang tao, agad-agad kinakasuhan at pinagbibintangan pa ng kaso at kinukulong agad. Pero hindi ang mayayaman. Ang dami pang proseso na dinadaanan! Maraming palusot at tumatakas pa sa ibang bansa. Kaya naghahangad tayo ng leaders sa gobyerno na magbibigay ng katarungan sa mga dukha, na ipagtatanggol ang karapatan ng mga kawawa, na hahatol ng kaparusahan sa mga masasama. Katarungan at katapatan ang paiiralin niya sa kaniyang pamamahala.

Ang paghahangad na ito ay siya ring ipinangako ni propeta Isaias pagdating ng haring sisibol sa tuod ni Jesse. Ito ay isang haring manggagaling sa lahi ni Jesse. Si Jesse ay tatay ni David. Para sa atin ang haring ito ay si Jesus na galing sa lipi ni David. Dumating na siya. Sinimulan na niya ang paghaharing makatarungan na pinapansin at tinutulungan ang mga pilay, mga bulag, mga may ketong, mga makasalanan at mga mahihirap. Babalik uli siya upang lubusang tapusin ang kanyang sinimulan. Inaabangan natin ito ngayong panahon ng adbiyento.

Ang kanyang pagdating ay tanda ng kanyang katapatan at ng kanyang habag. Ang Diyos ay tapat sa kanyang mga pangako. Matagal na niyang ipinangako ang pagdating ng isang Kristo – noon pang panahon ni Abraham, panahon ni Moises, panahon ni David at ng mga propeta. Sa wakas tinupad na niya ang kanyang pangako. Kaya si Jesukristo ay ang dakilang Yes, dakilang Oo ng Diyos sa kanyang mga pangako. Si Kristo din ay tanda ng habag ng Diyos. Siya ay dumating hindi lang para sa mga Hudyo na kanyang pinangakuan. Siya ay dumating sa mga hindi Hudyo, sa mga sumasamba ang iba’t-ibang mga diyos. Pinatawad niya sila. Kahit na sa mga hindi kumikilala sa Diyos nandiyan ang habag ng Diyos. Nagpapatawad siya sa lahat.

Oo, nagpapatawad siya sa lahat, pero sa lahat na nagsisisi. Ang pagsisisi ay ang susi sa pasok ng Diyos sa ating buhay. Kaya nga noong dumating si Juan Bautista upang ipaghanda ang pagdating ng Kristo ang kanyang panawagan ay: PAGSISIHAN NINYO AT TALIKDAN ANG INYONG MGA KASALANAN. Ang pagbibinyag niya sa ilog Jordan ay ang panlabas na paglilinis na dala ng panloob na pagsisisi. Kahit na sa mga walang audience, doon sa disyerto, patuloy siyang nananawagan at sumisigaw. Ang kanyang mensahe ay hindi lang sa pamamagitan ng kanyang salita. Ang buhay niya mismo ay bahagi ng kanyang panawagan. Payak at simple ang buhay niya. Balat ng kamelyo ang kanyang damit – magaspang at makati iyan. Ang kanyang pagkain ay iyong pagkain na matatagpuan sa disyerto at hind sa mall o mga restaurant – simple lang: balang (insekto iyan) at pulot. Wala siyang itinatangi sa mga pinagsasalitaan niya. Kahit na iyong mga dayuhan na galing pa sa Jerusalem at Judea ay pinagwiwikaan niya. Kailangan din silang magsisisi kahit na sila ay mayayaman at mga may pinag-aralan. Kailangan din silang magbagong buhay. At huwag nang ipasabukas ang pagsisisi kasi nakaamba na ang palakol sa ugat ng punong kahoy. Puputulin ang bawat puno na hindi nagbubunga ng katuwiran. Ang darating ay nandiyan na, ay malapit na. Pagdating niya magbibinyag siya ng Espiritu Santo at ng apoy. Susunugin ang bawat puno na hindi namumunga.

Ano ba ang ibig sabihin ng pagsisisi? Una, ito ay nangangahulugan na talikdan na ang kasamaan – ang alitan, ang paghihiganti, ang kahalayan, ang bisyo at marami pang ibang kasalanan. Ikalawa, ito ay nangangahulugan ng pagtupad ng ating tungkulin sa buhay. Maging mabuting estudyante tayo, mabuting magulang, mabuting manggagawa, mabuting lingkod ng simbahan. At panghuli, maging mapagkawanggawa, ipagtanggol ang inaapi, labanan ang korapsyon at panlalamang sa kapwa. Mag-ambag tayo na umiral ang katuwiran at katotohanan sa ating Lipunan.

Hindi lang sapat na hindi gumagawa ng masama. Nagsisikap din tayo na palakasin ang katarungan at gumawa ng mabuti. Ito ang totoong pagtanggap kay Jesus na dumarating at darating pa.
Ngayong Linggo ay Linggo ng may mga kapansanan at may HIV-AIDS. Sila ay pansinin at tulungan natin. Madalas isinasantabi na lang natin sila at tinatago pa nga. Si Jesus ay dumating din para sa kanila. May dangal din ang kanilang pagkatao at iniligtas din sila ni Jesus. Huwag natin silang husgahan, bagkus sila ay tulungan. Minsan, may lumapit kay Jesus na isang bulag mula pa sa kanyang pagkabata. Ang tanong ng mga tao kay Jesus ay: “Panginoon sino ba ang nagkasala, siya o ang kanyang mga magulang na nasa ganito siyang kalungkot-lungkot na kalagayan?” Ang sabi ni Jesus na hindi ito dahil sa kasalanan niya o ng kanyang mga magulang, ngunit ito ay isang pagkakataon na maipakita sa kanila ang kadakilaan ng kaligtasan. Pinagaling ni Jesus ang bulag at nakilala ng mga tao ang kanyang kadakilaan. Ganoon din, napapakita natin ang pagpapahalaga natin kay Jesus sa mga may kapansanan at ang mga may HIV-AIDS na ating natutulungan. Sa pamamagitan nila, si Jesus ay lumalapit sa atin at humihingi ng tulong sa atin.

Homily November 30, 2025

 33,564 total views

1st Sunday of Advent Cycle A
Is 2:1-5 Rom 13:11-14 Mt 24:37-44

Sa Taon ng Simbahan nasa panahon na tayo ng Adbiyento ngayong Linggo. Ang ibig sabihin ng Adbiyento ay ang pagdating. Sino ang darating? Ang Panginoong Jesus! Kailan siya dumarating? Dumating na siya noon, noong siya ay isinilang sa Bethlehem mga dalawang libong taon nang nakaraan. Ipinagdiriwang natin ang kanyang pagdating noon tuwing araw ng Pasko sa December 25. Inaalaala natin ang birthday ni Jesus sa araw na iyon. Tayo ay nagdiriwang kasi ang Diyos ay naging tao na at naging kapwa natin siya sa pagdating ni Jesus. Pero siya ay umakyat sa langit at bumalik sa Ama. Iniwan na ba niya tayo? Hindi! Nangako siyang babalik uli. Darating uli siya. Kailan? Sa wakas ng panahon. Kailan iyon? Hindi natin alam. Sinabi sa ating ebanghelyo na hindi natin alam at hindi natin malalaman ang muli niyang pagdating, kaya huwag tayong maging pabaya at maging handa palagi tayo. Inihambing ang kanyang muling pagdating sa panahon ng pagdating ng baha noong panahon ni Noe. Ang mga tao ay busy sa kanilang pangkaraniwang gawain at hindi nila alam na tatapusin na pala ang kanilang buhay. Hindi ba ganyan din ang nangyayari sa atin ngayon. Pagdating ng baha, tulad ng nangyari sa Cebu ngayong buwan, hindi ito inaasahan at tinangay na ang mga bagay at pag-aari natin – mga kotse, mga kagamitan, mga bahay at pati na nga ang mga mahal natin sa buhay. Isa pang panghahambing ay ang pagdating ng magnanakaw. Nalolooban tayo sa panahon na hindi natin inaasahan. Ganoon din ang kamatayan. Kahapon kasama pa natin siya sa trabaho at ngayon wala na pala siya. Kasama pa nating matulog at hindi na siya gumising.

Ang ikatlong pagdating ng Panginoon ay ang palagian niyang pagdating sa ating buhay ngayon na madalas ay binabalewala natin. Dumadating siya sa mga mahihirap na humihingi ng tulong sa atin, tulad ng panawagan ng mga nasalanta ng bagyong Tino at Uwan. Dumadating sa Banal na Misa at mga sakramento, dumadating siya sa mga udyok ng ating budhi na magdasal tayo o magpatawad tayo. Madalas hindi natin ito pinapansin.

Kaya ang Panginoong Jesus natin ay dumating na, darating pa at dumadating ngayon. Ano ang ginagawa natin sa dumarating? Pinaghahandaan natin upang matanggap natin siya ng lubos. Sa mga pagdating ni Jesus ang mas pinaghahandaan natin ay ang Pasko. Pero ang pasko ay alaala lang ng una niyang pagdating. Ang pasko ay paalaala lang na ang dumating noon ay darating uli. Kaya ang mas lalong paghahandaan dapat natin ay ang muling pagbabalik niya. Ginagawa ba natin ito? Matatanggap natin siya sa muli at huling pagdating niya kung ngayon ay tinatanggap na natin siya sa kanyang palagiang pagdating sa ating buhay.

Kaya sa Adbiyento hinihikayat tayo na mas lalong maging madasalin at magbasa ng Bibliya. Nakakatagpo natin ang Diyos sa ating panalangin at sa kanyang Salita na ating pinagninilayan. Ginagawa natin ito sa ating pagki-kriska. Dito, bilang magkapitbahay, sama-sama tayong nagdarasal at nagbabasa ng Bibliya. Ang panahon ng adbiyento ay panahon din ng pagkawanggawa. Maging matulungin tayo sa kapwa. Bisitahin natin ang mga may sakit. Maging mapagpasiyensiya tayo sa mga makukulit. Ituwid natin ang nagkakamali. Sa kapwa natin matatagpuan si Jesus. Ang panahon ng adbiyento ay panahon din ng pagsisisi at pagkukumpisal. Ang kasalanan ang nagiging hadlang sa ating pagtanggap kay Jesus. Tanggalin na natin ang sagabal na ito. Magsisisi at maghanap ng pagkakataong mangumpisal.

Sinabi ni San Pablo na panahon na upang gumising tayo sa pagkakatulog. Huwag na tayong magpabaya. Namamaalam na ang gabi at lumilitaw na ang liwanag. Kaya layuan na natin ang mga gawa ng masama at italaga na natin ang sarili sa paggawa ng mabuti. Paghariin na natin si Jesus sa ating buhay. Kaya lumakad na tayo sa liwanag ng Panginoon.

Kaya makiisa tayo sa paanyaya na narinig natin kay propeta Isaias: “Halikayo, umahon na tayo at lumapit sa Diyos upang malaman natin ang kanyang mga daan at matuto tayong lumakad sa kanyang mga landas.” Kung gagawin natin ito mawawala na ang alitan at pag-aaway. Mawawala na ang digmaan. Magkakaroon na ng kapayapaan. Gagawin nang sudsod ang mga tabak at karit ang mga sibat. Hindi na bibili ng tangke de guera at mga baril, sa halip magpapatayo na ng mga ospital at mga paaralan. Wala nang mangungurakot sa bayan. Makikinabang na ang lahat sa yaman ng bayan at hindi na mapupunta sa bulsa ng mga iilan. Ang ganda di ba? Naniniwala tayo na ito ay mangyayari, kasi ito ay kalooban ng Diyos. Mangyayari ito kung paiiralin natin ang Salita ng Diyos at isasabuhay ito. Simulan na nating gawin ito.

