Homily July 21, 2024

 2,283 total views

16th Sunday of Ordinary Time Cycle B
Jer 23, 1-6 Eph 2:13-18 Mk 6:30-34

Pagkalito. Walang pagkakaisa. Nagkakagulo. Madaling masilo ng iba. Nanghihina. Iyan ang katangian ng kawan na walang pastol o napapabayaan ng pastol. Iyan din ang kalagayan ng mga tao na walang maayos na leader.

Noong panahon ni Jeremias magulo ang kalagayan ng mga tao. Ang mga leaders nila ay walang malasakit sa kanila. Nalilito ang mga tao. Kakampi ba sila sa mga Egipciano o sa mga Babylonians? Ito ang dalawang world powers noon na nag-aaway. Hindi nagkakaisa ang mga tao sa pagsunod sa batas ng Diyos. Ang iba ay sumasamba sa mga Baal, mga diyos-diyosan ng mga taga Canaan, sa halip na si Yahweh lamang ang sasambahin nila. Iyan din ang kalagayan natin ngayon. Nalilito tayo, kakampi ba tayo sa Tsina o sa USA, ang dalawang nag-uumpugang bato? Maraming mga Pilipino ay kailangang mangibang bansa upang makapaghanap buhay sa kanilang pamilya. Dahil dito nakakalat ang mga Pilipino sa bawat sulok ng mundo. At parang pinaglalaruan lang tayo ng mga leaders natin. Iba-iba ang political parties at mga political alliances na nangyayari ngayong malapit na ang eleksyon. Ang mga political parties ay mga pangalan lamang na wala namang mga prinsipio na pinaninindigan. Nandiyan din ang pagsisinungaling at pagkukunwari. Sino ba ang maaasahan natin na nagsasabi ng totoo? Para tayong mga tupa na walang pastol. Nalilito tayo.

Nangako ang Diyos noon pang panahon ni propeta Jeremias na magpapadala siya ng hari mula sa lipi ni David. Paiiralin ng leader na ito ang katarungan at magiging mapayapa ang communidad. Itong pangakong ito ay natupad pagdating ni Jesus. Siya ang liwanag ng mundo na tumatanglaw sa atin. Sa ating ebanghelyo ngayong Linggo narinig natin ang kanyang pagiging mabuting pastol.

Una, gusto niya na lalong mas maraming tao ang maabot ng Magandang Balita. Kaya pinadala niya ang kanyang mga apostol upang mangaral at magpalayas ng masamang Espiritu sa iba’t-ibang lugar. Pangawala, may pagmamalasakit si Jesus sa kanyang mga alagad. Pagdating nila, pagod sila at bising-busy sa mga tao na lumalapit sa kanila kaya wala na silang panahon kahit kumain man lang. Kaya siya ay nagsuggest sa kanila na pumunta sa isang tahimik na lugar upang magpahinga. Pangatlo, bilang mabuting pastol si Jesus ay nahabag din sa mga tao na litong-lito na naghahanap ng leader na gagabay sa kanila. Nababahala siya sa mga tao. Talagang eager na eager silang lumapit sa kanya. Pang-apat, bilang mabuting pastol isinantabi niya ang kanyang sariling pangangailangan at tinugunan niya ang pangangailangan ng mga tao. Kahit na siya ay pagod din at gustong magpahinga, kinalimutan niya ang kanyang pangangailangan. Nagpaiwan siya sa pampang ng dagat at doon tinuruan niya ang mga tao. Ang pagtuturo ay isang mabisang paraan upang pastulin ang mga tao. Ang mga aral ay nagbibigay ng direksyon at nagpapasigla sa mga tao. Kaya ang pagiging guro ni Jesus ay isang paraan ng pagganap niya ng pagiging mabuting pastol.

Si Jesus nga ang mabuting pastol na dumating upang gabayan at iligtas ang kawan ng Diyos. Inalay niya ang kanyang buhay para sa mga tupa. Pinagpapatuloy ng simbahan ang pagpapastol ng bayan ng Diyos. Kaya nandiyan ang Santo Papa, ang mga obispo, mga pari, mga madre at mga leader laiko upang patuloy na pastulin ang mga tao.