Kaya sa panahon ng adbiyento, binibigyan tayo ng pag-asa sa mga gagawin ng Diyos kung tayo ay susunod sa kanya. Ito ay mangyayari pagdating niya muli. Kaya lakasan natin ang sigaw: Halina Jesus, dumating ka na!

Homily November 23, 2025

 10,276 total views

Solemnity of Christ the King Cycle C

2 Sam 5:1-3 Col 1:12-20 Lk 23:35-43

Ngayon na ang huling Linggo ng taon ng simbahan. Sa susunod na Linggo ay panahon na ng Adbiento na nagbubukas ng bagong taon ng Simbahan. Ang wakas ng taon ay nagpapaalaala sa atin na ang panahon ay lilipas. Magtatapos din ang panahon. Sa wakas ng panahon mahahayag na ang kaganapan ng gawain ng Diyos. Magtatagumpay na ang gawain ng kaligtasan. Magiging maliwanag na sa lahat ang paghahari ng Diyos. Kaya ngayong Linggo ay ang kapistahan ni Kristong Hari.

Si Jesus ay hari ayon sa paghahari ni David na kanyang ninuno. Sa ating unang pagbasa narinig natin paano kinilala si David na hari ng lahat ng tribu sa Israel. Noong mamatay si Saul, ang unang hari ng mga Hudyo, si David ay agad kinilala ng kanyang tribu, ang tribu ng Juda, na hari nila. Pero ang ibang mga tribu ng Israel ay kumikilala pa kay Isboset, ang isang anak ni Saul, na kanilang hari. Ngunit noong mamatay si Isboset, ang mga leaders ng lahat ng tribu ng Israel ay pumunta sa Hebron at nagpailalim na sila kay David. Kinilala na nila na siya ay hari nila. Binuhusan nila siya ng langis. They anointed him as their king. Mula noon, si David na ang hari ng buong bayan ng Israel.

Si Hesus ay galing sa lipi ni David dahil kay Jose. Inampon siya ni Jose bilang kanyang anak. Siya ang nagbigay ng pangalan sa kanya, kaya ang lahat ng pribilehiyo ni Jose ay napunta kay Jesus, pati na ang pagiging galing niya sa lipi ni David.

Pero kakaiba ang paghahari ni Jesus kaysa pagkakilala ng tao sa mga hari. Noong si Jesus ay ipinako sa krus, kinutya siya ng iba’t-ibang grupo ng mga tao. Kinutya siya ng mga Hudyo na nagpapatay sa kanya. Kinutya siya ng mga kawal ng mga Romano. Kinutya din siya ng isang salarin na kasama niyang ipinako din sa krus. Lahat sila ay humamon sa kanya – kung hari ka iligtas mo ang iyong sarili. Kung may kapangyarihan ka, gamitin mo ito para sa iyong sarili. What are you in power for? Hindi ba ganyan din ang pananaw at ginagawa ngayon ng mga taong may kapangyarihan – ang mga politico, ang mga contractors, ang mga military? Pinuprotektahan nila ang kanilang sarili. Ginagamit nila ang kanilang kapangyarihan para magkaroon ng pera, para manatili sa puwesto, para durugin o gawan ng kuwento ang mga komokontra sa kanila?

Iba si Jesus. Talagang hari siya. Kinilala ito ni Pilato noong ipinasulat niya ang akusasyon laban kay Jesus na nakapako sa itaas ng kanyang krus: Hari ng mga Judio. Ito ay nakasulat pa sa tatlong wikang ginagamit ng mga tao noong panahon ni Jesus: Hebreo, Griego at Latin. Hari nga siya pero ginamit niya ang kanyang kapangyarihan hindi para sa sarili kundi para sa iba. Ang kumilala lamang kay Jesus bilang hari sa paligid niya habang siya ay nakabitin sa krus ay ang isang tulisan na nakapako din sa krus kasama niya. Sabi niya: “Jesus, alalahanin mo ako kapag naghahari ka na.” At siya ang pinansin ni Jesus at pinangakuan: “Ngayon di’y isasama kita sa paraiso.” Doon lubos na mahahayag ang paghahari ni Jesus – doon sa paraiso.

Kinikilala natin ngayon si Jesus na hari. Gusto din natin na makasama siya sa kanyang kaharian sa paraiso. Oo, makakasama natin siya doon kung ngayon ay tinatanggap na natin siya. Tinatanggap natin siya sa mga tao na ibig niyang makiisa – ang mga dukha, ang mga inaapi, ang mga may sakit, ang mga dayuhan. Kaya ang Linggo ng kapistahan ni Kristong hari ay pinangunahan noong nakaraang Linggo ng Pandaigdigang Araw ng mga Dukha. Sinasabi sa atin na kapag tinatanggap natin ang mga dukha, pinaghaharian tayo ni Jesus. Pinaglilingkuran natin si Jesukristo bilang hari kapag may pag-ibig at may pagmamalasakit tayo sa mga naghihirapan at nasa kagipitan. Tayo ay tumutulong sa mahihirap hindi lang dahil sa naaawa tayo sa kanila, hindi lang dahil sa ito ay trabaho lang natin tulad ng ginagawa ng mga nasa DSWD o ng mga NGO. Tumutulong tayo sa mahihirap dahil sa pananampalataya na sa mga dukha nakikita natin si Jesus. Kaya ang mga dukha ay hindi lang natin tinutulungan at pinaglilingkuran. Minamahal natin sila! Sa ating pagmamahal sa kanila, si Jesus ang ating minamahal.

Si Jesus ay ang mukhang nakikita ng Diyos na hindi nakikita. Ang Diyos ay Espiritu. Hindi natin siya nakikita. Pero siya ang nagkaroon ng laman kay Jesus. Nakikita natin si Jesus. Nakikita na natin ang Diyos. Sa paglilingkod at pagkilala natin kay Jesus, ang Diyos ay kinikilala at pinaglilingkuran natin. Ganoon din, ang mga mahihirap ay ang mukha ni Jesus ngayon. Hindi natin nakikita si Jesus, pero napaglilingkuran natin siya sa mga nangangailangan at napapabayaan. Kailangan natin ng pananampalataya na makita si Jesus sa kanila.

Ipagdangal natin si Kristong Hari sa ating pagtulong at paglilingkod sa mga mahihirap.

Huwag tayong manghinayang kapag nakatulong tayo sa mga dukha. Si Jesus ang ating tinutulungan. Buksan natin ang ating puso sa mga nangangailangan at si Jesus ang papasok sa ating buhay. Ito ang naging karanasan ni Martin na taga-Tours sa Fransiya. Siya ay isang suldalo. Isang panahon ng taglamig na makapal ang snow, nadaanan niya ang isang pulubi na nanginginig sa lamig. Wala siyang dala upang tulungan siya. Ang ginawa nalang niya ay pinutol niya ang kanyang balabal na pambalot niya laban sa lamig at ang kalahati ay binigay sa pulubi. Noong gabing iyon nanagip siya kay Jesus na suot-suot ang kaputol ng kanyang balabal. Si Jesus ang kanyang tinulungan. Tinatanaw ni Jesus na utang na loob ang lahat ng ginawa natin sa mga mahihirap. Ito ay ginagawa natin sa kanya.

Homily November 16, 2025

 23,124 total views

33rd Sunday of the Year Cycle C

World Day of the Poor

Mal 3:19-20 Thess 3:7-12 Lk 21:5-19

Malapit nang magtapos ang taon. Isang buwan at kalahati na lang at tapos na ang 2025. Ito ay nagpapa-alaala sa atin na ang panahon ay lilipas. Ito ay sinabi din ni Jesus sa mga alagad niya na manghang-mangha sa building ng templo sa Jerusalem. Tandaan natin na ang mga alagad ni Jesus ay mga probinsyano na taga-Galilea. Wala namang malalaking building sa Galilea kaya hangang-hanga sila sa malalaking bato at mga palamuti na ginamit sa paggawa ng templo. Higit na apatnapung taon na ang templo ay pinapaganda ni Herodes. Pero sinabi ni Jesus na kahit na gaano katatag ang templo darating ang panahon na ito ay masisira din at ito ay iiwang walang bato na nakapatong sa ibabaw ng isang bato sa Jerusalem.

Ang tanong ng mga alagad, kailan ba ito mangyayari? Sa wakas ng panahon. Oo, mangyayari nga ang wakas ng panahon kasi ang lahat naman ay magwawakas. Pero may ilang babala si Jesus.
Una, huwag tayong maniwala sa mga nagsasabi na nandito ang wakas. May magpapanggap na sila na ang panginoong isinugo ng Diyos. Huwag kayong magpadala sa kanila. Kahit na sa ating panahon, nangyayari ito. At maraming mga tao ang sumusunod sa kanila. Ang pinakatanyag ngayon ay ang kaso ni Quiboloy na siya raw ang isinugong Anointed by God. Ang nakakataka ay maraming naniniwala sa kanya. Huwag tayo magpalinlang.

Pangalawa, huwag tayong maniwala na dahil na magulong magulo na ang mundo ay malapit nang magtatapos ito. Oo, darating ang mga digmaan, ang malalakas na lindol, ang malalakas na bagyo at mga kaguluhan sa mundo tulad ng maraming nagra-rally at nagpapabagsak pa ng mga gobyerno. Ang mga ito ay hindi tanda na nandito na ang wakas ng panahon. Ang mga pangyayaring ito ay mga panawagan sa atin na huwag tayong magpabaya at huwag manalig sa mga sistema sa mundo na hindi naman tatagal.

Pangatlo, may mga pangyayari pang pag-uusig ng mga kristiyano. Kokontrahin ang mananampalataya, at ang kokontra pa sa atin ay maaaring mga kasama natin sa buhay, ang ating pamilya at mga kaibigan. Nangyayari ito ngayon. Maraming mga kristiyano ang inuusig sa Tsina, sa Pakistan, sa Nigeria, sa Nicaragua. Mga kristiyano na dahil sa kanilang paniniwala ay kinakaladkad sa mga korte, ipinapatapon sa mga bilangguan at ang iba pa nga bigla-biglang kinikidnap at pinapatay. Sabi ni Jesus na huwag tayong matakot kasi nandiyan ang Diyos na nakakakita ng lahat. Alam ng Diyos kahit na ang bawat hibla ng ating buhok. Ang mga pag-uusig na ito ay pagkakataon ng pagpapahayag natin tungkol sa Diyos, tungkol sa katotohanan at tungkol sa katuwiran. Hindi tayo pababayaan. Nandiyan ang Espiritu ng Katotohanan na ibinigay sa atin upang palakasin ang ating loob at gabayan tayo na magpahayag ng katotohanan sa harap ng umuusig sa atin. Kaya sa anumang pagsubok maging matatag tayo. Dahil sa ating katatagan maliligtas tayo.

Talagang darating ang araw ng Panginoon. Ito ang sinulat ni propeta Malakias. Ito ay araw ng pagsusunog sa mga hambog, sa mga makapangyarihan at mga taga-gawa ng masama. Pananagutin din sila sa kanilang kasamaan. Nararanasan natin ito ngayon. Dahan-dahan nang nabubulatlat ang mga pagkokorap ng mga kongresista at senador. Aabot din iyan sa ating bise presidente at pati sa presidente mismo. Sumisingaw ang lahat ng kabulukan. Lalo na sa harap ng Diyos. Sino ang makakatakas sa matang mapagpanuri ng Diyos? Pero para sa mga may takot sa Diyos, ang araw ng Panginoon ay parang araw ng liwanag at init na nagpapagaling. Ito ay araw ng katarungan na maghihilom sa mga ng sugat natin at tatanggal sa mga kapaitan ng buhay. Magtiyaga lang tayo.

Ano ba ang ibig sabihin ng pagtitiyaga? Pagtitiyaga sa paggawa ng ating araw na araw na tungkulin kahit na may banta ng kaguluhan, kahit may mga balita ng kalamidad o ng mga digmaan. Pinagalitan ng San Pablo ang ilan sa mga taga-Tesalonika na dahil sa paniniwala nila na darating na ang Panginoon, nagpabaya na sila sa kanilang trabaho at mga gawain sa buhay. Kaya tuloy nagdedepende na lang sila sa iba. Kaya sinulat ni San Pablo na ang ayaw magtrabaho ay huwag pakainin. Wala na lang silang ginawa kundi pahingi-hingi at pakialaman ang buhay ng iba. Hindi ganyan ang halimbawa na binigay ni Pablo at ng kanyang kasamahan. Maliwanag ang kanilang pahayag na darating na muli sa Kristo. Pero habang pinapahayag nila ito, sila ay nagtatrabaho. Hindi lang sila nagdedepende sa binibigay ng iba. Sila ay nagtatrabaho. Si Pablo ay isang tagagawa at taga-ayos ng tolda at patuloy niya itong ginagawa para may kikitain siya para sa kanilang pangsustento sa buhay at para may maitulong sila sa mahihirap.

Huwag po natin kalilimutan ang mahihirap sa ating buhay. Bahagi ng ating hanap buhay ay para din sa kanila. Pinapaalalahanan tayo nito ngayong araw na siyang World Day of the Poor. Sabi ni Jesus na nandiyan palagi ang mga mahihirap upang kahit kailan ay makakatulong tayo sa kanila, sapagkat ano ang ginagawa natin sa kanila ay ginagawa natin kay Jesus. Pero ang mahihirap ay hindi lang tulungan. Ipakita natin ang ating pagtanggap at pagmamahal sa kanila.

Yes, we help the poor but do we love the poor? Kung mahal natin sila, ang tulong natin sa kanila ay tulong ng may pag-ibig at may pagmamalasakit sa kanila. Ang pag-aabot ng tulong natin ay hindi pag-aabot sa isang dayuhan pero pag-aabot sa isang kapatid.

Kaya dahil sa magtatapos ang mundo natin, mas lalong pagsikapan natin ang pakikisa sa mga mahirap. Sila ang garantiya na matatanggap natin si Jesus kapag dumating na siya.

Homily November 9, 2025

 15,951 total views

Feast of the Dedication of the Lateran Basilica

Ez 47:1-2.8-9.12 1 Cor 3:9-11.16-17 Jn 2:13-22

Ang ibig sabihin ng salitang Cathedra ay Luklukan. Ang cathedral ay isang simbahan kung saan matatagpuan ang opisyal na luklukan ng obispo kung saan siya nagpapahayag ng mga opisyal na mensahe niya sa mga tao at kung saan siya namumuno sa mga opisyal na gawain ng simbahan. Ang cathedral ay ang opisyal na simbahan ng obispo kaya ito ang pinakamahalagang simbahan sa diyosesis o sa bikaryato. Ngayon hindi pa tapos ang ating cathedral sa bikaryato ng Taytay. Pinagsisikapan nating tapusin ito at kapag natapos na, itatalaga natin ito. Ang araw ng kanyang pagtatalaga ay magiging fiesta ng buong bikaryato.

Ngayong araw ay ang pagtatalaga ng Basilika ( o malapalasyong simbahan) ng Laterano sa Roma. Ang araw na ito ay kapistahan sa buong mundo kasi ang Lateran Basilica ay ang cathedral ng Santo Papa. Dahil ang Santo Papa ay ang pangunahing pastol ng buong mundong Katoliko, kaya ang kanyang cathedral ay ang pangunahing simbahan ng buong mundo.

Ano ang ibig sabihin ng kapistahang ito? Sa pakikiisa natin sa kapistahan ng cathedral ng Santo Papa, nakikiisa tayo sa Santo Papa na ngayon ay si Leon ika-labing apat. Kinikilala natin siya bilang ating pastol kaya sumusunod tayo sa kanyang mga aral at pinapahalagahan natin ang kanyang pangunahing simbahan.

Sa pagdiriwang natin ng isang simbahan, hindi natin binibigyang halaga ang isang gusali lamang. Ang gusaling simbahan ay tanda ng pagkakaisa ng sambayanan ng Diyos. Ang gusali ay binubuo ng maraming bahagi – may sahig, may pintuan, may poste, may bintana. Pero ang lahat ng bahagi ay may isa lamang pundasyon. Gayon din ang simbahan bilang bayan ng Diyos. Iba-iba tayo at iba-iba ang gawain natin. May katekista tayo, may taga-kanta, may pari, may obispo, may matatanda, may mga bata, pero iisa lang ang ating pundasyon at iyan ay si Jesukristo. Kaya ang gusaling simbahan ay tanda ng marami at iba’t iba pero iisa lamang. Ganyan tayo bilang Bayan ng Diyos.

Sa pagkakaisa natin bilang bayan ng Diyos nandoon ang Diyos, nandoon si Kristo. Pumupunta tayo sa simbahan kasi gusto nating makiisa sa Diyos. Pero ang simbahang pinupuntahan natin ay hindi lang ang building, kundi ang mga kristiyano na nagkakatipon sa building na iyon. Si Kristo ay nandoon hindi sa isang lugar, kundi sa pagtitipon ng tao na nakikinig sa Salita ng Diyos at nagdarasal. Ang tagpuan natin sa Diyos ngayon ay wala na sa simbahan bilang lugar, kundi sa simbahan bilang sambayanan ng Diyos. Sinabi ni Jesus sa ating ebanghelyo, “Gibain ninyo ang templong ito at itatayo ko sa ikatlong araw.” Ang tinutukoy niya ay ang kanyang katawan at hindi ang gusaling templo ng Jerusalem na apatnapu’t anim na taon nilang tinatayo.
Kaya mga kapatid, habang nagsisikap tayo na tapusin ang ating cathedral o ang ating chapel, habang nagsisikap tayong pagandahin ang ating simbahan, huwag nating kalimutan na naging simbahan lamang ang chapel kasi tayong bayan ng Diyos ay nagtitipon doon. Tayong mga tao ang nabibigay halaga sa ating chapel o gusaling simbahan. Kaya mas pagsumikapan natin na punuin ang building ng mga taong nagdarasal. Doon sa kanyang bayan matatagpuan natin si Kristo.

Sa Europa mayroon silang maraming simbahan na mga bato at magaganda, pero wala ng nagsisimba. Nawalan na ng halaga ang simbahang bato, kaya sinisira na lang nila at ginagawang apartment, o kaya ginagawang restaurant o museum. Hindi po sana mangyari ito sa atin. Kapag tayo ay humihingi ng pampaayos o pampaganda ng simbahan, may mga tao na basta na lang magpadala ng pera pero hindi naman sila nagsisimba. Hindi lang pera ang kailangan natin. Kailangan natin ang presensiya ng mga kristiyano sa ating pagsisimba.

Si propeta Ezekiel ay mayroong pangitain. Nakita niya ang bagong templo sa Jerusalem na tinayo. Sa altar ng templong ito ay may tubig na pumapatak. Tuloy tuloy ang patak ng tubig na ito. Habang dumadaloy ito ay naging isang batis, at naging isang malaking ilog na dumaloy sa Dagat na Patay. Kung saan dumaloy ang tubig na galing sa templo, nagkaroon ng buhay. Nagkaroon ng mga puno sa pampang ng ilog. Ang mga ito ay namumunga ng buwan buwan. Ang dahon sa mga puno ay nagagamit na gamot. Ang Dagat na Patay na dinaluyan ng tubig ay nagkaroon ng buhay. Nagkaroon na ng mga isda doon. Pinapakita sa pangitaing ito na sa templo, sa simbahan nanggagaling ang grasya ng Diyos na nagbibigay buhay.

Pumupunta tayo sa simbahan dahil mula doon nagkakaroon tayo ng sigla na dala ng ating pananampalataya sa ating pang-araw-araw na buhay. Sa ating pakikinig sa Salita ng Diyos na pinapahayag sa simbahan, napapalakas ang ating loob sa ating mga gawain. Sa ating mga dasal sa simbahan gumagaan ang ating loob at nararamdaman natin ang presensiya ng Diyos kahit na paglabas natin sa simbahan. At sa ating pagsisisi sa simbahan, napapalaya tayo sa hatak ng kasamaan sa trabaho at sa bahay. Ang ibig sabihin nito ay may epekto sa ating buhay ang ating pagsisimba sa simbahan. Dumadaloy sa ating pag-araw-araw na gawain ang grasya na natatanggap natin sa ating pagpunta sa simbahan.

Homily November 2, 2025

 24,345 total views

Commemoration of all the Faithful Departed
2 Mac 12:43-46 Rom 8:31-35.37-39 Jn 14:1-6

Binabanggit po natin sa ating panalangin: “Sumasampalataya ako sa muling pagkabuhay ng mga namatay at sa buhay na walang hanggan.” Ang pananampalatayang ito ay ipinapahayag natin ngayong araw sa ating pag-alaala at pagdarasal sa ating mga yumao. Hindi sila nawala dahil patay na sila. Nandiyan pa rin sila at matutulungan pa rin natin sila sa pamamagitan ng ating dasal. Binanggit ni San Pablo na walang makapaghihiwalay sa atin sa pag-ibig ng Diyos. Kahit na kamatayan ay hindi makapaghihiwalay sa atin sa pag-ibig ng Diyos dahil sa pagtubos na binigay sa atin ni Jesus. Sa ating pagdarasal nakikiisa tayo sa kapangyarihan ng pag-ibig ng Diyos.

Ang paniniwala sa pagdarasal para sa mga yumao ay nandoon na sa panahon ng Lumang Tipan. Noong panahon ng mga Macabeo, ang mga Hudyo ay sinasakop ng mga Griego, kaya sila ay nakikipagdigma laban sa mga ito. Ipinagtatanggol nila ang kanilang kasarinlan at ang kanilang pananampalataya sa mga paganong Griego. Minsan, pagkatapos ng isang labanan, habang inililibing nina Judas Macabeo at ng kanyang mga soldado ang mga nasawi nilang mga kasama, natagpuan nila ang ilan sa kanila ay nagsusuot ng mga anti-anting. Ito ay labag sa kanilang paniniwala sa iisang Diyos. Ang mga kasamang ito ay makasalanan – naniniwala sila sa anting-anting -pero sila ay namatay din alang-alang sa pananampalataya. Ang ginawa ni Judas Macabeo ay nangolekta siya ng pera sa mga kasamahan niya upang magpadala ng pera para mag-handog ng alay ng patawad doon sa templo ng Jerusalem para sa mga kasamahan nilang nasawi. Sa pag-aalay na ito ipinakita ng mga Hudyo ang kanilang paniniwala sa buhay na walang hanggan sa mga nasawi. Naniniwala din sila sa bisa ng pag-aalay at panalangin para sa kanila kahit na patay na sila. Matutulungan pa rin natin ang mga patay sa pamamagitan ng ating mga dasal.