Pero walang masyadong magagawa ang pastol kung hindi naman sumunod sa kanya ang mga tupa. Kaya hindi lang sapat na may pastol, kailangan din ang pagsunod ng mga tupa. Sana po tayo ay maging katulad ng mga tao na kahit na mahirap at malayo, sila ay patakbong pumupunta kung nasaan papunta si Jesus. Lumapit tayo kay Jesus, makinig tayo sa kanya at tanggapin natin siya. Hayaan natin na gabayan tayo ng ating mabuting pastol.

Maraming boses tayong naririnig ngayon na nang-aakit sa atin. May nagsasabi na mabuti daw ang divorce. May nananawagan na ipagpatuloy ang digmaan sa Ukraine at sa Gaza. May mga nagsasabi na sugpuin na ang Tsina sa pang-aabuso nila. Ngayong papasok na ang panahon ng pangangampanya, mas lalong iingay ang mga tao sa pagsuporta sa kanilang mga kandidato na may iba’t-ibang pananaw. Sana po bigyan natin ng suporta ang sinasabi ng simbahan. Hindi lang ito isang boses sa maraming boses. Dinadala nito ang tinig ng mabuting pastol upang tayo ay gabayan. Tulad ng binabanggit natin na sumasampalataya ako sa Diyos Ama, sa Diyos Anak at sa Diyos Espiritu Santo, binabanggit din natin na sumasampalataya ako sa Simbahang Katolika. Pinapastol tayo ngayon ng simbahan. Wala namang interes ang simbahan kundi ituro sa atin ang kalooban ng Diyos, katanggap-tanggap man ito sa mga tao o hindi. Dahil dito madalas iba ang sinasabi ng simbahan kaysa sinasabi ng mga politiko o mga business leaders. Ang interes lang ng simbahan ay ang mabuti sa mga tao ayon sa Salita ng Diyos. Kaya hindi siya nagpapadala sa public opinion o kung ano ang uso. Manalig tayo sa Diyos at sundin natin ang simbahan.

Homily July 14, 2024

 4,594 total views

Homily July 14, 2024
15th Sunday of Ordinary Time Cycle B
Amos 7:12-15 Eph 1:3-14 Mk 6:7-13

Ang Diyos ay palaging nagpapadala. Noon, nagpapadala siya ng mga propeta. Pinadala niya ang kanyang Anak. Pinadala niya ang kanyang mga alagad kaya sila ay tinawag na mga apostol, na ang kahulugan ay ang mga pinadala. Pinadala niya ang Espiritu Santo. At pinapadala din niya tayo noong tayo ay binyagan.

Bakit siya nagpapadala? Kasi may magandang balita siyang ipinaaabot sa atin. Noon sa Lumang Tipan, ang magandang balita ay ang kanyang pagtitipan sa kanyang bayan. Ang mga Israelita ay kanyang bayan at siya ang kanilang Diyos. Maging masunurin sila sa kanya at hindi niya sila pababayaan. Ngayon sa Bagong Tipan ang pagtitipan na ito ay para na sa lahat ng tao na nananalig sa kanyang pag-ibig. Hindi na lang ito para sa isang lahi kundi para sa lahat na may pananampalataya sa kanyang anak. Si Jesukristo ay ang pahayag ng pag-ibig ng Diyos para sa atin. Sa pamamagitan niya maaari tayong makiisa sa Diyos at maging banal. Dito tayo tinatawag mula pa noong likhain tayo upang maging banal at walang kasalanan. Iyan ang layunin ng ating buhay. Kaya nga siya namatay upang mapawi ang anumang pagkakasala natin. Wala ng hawak ang kasalanan sa atin. Dahil kay Jesus at alang-alang sa kanya, pag-iisahin ng Diyos ang lahat sa langit at sa lupa.

Hindi lang nga tayo may kasunduan sa Diyos. Inampon pa niya tayo na maging kanyang mga anak dahil sa pagmamahal niya sa atin. Hindi ba Magandang Balita ito? Ito ang mensahe ng Diyos kaya palagi siyang nagpapadala ng mga tao hanggang ngayon.