Tayo ay pumunta sa sementeryo kahapon, ngayon at sa mga araw na susunod. Ito ay hindi lang sa pag-alala sa mga yumao. Pumupunta tayo roon upang ipadama sa atin na bahagi pa rin sila ng ating buhay. Kaya naglalaan tayo ng panahon para sa kanila, kahit man lang isang araw sa isang taon. Pumupunta tayo doon upang magdasal. Kaya maganda pansinin ang mga taong nagdarasal doon at ang mga misa na ginagawa sa sementeryo. Tayo din ay nagsisindi ng kandila. Ang kandilang sinisindihan sa sementeryo, o sa simbahan, o sa bahay, ay isang tanda ng panalangin at buhay na pananampalataya. Nagdadala tayo ng bulaklak. Ito ay tanda ng ating pagmamahal, ng ating alaala sa mga yumao at ng ating dasal din. Kaya nag-aalay din tayo ng bulaklak sa simbahan at sa mga larawan ng Mahal na Ina at ng mga patron natin.

Ngayong taon tumama ang November 2 sa araw ng Linggo. Kaya ang mga misa natin ay para sa mga yumao. Nagpapamisa tayo sa mga yumao kasi ang misa ay ang pinakamabisang pag-aalay sa Diyos na maibibigay natin kasi ito ay ang pag-aalay ni Jesus. Sa bawat misa nakikiisa tayo sa pag-aalay mismo ni Jesus. Kaya mabuting kaugalian na magpamisa para sa mga patay.
Hindi wala na ang mga patay. Nandiyan pa rin sila at bahagi pa rin sila ng ating buhay. Dahil sa pag-alaala natin sa kanila pinag-iisa nila tayong mga buhay. Marami ay umuuwi sa kanilang mga probinsiya tuwing undas. Nagtatagpo uli ang mga magkamag-anak. Ang mga kabataan at mga apo ay nagkakaroon uli ng koneksyon sa kasaysayan ng pamilya dahil sa mga patay. Tumatatag ang pagkakaisa ng mga kamag-anak dahil sa mga yumao.

Isa rin na nagagawa ng mga yumao sa atin ay nagpapaalala sila sa atin sa isang katotohanan tungkol sa buhay – na ang kamatayan ay bahagi ng buhay. Lahat tayo ay mamamatay. Huwag nating talikdan at katakutan ang katotohanang ito. Mas nagiging makabuluhan ang buhay kung palagi nating isinasaalang-alang na tayo ay mamamatay. Mas mapapahalagahan natin ang buhay kasi ito ay mawawala. Hindi natin sasayangin ang panahon sa mga walang kwentang gawain at relasyon. Mas magiging responsable tayo sa buhay.

Isipin na lang natin ang mga nangungurakot ng milyon milyon sa bansa. Ano naman ang saysay ng maraming pera. Hindi naman nila ito madadala sa hukay, o ng maraming lupain, o ng maraming bahay, o kotse. Ang madadala natin sa kabilang buhay ay hindi kung ano ang mayroon tayo ngayon, kundi kung ano ang tinulong natin sa iba. Kaya nga sinabi ni Jesus na mag-impok tayo ng kayamanan hindi sa buhay na ito kundi para may tatanggap sa atin kabilang buhay – iyon ay iyong mga tao na natulungan natin.

Kaya mga kapatid, huwag tayong matakot sa kamatayan. Paghandaan natin ito at tanggapin natin kung ito ay dumating. Ang kamatayan ay hindi ang wakas. Ito ay pintuan tungo sa kabilang buhay na nag-aantay sa atin, kabilang buhay kung nasaan na ang mga mahal natin sa buhay na dumaan na sa pintuang ito. Balak natin na magsama-sama tayong muli sa tahanan ng ating Ama.

Sinabi ni Tomas, “Panginoon hindi namin alam kung saan ka pupunta, papaano namin malalaman ang daan?” Saan nga ba si Jesus pupunta? Sa Diyos Ama. Nanggaling tayo sa Diyos at sa Diyos tayo pupunta. Ano ang daan? Sino ang daan? Si Jesus. Tularan natin siya, pakinggan natin ang mga aral niya. Siya ang katotohanan at buhay.

Homily October 26, 2025

 22,391 total views

30th Sunday of the Year Cycle C
Prison Awareness Sunday

Sir 35.12-14,16-18 2 Tim 4:6-8.15-18 Lk 18:9-14

Ngayon Linggo po sa buong bansa natin ay ang Prison Awareness Sunday. Pinapaalaala po sa atin ang kalagayan ng ating mga bilanggo. Kahit na nasa bilangguan sila, hindi nawawala ang kanilang dangal bilang tao. Niligtas pa rin sila ni Jesus; kapatid at kamag-anak pa rin natin sila. Gusto ni Jesus na kilalanin natin siya sa pamamamagitan nila. Kaya nga sinabi ni Jesus: “Mapalad kayo kasi ako ay nasa bilangguan at dinalaw ninyo ako.” Sa sistema ng korte at kapulisan ngayon, hindi lahat ng nasa bilanggo ay mga makasalanan. Marami ang nasa piitan kasi sila ay napagbintangan, hindi sila naipangtatanggol kasi wala silang pera at walang kakilala. Pero alam naman natin na ang mayayaman, ang mga kilalang pamilya ay hindi nabibilanggo kahit na marami silang ninakaw sa bayan, kahit marami silang pinapatay kasi may mga abogado sila, kasi nabibili nila ang ilang pulis at ang ilang husgado. Kung sila ay mahusgahan man, nagpapanggap silang may sakit at sa halip na ipadala sa kulungan, pinapadala sa ospital. Nasaan ang katarungan?

Kaya magandang balita ang napakinggan natin sa ating unang pagbasa. “Sinabi ng Diyos: Ako ay ang Diyos ng katarungan. Wala akong kinikilala na paborito.” Hindi siya nabibili o matatakot ninuman. At pinapakinggan niya ang daing ng mga mahihirap at mga inaapi. Kaya ang panalangin ng mga mababang tao at nagsisikap na maging tapat sa kanya ay kanyang pinapakinggan. Tumatagos sa alapaap ang dasal ng mga taong mababa ang loob.

Ito rin ang talinhaga ni Jesus na ating narinig sa ating ebanghelyo. Sinabi na ni Jesus ang dahilan ng kanyang talinhaga. Ito ay para sa mga tao na akala nila na sila ay matuwid at dahil dito kinukutya nila ang ibang mga tao. Ang mga pariseo sa panahon ni Jesus ay ang mga tao na nagsisikap na maging tapat sa kanilang pagsunod sa mga batas ng Diyos. Hindi naman ito masama. Hindi naman masama na ang pariseo sa ating talinhaga ay nag-aayuno ng dalawang beses kada lingo, na siya ay nagbibigay ng ikapu sa lahat na natatanggap niya. Ang masama ay dahil dito, ang tingin niya sa kanyang sarili ay iba na siya sa lahat na hindi nakakagawa nito. Iba na siya sa mga tao, lalo na sa publikano na nandoon sa likod ng templo na nagdarasal.

Ang mga publikano ay ang grupo na mga tao na ang hanap buhay nila ay mangulekta ng buwis para sa mga Romano na siyang sumasakop sa kanila mula sa kanilang kababayan na mga Hudyo. Kaya ang turing sa kanila ay mga traydor. At ito ay hanap buhay nila, kaya pinapasobrahan nila ang kinukolekta at dito sila kumikita. Isang uri ito ng korapsyon. Kaya masasamang tao ang turing ng mga Hudyo sa kanila. Kinikilala ng publikano sa ating ebanghelyo na hindi siya maayos na tao, kaya nandoon siya sa likod ng templo, hindi man makatingin sa altar, at panay ang dagok sa kanyang dibdib. Ang dasal niya ay: “O Diyos, maawa ka sa akin na isang makasalanang tao.” Mas tumagos sa langit ang dasal niya kaysa dasal ng taong matuwid at mapagmataas dahil sa kanyang katuwiran.
Ang punto ni Jesus ay hindi ang matuwid at ang makasalanan. Ang punto ni Jesus ay ang nagmamayabang at ang nagpapakumbaba. Kahit na tayo ay makasalanan pero dahil dito tayo ay nagpapakumbaba, katanggap tanggap tayo sa Diyos. Kahit na tayo ay matuwid at gumagawa ng mabuti pero dahil dito mapagmayabang naman, hindi papansinin ang ating dasal. Kaya ang mabubuting tao ay hindi tumigil sa kanilang kabutihan, at ginagamitin ito upang lalong makatulong sa iba upang dalhin ang iba sa Diyos at hindi upang maging tanyag at sikat. Hindi nakukuha ang pansin ng Diyos ng ating katanyagan.

Tingnan po natin ang mga pinipili at kinikilingan ng Diyos sa Bibliya. Sino ba naman si Abraham, isang matandang dayuhan na walang anak? Si Jose ay itinatwa ng kanyang mga kapatid at ipinagbili bilang alipin. Si Moises ay isang matanda na takas mula sa kanyang kababayan. Si David ay isang batang pastol ng mga tupa na hindi nga pinansin ng kanyang tatay mismo noong ipinatawag ang kanyang pamilya ni Samuel. Si Maria ay isang probinsyanang dalagita sa isang lugar, sa Nazaret, na hindi kilala. Si Jose ay isang ordinaryong karpentero. Ang mga ito ay ilan sa mga taong tinawag ng Diyos at may malaking misyon sila para sa ating kaligtasan, pero sila ay maliliit na mga tao. Hindi ginagamit ng Diyos ang mga hari, ang mga mayayaman, ang mga pantas, ang mga may pangalan para sa kanyang gawain. Hanggang ngayon ganito kumilos ang Diyos. Kaya huwag tayong magmayabang. Oo, gumawa tayo ng kabutihan pero huwag nating ipagmayabang ang ating kabutihan at ang ating ginawa. Sa Diyos lamang ang kapurihan at ang kadakilaan.

Kung tayo man ay nakagawa ng masama, iyan ay hindi nangangahulugan na wala na tayong kwenta sa mata ng Diyos. Siya ay mahabagin at mapagpatawad. Ano mang kasamaan at kahinaan natin ay gamitin natin upang tanggapin na maliit tayo sa mata ng Diyos, na sa ganang ating sarili lang hindi tayo makakatayo. Kaya itaas natin ang ating kamay sa Diyos na nagmamakaawa. “Sagipin mo ako Panginoon. Itayo mo ako.” At nandiyan ang Diyos. Pinapakinggan niya ang daing ng mga mahihirap at mga inaapi.

May second collection po tayo ngayon para sa ating prison ministry, para makatulong sa mga kapatid natin na bilanggo.

Homily October 19 2025

 24,708 total views

29th Sunday in Ordinary Time Cycle C
World Mission Sunday
Sunday of Culture
Ex 17:8-13 2 Tim 3:14-4:2 Lk 18:1-8

Nagdarasal ka ba? Ang mabilis na sagot ng marami ay “oo, nagdadasal ako.” Pero nagdadasal ka ba ng palagi? Napapaisip na tayo… ahh… paminsan-minsan ….. ahh…. sa gabi lang…..ahh… pag may pangangailangan lang ako. Mabuti at nagdarasal tayo, pero ang hinihingi sa atin ng Diyos sa mga pagbasa natin ay magdasal ng palagi, ng walang tigil. Sa ating ebanghelyo ibinigay ni Jesus ang talinhaga upang ituro sa mga alagad na dapat silang manalanging lagi at huwag manghinawa. Huwag tayong magsawa sa pagdarasal. Sa talinhaga ni Jesus kahit na ang isang hukom ay walang takot sa Diyos at walang pakialam sa kapwa, nadala siya sa pababalik-balik na paglapit sa kanya ng isang balong babae na humihingi ng katarungan. Walang kakayahan ang babae. Balo siya at marahil mahirap at walang kakilala. Pero may tiyaga siya at bandang huli nakuha niya ang kanyang hinihingi.

Ang Diyos ay mabait at mapagbigay. Lalo niya tayo pagbibigyan kung tayo ay hindi sumitigil sa pagdasal. Pero ang tanong, may pananalig ba tayo sa kabaitan ng Diyos na magtitiyaga tayo sa pagdarasal sa kanya. Baka naman dahil sa hindi ka pinagbigyan sa pagdasal mo ng isang rosary, ay tumigil ka na at sinisi mo na ang Diyos na hindi nakikinig sa iyo? Madalas hindi agad binibigay ng Diyos ang hinihingi natin kasi gusto niyang tingnan kung talagang serioso tayong naniniwala na mabuti at kailangan natin ang ating hinihingi. Sinusubok din niya ang pananalig natin, kung ito ba ay totoo o siklab lang ng damdamin. O kaya hindi niya ibinigay ang ating hinihingi dahil sa may mabuti pa siyang ibibigay sa atin.

Si Jesus mismo ay matiyagang nagdarasal. Sinasabi sa atin sa Bibliya na si Jesus ay madatagal magdasal, minsan magdamag pa. Gumigising pa siya ng maaga para makahanap ng panahon na tahimik makapagdasal. At paulit ulit din siyang nagdasal. Noong nasa jarden siya ng Getsemani paulit-ulit niyag sinabi na Diyos Ama na kung maaari huwag niyang inumin ang kalis ng kahirapan. Binigay ba sa kanya ang kanyang hinihingi? Hindi! Dinakip siya sa jarden ding iyon, pinasakitan, binugbog, dinusta at ipinako sa krus. Bakit? Ngayon alam natin bakit. Kasi may mas mabuting ibibigay pa sa kanya ang Diyos Ama. Ang muling pagkabuhay! Ang muling pagkabuhay niya ay hindi lang ang pagbabalik niya buhay na buhay. Ito ay bagong buhay, buhay na maluwalhati na ibinigay sa kanya. Natanggap niya ito dahil siya ay nagdusa at namatay!

Ang pagtitiyaga sa pagdarasal ay pinakita din ni Moises sa ating unang pagbasa. Sa kanilang palalakbay sa disyerto daraan ang mga Israelita sa teritoryo ng mga Amalecita. Ayaw silang padaanin ng mga ito. Sa halip, hinadlangan pa sila at inaway sila. Inutusan ni Moises si Josue na bumuo ng isang army at sagupain ang kaaway. Matanda na si Moises noon, mga isang daang taong gulang na siya. Umakyat siya sa taas ng burol na sinusubaybayan ng labanan sa iba. Tinulungan niya sila sa kanyang pagdarasal. Itinaas niya ang kanyang kamay na hawak-hawak ang mahiwagang baston. Habang nakataas ang kanyang kamay, nananalo sina Josue at ang mga Israelita. Pero napapagod siya. Bumababa ang kanyang kamay. Nananalo naman ang mga Amalecita. Napansin ito nina Aaron at Hur. Pinaupo nila si Moises sa isang bato at sinuportahan ang kamay ni Moises upang palagi itong nakataas. Samakatuwid,sinupurtahan nila si Moises habang siya ay nagdarasal. Dahil sa palagiang dasal ni Moises nanalo ang mga Israelita.

Ang labanan ay hindi lang nadadala ng galing, o ng lakas o ng sandata ng mga kawal. Kailangan din ng dasal upang manalo. Kaya kailangan din natin ang prayer warriors, ang tagapagdasal. Ito ang misyon ng mga Apostolada ng Panalangin. Sila ang tagapagdasal sa simbahan. Marami tayo nagagawa dahil sa panalangin ng tagapagdasal natin.

Ngayon ay World Mission Sunday. Inaalaala natin ang huling habilin ni Jesus bago siya umakyat sa langit, na ipagpatuloy natin ang kanyang misyon, abutin natin ang dulo ng daigdig ng Magandang Balita, na ang grasya ng binyag at ng kaligtasan ay matanggap ng lahat. Marami pa ang kailangang abutin. Dahil sa hindi pa tinatanggap ang Magandang Balita ng pagmamahal ng Diyos, ng pagpapatawad at ng kapayapaan kaya magulo ang ating mundo. Maraming giera, maraming tao, maraming pera at maraming kaalaman at technology ay ginugugol upang gumawa ng mga bomba at mga instrumento na pampatay. Kailangang-kailngan natin ng mga misyonero ng pag-ibig. Magdasal tayo sa Diyos na magpadala pa ng lalong maraming misyonero. Tandaan natin, makapangyarihan at mabisa ang palagiang dasal.

Sinulat ni San Pablo kay Timoteo, alang-alang kay JesuKristo, “ipangaral mo ang salita ng Diyos napapanahon man o hindi. Hikayatin mo, pagsabihan at patatagin ang loob ng mga tao sa pamamagitan ng matiyagang pagtuturo.” May sandata tayo na dapat palaging gamitin sa ating panalangin at sa ating pakikibaka sa kasamaan. Iyan ay ang buhay na Salita ng Diyos na matulis at mabisa. Maging matiyaga din tayo sa paggamit ng Salita ng Diyos. Kapag ginagamit natin ito sa pagpapahayag, sa pagpapaliwanag at pagninilay, tayo ay nagdarasal na.

Isang paraan upang tayo ay makapagdasal ng palagi ay ang pagpapahayag ng maiikling kataga habang tayo ay naglalakad, sumasakay sa jeep, naglalaba o nagluluto. Sabihin lang natin: Jesus mahal kita; o Diyos maawa ka; o halina na banal na Espiritu; o Mama Mary pray for me. Sa maiikling pangungusap na ito nakikipag-connect tayo sa Diyos at tayo ay nagdarasal. Ugaliin natin ito upang anumang oras na dumating si Jesus madatnan niya tayo nananalig sa kanya kasi patuloy tayong nagdarasal.
May second collection po tayo ngayong araw bilang tulong sa ating mga misyonero.

Homily October 12, 2025

 31,147 total views

28th Sunday of Ordinary Time Cycle C
Indigenous People’s Sunday Extreme Poverty Day
2 Kgs 5:14-17 2 Tim 2:8-13 Lk 17:11-19

May pananalig ba tayo sa Diyos? “Siyempre,” sagot natin. “Kaya nga tayo nandito na nagdadasal sa kanya.” Iyan nga ang tingin ng marami sa pagsisimba – nagsisimba tayo kasi may hihingin tayo. Oo, humihingi tayo kasi alam natin na ang Diyos ay maaasahan. Ganoon ang ginawa ni Naaman sa ating unang pagbasa. Siya ay magaling na heneral ng mga Syrians, pero may malaking siyang problema. Siya ay ketongin, at kahit na saan-saan siya pumunta, walang nakakapagpagaling sa kanya. Sa kaniyang pakikipagdigma nabihag niya ang isang dalagita na Israelita. Nasabi ng aliping ito na doon daw sa Israel ay may nakakapagpagaling ng ketong. Kaya pumunta siya sa hari ng Israel na may rekomendasyon ng hari ng Syria na siya ay pagalingin. Nagalit ang hari ng Israel. “Ano ako, Diyos na makakapagaling ng ketong? Naghahanap lang ng away itong hari ng Syria!” Nabalitaan ni propeta Eliseo ang pangyayari kaya pinapunta niya si Naaman sa kanya at inutusan niya ito na lumublob ng pitong beses sa ilog Jordan. May pananalig si Naaman na pumunta sa bayan ng Israel at sumunod sa propeta, at siya ay gumaling.

Ganoon din ang nangyari sa sampung may ketong sa hangganan ng Samaria at Galilea. Silang lahat ay may pananalig na tumawag kay Jesus. Sabay-sabay silang sumigaw: “Hesus Panginoon, mahabag po kayo sa amin!” Hindi lang sila may pananalig na sumigaw at patuloy na manawagan sila sa kanya. May pananalig din silang sumunod kay Jesus. Kaya nang sabihin sa kanila na pupunta sila sa templo ng Jerusalem at doon magpakita sa saserdote, sumunod sila. Ang mga saserdote lang ang makapagpatotoo na magaling na ang ketong. Kaya sa pagpunta nila sa saserdote umaasa sila na gagaling sila. At gumaling nga silang lahat!

Hanggang ngayon maraming mga tao ay may pananalig na tumawag sa Diyos sa kanilang pangangailangan. Kaya kapag may problema, nagsisimba tayo. Namamanata tayo na pupunta sa Quiapo o sa Baclaran o sa Antipolo. Kahit na mahirap, gagawin natin kasi may malaki tayong pangangailangan. Pero ang tunay at mas malalim na panananalig ay hindi lang napapakita sa paghingi ng tulong sa Diyos. Oo, maaasahan nga ang Diyos. Madalas pinagbibigyan naman tayo ng Diyos. Sinabi ni Jesus na walang imposible sa Diyos. Kung may panananalig tayo kahit na kasing liit ng isang butil ng mustasa, at ito ay maliit pa kaysa butil ng bigas, ibibigay iyan ng Diyos. Ang mas malalim na pananalig ay napapakita sa ating pagsunod sa Diyos. Sumunod si Naaman sa propeta. Lumublob siya sa ilog Jordan. May pananalig ang sampung ketongin na sumunod kay Jesus at pumunta sila sa saserdote. Talagang kung may pangangailangan, talagang kahit na ano ang sasabihin sa atin ay ating ginagawa.
Ngunit noong nakuha na nila ang kanilang hinihiling, ang karamihan ay walang pananalig na bumalik at magpasalamat. Kaya sa sampung gumaling, isa lang ang bumalik at nagpasalamat sa Diyos, at siya ay isa pang dayuhan, isang Samaritano. Ano ang nangyari sa siyam? Nagkanya-kanyang lakad na. Ang iba siguro ay umuwi na, ang iba ay nagtrabaho na. Ang iba ay nagsaya. Isa lang sa sampu ang bumalik upang magpasalamat. Hindi ba ito ay nangyayari din ngayon? Lahat naman tayo ay kukain araw-araw ngayong Linggo. Lahat naman tayo ay nakapagtrabaho o nakapag-aral. Ang lahat naman ay nanatiling malusog. Pero bakit tayo lang ang dumating sa simbahan ngayong araw para magpasalamat? Mga kapatid, iyan nga ang pagsisimba. Hindi lang tayo nagsisimba para humingi. Nagsisimba tayo para magpasalamat at magpuri sa Diyos. Dahil sa bumalik kay Jesus ang Samaritano hindi lang siya nakatanggap ng kagalingan sa ketong. Nakatanggap siya ng kaligtasan! Ang marunong bumalik sa Diyos para magpasalamat at magpuri sa kanya ay nakakatanggap ng kaligtasan. Kaya bumalik tayo lagi para magpasalamat. Palagi tayong magsimba. Dahil sa marunong tayong tumingin ng utang na loob, mas lalo pa tayo pagpapalain. Hindi tayo pababayaan ng Diyos!

Ganoon din ang ginawa ni Naaman. Noong gumaling na siya, bumalik siya kay propeta Eliseo at ibig niyang magbigay ng mga salapi at mga damit na nakakarga sa ilang karwahe. Ayaw itong tanggapin ng propeta. Ang pabor na kanyang ibinibigay ay hindi mababayaran. Ang ginawa na lang ni Naaman ay humingi siya ng pahintulot na magdala ng dalawang karwaheng lupa mula sa Israel at dadalhin niya ito sa kanila sa Syria, kasi ngayon wala na siyang ibang Diyos na sasambahin kundi ang Diyos ng Israel, at ayon sa kanilang paniniwala noon, ang Diyos ng Israel ay masasamba lang sa lupain ng Israel, kaya tutungtong siya sa lupa na mula sa Israel upang makapagdasal sa Diyos ng Israel. Nauwi ang kanyang gratitude sa pagsamba sa Diyos.

Mga kapatid, mahalaga po ang pagsamba sa Diyos upang palagi natin siyang alalahanin at pahalagahan. Kaya nga ang isa sa sampung utos ng Diyos ay ipangilin natin ang araw ng Panginoon, na ang ibig sabihin, sambahin natin ang Diyos sa araw niya, at para sa ating mga kristiyano, iyan ay ang araw ng Linggo. Huwag po nating idahilan na busy tayo, na kailangan nating maghanap buhay kasi mahirap ang buhay. Tandaan natin na ang lahat ay galing sa Diyos. Kung tayo ay marunong magpasalamat sa kaya at kikilalanin natin ang kanyang pagkilos sa ating buhay, mas lalo niya tayong pagbibigyan. Tingnan natin, mas umuunlad ba ang mga taong hindi nagsisimba kasi nagpapalaot sila o nasa basakan sila? Hindi naman! Madalas mas hirap pa nga sila sa buhay dahil sa pinababayaan sila ng Diyos. Hindi sila marunong kumilala sa kanya, kaya maaaring sabihin ng Diyos, “Sige bahala na kayo sa buhay ninyo! Gusto mo naman palang gawin ang lahat na mag-isa.” Mas lalo na iyong wala namang pinagkakaabalahan at tinatamad lang magsimba o mas inuna pa ang ibang lakad o ang barkada kaysa magpasalamat sa Diyos. Talagang hindi mahalaga ang Diyos sa kanila. Kawawa naman sila. Hindi nila alam ang talagang mahalaga sa buhay!

Sinulat ni San Pablo: Narito ay kasabihang maaasahan at mapapanaligan natin:
“Kapag tayo’y namatay na kalakip ni Hesukristo,
walang salang mabubuhay na kasama niya tayo;
Kung tayo ay magtiis ng hirap sa mundong ito,
maghahari naman tayong kapiling ng ating Kristo;
Kapag siya’y itinakwil sa harapan ng mga tao
pagdating ng takdang panahon, itatakwil niya tayo.”

Kung dito sa buhay na ito hindi natin napapahalagahan ang Diyos at ang mga biyaya niya, hindi rin niya tayo papahalagahan sa kabilang buhay. Mga kapatid: may kabilang buhay!

Bahagi sa paghahanda sa kabilang buhay ay ang pagpapahalaga sa mga taong maliliit at mahihirap. Sila din ay mahal ng Diyos. Ngayong Linggo inaalaala natin ang ating mga kapatid na katutubo at ang mga taong dukhang dukha. Nabubuhay sila sa extreme poverty. Sila lang sila mahirap. Mahirap na mahirap sila tulad ng walang ng bahay o wala ng makakain. Alalahanin din natin sila at pahalagahan. Kaya isama natin sila sa ating panalangin at magkakaroon tayo ng second collection para sa kanila. Dahil sa mga sakuna marami ay nahuhulog sa butas na humihila sa kanila sa kahirapan. Isipin na lang natin ang nawalan ng bahay dahil sa lindol sa Cebu o nawalan ng bahay ay pananamin sa mga bagyo sa Masbate at sa Romblon. Tulungan natin sila.

Homily October 5, 2025

 32,479 total views

27th Sunday in Ordinary Time Cycle C
Hab 1:2-3;2:2-4 2 Tim 1:6-8.13-14 Lk 17:5-10

Ang daing ni propeta Habakuk sa ating unang pagbasa ay siya din ang daing natin sa Diyos: “Hanggang kailan mo babayaang mamayani ang karahasan?” Oo, daing din natin ito kasi nababalitaan natin na ang mga makapangyarihang mga tao at mga bansa ay patuloy na nang-aabuso ng iba at parang walang makapapipigil sa kanila. Patuloy na binabaril ng Israelis ang mga Palestinians at ginugutom pa! Ilang daang truck na may pagkain, tubig o mga gamot ang nakaabang sa border ng Gaza ngunit hindi pinapapasok ng mga Israelis kaya’t ang mga bata ay namamatay ng gutom sa loob ng Gaza. Talagang sinasadyang patayin sa gutom ang mga dalawang milyon na mga Palestinians. Genocide ang tawag dito, na ang ibig sabihin ay ang pag-ubos ng isang lahi! At walang magawa ang United Nations. Walang magawa kasi kinakampihan ng America ang Israel. Panginoon, hanggang kailan pa? Kailan pa mahahatulan ang pumatay sa libu-libong mga tao, mga babae at mga bata sa ngalan ng Drug War ni Duterte dito sa Pilipinas? Kailan pa mapapakulong ang mga politiko na kumurakot sa pera ng bayan sa kanilang mga porsyento sa mga projects para sa bayan? Kailan pa maaayos ang mga daan natin? Kailan pa magkakaroon ng patubig ang magsasaka natin? Panginoon, kailan pa? Ang kasamaan at kahirapan ay nananatili, Panginoon. Hanggang kailan pa ito?

Anong sagot ng Diyos kay propeta Habakuk, at ganoon din sa ating daing? “Mabilis dumating ang wakas ng kasamaan. Hindi ito maliliban. Tiyak na ito ay magaganap. Ang mga hambog at mga makapangyarihan ay mabibigo sa kanilang kapalaluan. Ibabagsak sila, ngunit ang matuwid ay mabubuhay kung siya ay manatiling tapat at hindi mawalan ng pag-asa.”

Huwag po tayong mawalan ng pag-asa na kikilos ang Diyos. Hindi siya nagpapabaya. Kaya ang dasal ng mga apostol sa Panginoon sa ating ebanghelyo ay siya rin dapat ang dasal natin: “Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos.” Makapangyarihan po ang pananalig sa Diyos. Kahit na maliit lang ang ating pananampalataya – kasing laki lamang ng butil ng mustasa, at ito ay maliit pa kaysa sa butil ng palay, susunod sa atin na mabunot ang isang puno at matanim sa dagat. Pangako din iyan ni Jesus. Ang ibig sabihin nito, na walang imposible sa mga taong nananalig sa Diyos.
Kaya ang tanong ay, nananalig ba tayo sa Diyos na matatanggal niya ang kasamaan? Sana buo ang ating pananampalataya na tayo ay handang sumunod sa Diyos sa lahat ng ipapagawa niya. Ituring natin ang ating sarili na alipin ng Diyos.

Susunod tayo sa kanya at hindi tayo magku-question sa kanya. Tayo ay tulad ng alipin na kahit na buong araw tayo nagtrabaho sa bukid, pagdating ng hapon pag-uwi natin, hindi tayo umaasa na purihin at amu-amuin tayo ng ating Panginoon. “Kawawa ka naman, pagod ka. Sige, magkapahinga ka muna.” Hindi tayo agad-agad nag-aantay ng gantimpala. Kung may iuutos pa sa atin, hindi tayo nagrereklamo. Alipin lang tayo. Susunod tayo sa Panginoon, alam niya ang kanyang ipinapagawa sa atin. Iyan ay ang pananalig na may pagpapakumbaba. Mayroon ba tayong ganitong tiwala sa Diyos?
“Mahirap yata iyan,” maaari nating sabihin. Oo nga mahirap pero makakayanan kasi binigyan tayo ng Espiritu ng kapangyarihan, pag-ibig at pagpipigil sa sarili, at hindi espiritu ng kaduwagan. Ito ang sinulat ni San Pablo sa atin. Hindi naman hihiling ang Diyos ng mga bagay na hindi natin makakayanan. Kasama ng kaalaman sa kanyang inaasahan sa atin ay ang pagbigay ng kakayahan na magampanan ito. Huwag tayong matakot na makihati sa kahirapan dahil sa Mabuting Balita, sinabi ni San Pablo. Anong kahirapan na dinadaanan natin dahil sa ating pananampalataya ay may kaakibat na kakayanan na ibinibigay ng Espiritu Santong nananahan sa atin.

Oo maraming kahirapan sa buhay natin. Maraming kasamaan na nangyayari. Pero hindi tatagal ang mga ito. Lilipas ang mga ito at malalampasan natin sila. Hindi tayo pababayaan ng Diyos na patuloy na nababahala sa atin. Ang pananalig sa Diyos ay hindi lang pananalig na mayroong Diyos. Ito ay pananalig na mahal tayo ng Diyos at hindi niya tayo pababayaan. Huwag natin siyang pagdudahan.
Ang mga tao, mga bansa at mga grupo na parang malalakas at nagagawa nila ang gusto nila kahit na masasama at nakakapahamak ng iba, hindi naman sila tatagal. Wala namang kapangyarihan sa mundo na nanatili. Nasaan na ang mga impero sa mundo na noon ay saklaw nila ang buong mundo? Nasaan na ang Egyptian Empire, ang Greek Empire, ang Roman Empire, ang Ottoman Empire, ang Spanish Empire, ang British Empire? Wala na ang mga ito. Hindi rin tatagal ang Russia, ang America at ang Tsina. Maglalaho din ang mga ito. Ngunit ang nanalig sa Diyos ay nanatili. Inusig ng mga Romano ang mga Kristiyano; wala na ang mga Romans, nandiyan pa rin at dumadami pa ang mga Kristiyano. Inusig ng mga Muslim ang mga Kristiyano pero nawala na rin ang Ottoman Empire. Inusig ng mga komunista ang mga Kristiyano pero bumagsak na ang Komunismo, nanatili pa ang simbahan. Babagsak din ang Tsina at ang mga Kristiyano na kinokontrol nila ay mananatiling nakatayo.

Ano nga ang ating tagumpay sa mundo? Ang ating pananampalataya; pananampalataya na minamahal tayo ng Diyos na pinadala niya ang kanyang Anak na si Jesus, hindi upang tayo ay parusahan, kundi tayo ay iligtas. Ito po ang ating panghawakan. Kaya sinabi ng Diyos kay propeta Habakuk, itaga mo ito sa bato upang madaling mabasa at ibalita sa lahat. Mabibigo ang mayayaman at makapangyarihan. Mamanahin ng mga may mababang loob ang lupa. Mamanahin nila ang sanlibutan.

Homily September 28, 2025

 29,291 total views

26th Sunday of Ordinary Time Cycle C
National Seafarer’s Sunday

Migrant’s Sunday

Am 6:1.4-7 1 Tim 6:11-16 Lk 16:19-31

Maraming mga tao ang galit ngayon sa gobyerno, hindi lang dito sa Pilipinas, ganoon din sa ibang bansa, tulad ng sa Indonesia, sa Nepal, sa Francia. Pinapahayag ng taong bayan ang galit nila sa pag-rarally, sa mga post sa social media, at ang iba pa, sa pagsusunog ng mga opisina at mga bahay ng mga mambabatas. Sobra naman iyan. Ano ba ang ikinagagalit nila? Ang kadalasan ay ang corruption ng mga may kapangyarihan. Nakikita ito sa nakasisilaw na pagkakaiba ng buhay ng mga corrupt na biglang yumaman at ng pangkaraniwang tao. Tanggap naman natin na hindi naman pantay ang mga tao. Talagang may mayaman at may mahirap. Ang nakakainis at nakakagalit ay ang laki ng agwat ng mayaman at mahirap. Karamihan ng mga tao, may sahod lamang sila ng labing limang libo buwan buwan masaya na siya. May kumikita pa nga ng sampung libo lang. Ang nakakagalit ay may kumikita ng higit sa pitong daang libong piso, 700,000 pesos, sa isang buwan! Napakarami ay walang bahay o maliit lang ang bahay pero may mga politiko na lima o pito ang bahay, at may bahay pa sa abroad! Marami ay hirap sa pamasahe sa jeep o sa tricycle, pero may mga politiko na pabalik-balik sa America at Europa, at may helicopter pa at mga eroplano. Bakit ba ganito kalaki ng agwat sa buhay? Saan naman nanggaling ang pera nila? Mas lalong nakakagalit na ito ay galing sa taong bayan. Hindi ginagawa ang mga projects para sa tao o hindi ginagawa ng maayos para may makuha sila sa bawat project. Ang taong bayan, ang taong maliliit, ang ninanakawan nila.

Hindi lang tayo ang nagagalit sa mga kalagayang ito. Pati ang Diyos ay nagagalit dito. Sa ating unang pagbasa sinabi ni propeta Amos na kahabag-habag kayong nabubuhay na maginhawa, natutulog sa malalapad at mamahaling kama, pakain-kain ng mamahaling karne at inumin, gumagamit ng mamahaling pabango. Walang ginagawa kundi pakanta-kanta na lang. Wala kayong pakialam sa malubhang kalagayan ng inyong lipunan, na maraming mga tao ay gutom at walang tirahan. Hindi kayo nababahala na pabagsak na ang inyong lipunan. Ayyy… talagang babagsak ang inyong kaharian at kayo ang mauuna na ipapatapon na bihag sa ibang bansa! Galit ang propeta, galit ang Diyos, sa mga hindi nababahala sa kalagayan ng mahihirap at pa-good time good time lang sila. Lalo na kung ang pinag-go-good time nila ay galing sa mahihirap.

Ganoon din ang talinhaga ni Jesus tungkol sa mayaman at ang mahirap na si Lazaro. Unang nakakatawag ng pansin sa talinhaga na ito ay may pangalan ang mahirap. Kilala siya ng Diyos, pero ang mayaman ay walang pangalan. Kakaiba ito sa ating karanasan. Kilala natin ang mga mayayaman, pero hindi pinapansin at wala ngang ID ang mahihirap.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawa. Ang mayaman ay may magagarang damit. Si Lazaro ay halos hubad at ang damit niya ay ang kanyang mga sugat. Siguro may pabango ang mayaman at kay Lazaro ang nakahaplos sa kanyang katawan ay laway ng aso, siguro aso ng mayaman, na dumidila sa mga sugat niya. Masagana sa pagkain ang mayaman at si Lazaro ay nag-aabang lang ng mumo na nahuhulog sa lamesa ng mayaman. Hindi naman masasabi na hindi kilala at hindi alam ng mayaman ang kalagayan ni Lazaro. Nandoon lang siya sa pintuan ng kanyang bahay. Araw-araw nakikita niya siya.
Dumating ang kamatayan. Mayaman man o mahirap, papasok tayo sa pintuan ng kamatayan. Pantay tayo rito. Siguro ang mayaman ay dadaan pa sa ospital, may mga caregiver pa at magkakaroon sila ng magarang lamay at mala-palasyong libingan. Baka ang mahirap ay itatapon lang sa hukay na walang marka. Pero darating ang katarungan ng Diyos.

Ang kahirapan ng mahihirap ay alam ng Diyos. Kilala sila ng Diyos at pupunta sila sa piling ng Diyos. Ang mayayaman ay pupunta sa impiyerno, isang napakahirap at napakamainit na kalagayan na nagmamakaawa sila ng kahit isang patak lang ng tubig.

Pero bakit ba pumunta ang mayaman sa impiyerno at nagdurusa? Hindi naman sinabi na siya ay corrupt. Ang kasalanan niya, at kinilala niya ito, ay wala siyang ginagawa kay Lazaro, isang mahirap. Wala siyang ginawa upang tulungan ang mahirap. Kahit kilala niya si Abraham, walang magagawa ang mga santo na kilala niya kung hindi niya tinutulungan ang mahihirap.
Narinig natin ang sinulat ni San Pablo kay Timoteo sa ating ikalawang pagbasa: “Gawin mo ang buo mong makakaya sa pakikibaka alang-alang sa pananampalataya at kakamtan mo ang buhay na walang hanggan.” At ano ang sinasabi ng ating pananampalataya? Mahalin mo ang iyong kapwa tulad ng iyong sarili. Gusto mo bang pabayaan ka at hindi kaaawaan kung nangangailangan ka? Hindi! Huwag mo rin iyan gawin sa iba!

Kung ang mga mambabatas natin, ang mga contractors, ang mga kawani ng pamahalaan ay pumapansin lamang sa mga mahihirap nating kababayan, at sila ay kitang kita natin sa daan at sa news, at nakapaligid sila sa atin – ang mga nagtitinda ng bulaklak sa pagsimba natin, ang pumupunas ng ating kotse kung hihinto tayo sa traffic, ang namamalimos, ang mga nagdedeliver ng aking pagkain – maaatim ba nating nakawan sila at pabayaan? Maaatim ba nila na maging corrupt sila? Tingnan lang nila ang kalagayan ng napakaraming naghihirap na mga Pilipino. Ang mga OFW natin. Ang mga nalulungkot na mga manlalayag. Sila ang ninanakawan ng corruption. Ang para sa kanilang pangangailangan at pamilya ang ninanakaw nila. Ang kanilang pera din ang kinukuha nila kasi ang pera ng gobyerno ay pera ng mga nagmamalasakit na Pilipino. Malaki ang pananagutan nila sa harap ng Diyos. Alam ng Diyos ang kanilang ginawa!

Magkakaroon ng independent commission na mag-iimbestiga sa kanila. Sana may ngipin ang commissiong ito at maging patas ang mga nakaupo dito, pero makatakas man ang sinumang nangurakot sa bayan, hindi sila makakatakas sa mata ng Diyos.

Tayo naman, manunuod lang ba tayo sa tik-tok sa dramang ito na nangyayari sa bayan? Titingnan lang ba natin ang rally na nangyayari sa Maynila at sa ibang lugar? Mabagabag sana ang damdamin natin. Ating pera ang kinukurap, ang ninanakaw, ang nilulustay. Hindi man tayo makarally sa kalye, magkaroon tayo ng rally sa panalangin. Ipagdasal natin na magbago na ang bayan. Ipagdasal natin na manindigan na ang lahat para sa katuwiran. Huwag din tayong magpadala sa mga corrupt na politiko na namimigay ng ayuda at pera sa atin sa panahon ng election. Tingnan natin ang mga politiko na nasangkot sa corruption, ilan diyan ang binoto natin? Sana mas lalo na tayong maging mapili sa pagboto natin. Huwag tayong magpaloko sa mga politiko. Iwaksi na natin ang political dynasty, ang mga magkamag-anak sa politika. Hindi lang sila ang magagaling na Pilipino. Marami diyan ang magagaling kung bibigyan lang natin ng pagkakataon. Makiisa at magkaisa tayo sa pagbabago ng bayan!

Homily September 21, 2025

 26,677 total views

25th Sunday of Ordinary Time Cycle C

Am 8:4-7 1 Tim 2:1-8 Lk 16:1-13

Kapag binubuksan natin ang ating TV o ang ating radio sa mga balita, naiinis lang tayo. Ang mga balita ay tungkol na lang sa maraming kasamaan – corruption, guerra, patayan, pandaraya. Totoo, may mga kasamaan din na dala ng kalikasan tulad ng baha o lindol. Pero ang mga epekto nito ay pinapalala dahil sa corruption at mga ghost projects. Bilyon-bilyong pera ng bayan ay nawawala at hindi napapakinabangan ng taong bayan dahil sa mga katiwalaan. Parang kalat na kalat na ang kasamaan at malawak ang epekto sa maraming tao.

Pero kung susuriin natin, hindi naman marami ang gumagawa ng masama. Marami naman sa mga tao na kilala natin ay hindi masasama. Kakaunti lang ang talagang gumagawa ng masama. Marami sa mga kawani ng pamahalaan ay hindi naman corrupt. May mga opisyales ng gobyerno ay matitino naman. Hindi naman lahat ng mga Israelis ay gusto ng digmaan. Mga leaders lang naman ng Israel na mga rightists ang gustong gutumin at ubusin ang mga Palestinians. May mga Russian soldiers na tumatakas sa labanan. Ayaw nila ng digmaan sa Ukraine. Si Putin lang naman at ang mga cronies niya ang ibig sakupin ang Ukraine.

Ang mga masasama ay hindi naman marami pero desidido sila at mapamaraan sa paggawa ng masama. Ito ay ipinakita sa atin ni propeta Amos sa ating unang pagbasa. Ang mga masasama ay sumusunod naman sa batas ng Diyos na ipangilin ang Araw ng Pamamahinga. Hindi sila nagbi- business sa araw na ito. Kunwari nagpapahinga sila pero wala ang puso nila sa pagsamba sa Diyos. Naiinip nga sila na hindi sila makapag-business. Gustung gusto na nilang magtinda at nagplaplano pa sila paano mandaya sa kanilang pagtitinda. Dadayain nila ang timbangan. Tataasan ang presyo. Pati ang mga walang pakinabang tulad ng tulyapis ng trigo ay kanila pang ibebenta. Aapihin nila ang mga dukha na sila ay ipagbibili na mga alipin kahit na sa halaga lamang ng sandalyas. Nagplaplano ang masasama paano kumita kahit na dayain pa ang iba.

Ganoon din ang ginawa ng katiwala na hindi tapat sa ating ebanghelyo. Noong papaalisin na siya ng kanyang amo dahil sa kanyang kapabayaan, nagplano na siya paano siya mabubuhay pagkatapos na mapaalis siya. Mawawalan na siya ng trabaho. Ang naisip niya ay lokohin pa ang kanyang amo. Kukunin niya ang loob ng mga cliente ng amo niya. Babaguhin niya ang mga resibo ng mga may utang sa kanyang amo at papaliitin ang kanilang mga utang. Kung mawala na siya sa poder, tatanggapin siya ng mga taong ito dahil sa pinagbigyan niya sila.

Ang nakakataka ay pinuri ang di tapat na katiwalang ito ng kanyang amo noong malaman niya ang katiwalian na ginawa niya. Narinig natin ang sinabi si Jesus: “Pinuri ng panginoon ang magdarayang katiwala dahil sa katalinuhang ipinamalas nito. Sapagkat ang mga maka-sanlibutan ay may mahusay gumawa ng paraan kaysa mga maka-Diyos.”

Mga kapatid, ang mga makamundo, ang mga makasalanan at ang mga masasama ay matalino na gumawa ng pamamaraan upang ipalaganap ang kanilang plano at palawakin ang kanilang influensiya. Hindi ganoon kasigasig ang mga taong mabubuti. Pabaya sila sa pagpapalaganap ng kabutihan. Wala nga silang pakialam kung kumalat ang kabutihan o hindi. Kontento na lang sila na sila ay mabuti. Hindi sila nagsisikap na influensiyahan ang iba sa kabutihan. At ang masama pa, wala silang pakialam sa kasamaan na nangyayari. Hinahayaan na lang nila na lumago at kumalat ang kasinungalingan, ang kasamaan at ang pandaraya. Hindi kailangan na marami ay maging masama para lumala ang kasamaan. Sapat na may iilang masasama ang nagpapakalat nito at ang karamihang hindi masama ay hinahayaan lang lumaganap ito. Ang hindi pakikialam ng hindi masama ay ang dahilan sa pagkalat ng kasamaan.

Ilan lang naman ang mga corrupt sa barangay, pero ang mga tao ay tahimik lang sa katiwalian na nangyari kaya patuloy at lumalaki ang corruption.

Bakit ba tumatahimik lang ang mga taong hindi gumagawa ng masama? Akala nila na mabuti sila kasi hindi sila gumagawa ng masama. Hindi! Sa katahimikan nila lumalala ang kasamaan kaya naging bahagi sila sa paglawak ng kasamaan. Hindi sapat na hindi gumagawa ng masama. Gumagawa ba tayo ng mabuti? Pinipigilan ba natin ang kasamaan? Kung tayong lahat ay pupunahin natin ang masasama, hindi sila mangangahas na gumawa ng kahihiyan, at talagang kahihiyan ang kasamaan! Kung bibistuhin ang mga nagsisinungaling, ang nandaraya, ang nagnanakaw, ang corrupt – hindi sila dadami at hindi lalaganap ang kanilang kasamaan. Huwag po tayong matakot na manindigan. Huwag lamang tayo mananahimik. Magsalita at makialam tayo. Sa panahon ng social media tayong lahat ay maaaring magsalita. I-bush natin ang kasamaan. Sabihin natin na itigil na ng Israel ang digmaan sa Gaza. Sabihin nating lahat sa social media na ikolong na ang mga corrupt, lalo na ang mga corrupt na mambabatas.

Si Jesus mismo ay hindi nanahimik sa kayabangan at sa pagkukunwari ng mga Pariseo at Saduceo, ang mga leaders ng kanyang bayan. Dahil nagsalita siya kaya siya ay pinahuli, pinagbintangan, hinatulan at ipinapatay. Nanindigan si Jesus. Hindi niya hinayaan na patuloy dayain at pagsamantalahan ng mga leaders ang mga tao. Itong Jesus ang sinusundan natin at tinutuluran natin. Manindigan tayo at itaguyod ang kabutihan!

Homily September 14, 2025

 27,460 total views

Feast of the Exaltation of the Cross
National Catechetical Day
Num 21:4-9 Phil 2:6-11 Jn 3:13-17

Maraming kababalaghan at mga dakilang bagay na ginawa ni Jesus na nakakagulat at nakakatawag ng pansin: lumakad siya sa tubig, nagpakain siya ng higit na limang libong tao mula sa limang tinapay at dalawang isda, nagbigay siya ng paningin sa taong bulag mula pa noon siya’y isilang, bumuhay siya ng mga patay, magaling siyang magturo na dumadagsa ang mga tao para lamang makinig sa kanya. Dakilang mga bagay ang mga ito pero hindi tayo niligtas ng mga kababalaghang ito. Niligtas tayo ng kanyang pagkamatay sa krus. Si Jesus na nakapako sa krus ang tanda ng kanyang kadakilaan at tagumpay. Ganoon na lang tayo kamahal ni Jesus na inalay niya ang kanyang sarili sa krus. Ganoon ang kanyang pagiging masunurin sa kanyang Ama na namatay siya sa krus. Kaya si Jesus na nasa krus ay ang tanda ng kanyang pagmamahal – pagmamahal sa Diyos Ama at pagmamahal sa atin. Tiniis ni Jesus ang paghihirap at kahihiyan sa krus ng may pagmamahal!

Para sa ating mga kristiyano, ang pinakatanda ng ating relihiyon ay ang krus. Makikita natin ito sa ating mga simbahan, sa ating mga bahay, sa ating mga libingan, pati na nga sa ating mga kwintas. Tayong mga katoliko tinatandaan natin ang ating sarili ng krus sa lahat ng mga gawain natin – bago tayo magdasal, bago tayo matulog, pagkagising natin, sa simula ng ating paglalakbay. Bakit? Kasi ito ay tanda na mahal tayo ni Jesus kaya hindi niya tayo pababayaan. Aalalayan niya tayo. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal sa atin. Hindi lang sapat na maniwala tayo na mayroong Diyos. Hindi lang sapat na maniwala tayo na nandiyan si Jesus. Maniwala tayo sa kanyang pagmamahal. Kung ganoon niya tayo kamahal na namatay siya sa krus para sa atin – ano pa kaya ang hindi niya gagawin upang tayo ay tulungan?

Pero noong una, ang krus ay hindi tanda ng pag-ibig. Ito ay isang instrumento na kinatatakutan at iniiwasan kaya ito ay tanda ng masakit at nakakahiyang parusa na nagdadala ng kamatayan. Ito ang parusa sa mga tulisan, sa mga dayuhan, sa mga alipin at mabababang uri na tao sa lipunan. Ang mga taong may dignidad noon tulad ng mga Romanong mamamayan o mga general o mga senador, kapag dapat sila parusahan ng kamatayan, sila ay pinapainom ng lason o pinupugutan ng ulo. Kaya si Pablo, na isang Roman citizen ay pinugutan ng ulo, pero si Pedro na isang dayuhang Hudyo ay pinako sa krus.

Si Jesus ay pinako sa krus kasi ang turing sa kanya ay tulisan, manghihimagsik at hindi siya Romano. Siya ay Hudyo. Pero noong si Jesus ay nasa krus na, nagkaroon ng bagong kahulugan ang krus. Ganoon tayo kamahal ni Jesus na tiniis niya ang kamatayan sa krus para sa atin. Dahil dito naging tanda na ito ng dakilang pag-ibig. Sana ganoon ang turing natin kapag nakikita natin ang Crucifix sa mga simbahan natin. Salamat Jesus sa dakilang pag-ibig mo sa amin. Kaya gawin natin nang maayos ang pag-aantanda ng krus sa ating katawan. Tinatandaan natin ang ating katawan ng pag-ibig ng Diyos. Kaya ang lahat ng blessings sa simbahan ay ginagawa sa tanda ng krus, sa tanda ng pag-ibig ng Diyos sa atin. Takot ang demonyo sa krus, kasi dito nagtagumpay si Jesus sa kasamaan.

Itong pagbabago ng kahulugan, mula sa parusa na naging kaligtasan, ay pinakita din sa atin sa ating unang pagbasa. Mapagrebelde ang mga Israelita. Sa paglalakbay nila sa disyerto palagi silang nagrereklamo sa Diyos at kay Moises. Nasusuya na sila sa paglalakad. Pati nga ang tinapay na galing sa langit, ang manna, ay kinasusuyaan na nila. Pinarusahan sila ng Diyos. Nagpadala ang Diyos ng mga makamandag na ahas at marami sa kanila ay tinuklaw at namatay. Dito natauhan na sila at humingi ng tulong kay Moises na ipagdasal sila sa Diyos na tanggalin na ang mga ahas. Nawala ba ang mga ahas? Hindi! Pero inutusan ng Diyos si Moises na gumawa ng ahas na tanso at ilagay ito sa itaas ng isang tikin at ang tikin ay itayo sa gitna ng kampamento. Ang sinumang matuklaw ng ahas na tuminingi sa tikin ay hindi mamamatay. Siya ay maliligtas. Ang ahas na parusa ay naging ahas na nagliligtas kapag tumingin doon na may paniniwala sa salita ng Diyos. Ang parusa ay naging paraan ng kaligtasan kung may pananalig. Ganyan din ang krus ni Jesus. Kapag tumingin tayo doon ng may pananalig sa pag-ibig ng Diyos, maliligtas tayo. Kaya nasabi ni Jesus kay Nicodemo: “Kung paano itinaas ni Moises ang ahas doon sa ilang, gayon din naman, kailangan itaas ang Anak ng Tao, upang ang sinumang sumampalataya sa kanya ay magkaroon ng buhay na walang hanggan.”

Huwag po tayong matakot sa krus, o sa mga kahirapan sa buhay. Huwag natin sabihin na dahil sa mga problema o kahirapan sa buhay, kinalimutan na tayo ng Diyos o pinabayaan niya. Nandiyan siya sa gitna ng mga problemang ito. Tumingin tayo sa kanya ng may pag-ibig at dito tayo maliligtas. Ang krus, ang kahirapan na binabata ng may magpamamahal, ay magliligtas sa atin. Matagumpay ang krus. Sa pamamagitan nito tayo maliligtas at magkakaroon ng panibagong buhay.

Sa ating bayan marami din tayong mga problema na dinadaanan. Nandiyan ang masamang panahon, ang sunod sunod na ulan. Pinalala pa ang epekto nito ng mga corruption na nababalitaan natin ngayon sa paggawa kuno ng flood control projects. Pinahihirapan din tayo ng ating mga politiko at ang ilang mga contractors. Nandiyan iyong pagnanakaw sa bayan sa pamamagitan ng mga confidential funds. Hindi pa naharap ni Sara Duterte ang mga kaso niya sa kanyang confidential fund. Binabaha na nga tayo, nandiyan pa ang pagbabanta ng pagmimina. Nandiyan pa rin ang paninira ng kalikasan. Ang mga ito ang nagpapabigat sa buhay natin. Sila ang mga krus na dinadala natin. Huwag natin balewalain ang mga ito. Harapin natin at itanong sa Diyos, paano ba namin madadala ang mga krus na ito? “Tulungan mo kaming maniwala, O Panginoon, na patuloy pa ang pagmamahal mo sa amin kaya haharapin namin ang mga ito ng may paninindigan. Hindi kami magpapabaya. Patuloy kaming mananawagan upang ang katarungan ay matugunan.”