Ganoon kahalaga ng kanyang mensahe na ayaw niya na ito ay maantala ng anumang abalahin. Kaya nga sinabi niya sa mga apostol na huwag sila magdala ng anuman. Huwag alalahanin kung may pera ba sila, kung may pagkain ba, kung may maisusuot ba. God will provide for the mission. Hindi naman pababayaan ng Diyos ay kanyang pinapadala. Huwag din dapat sila mapigilan ng pagtanggap o ng hindi pagtanggap ng mga tao. Tumuloy sila sa anumang bahay na magpatuloy sa kanila. Kung hindi sila tanggapin sa isang bahay o sa isang lugar, tumuloy sila sa susunod.

At naranasan nga ng mga apostol ang success ng kanilang pagmimisyon. Maraming mga demonyo ang kanilang napalalayas. Napagaling nila ang maraming may sakit. Ipinangaral nila ang pagsisisi upang matanggap ang Magandang Balita, at marami ang naniwala. Talagang hindi pinababayaan ng Diyos ang kanyang pinapadala.

Pero hindi lahat ay handang tumanggap sa mga pinapadala ng Diyos. Sa unang pagbasa narinig natin ang hindi pagtanggap kay propeta Amos ng punong pari na si Amasias. Punong pari pa naman siya ngunit hindi niya tinanggap ang mensahero ng Diyos! Si Amos ay nananawagan sa mga tao sa harap ng dambana ng Diyos sa Betel. Isinumbong siya sa hari at pinapaalis doon kasi ayaw pakinggan ng pari at ng hari ang mensahe niya na magbalik loob. Sabi ni Amasias kay Amos na umalis na siya. Hindi naman siya taga-Samaria. Siya ay taga-Juda. Doon na siya magpahayag sa bayan niya. Sumunod ba si Propeta Amos? Nanahimik ba siya? Hindi! Kasi siya ay pinadala ng Diyos. Hindi naman siyang kusang gumagawa ng gawain ng propeta. May trabaho siya doon sa kanila. Tagapag-alaga siya ng puno ng igos at pastol siya ng kawan pero tinawag siya ng Diyos at pinadala sa Samaria upang maging propeta doon. Tapat si Amos sa nagpadala sa kanya. Kahit na hindi siya tinanggap, hindi siya tumigil.

Tayo ba ay tapat din sa Diyos na nagpapadala sa atin? Tayong nakatanggap ng kaligtasan ay pinapadala din upang ibahagi ang ating pagkakilala sa Diyos sa iba. Kung talagang mabuting balita ang ating tinanggap, hindi dapat itong manatili na atin lang. Ang bawat bininyagan ay hindi lang nakatanggap ng kaligtasan. Ibahagi din natin ang kaligtasang ito sa iba at magtulungan tayong isabuhay ang kaligtasang natanggap natin.

Alam po natin na marami pang tao ang hindi nagpapahalaga sa kanilang pananampalataya. Nabinyagan nga sila pero hindi nila ito napapahalagahan at naisasabuhay. Tayong biniyayaan na makilala si Kristo ay may tungkulin na ilapit ang iba sa kanya. Sa ating pagsasagawa ng misyong ito mas gaganda ang ating buhay mismo. Hindi ba mas magiging maganda ang ating pamilya at maging ang ating sambayanan sambayanan kung ang mga tao ay sumusunod sa batas ng Diyos? Kaya mayroong gulo sa atin dahil nandiyan iyong galit, iyong mga bisyo, iyong pagsasamantala sa iba, iyong pagsisinungaling, iyong paninirang puri – ang mga ito na labag sa kalooban ng Diyos at nagbibigay ng kaguluhan sa ating pamilya at komunidad. Kaya kailangan na palawakin ang pagkakilala kay Kristo upang mas maging mapayapa at kaaya-aya ang ating kalagayan.

Homily July 7, 2024

 10,721 total views

Homily July 7, 2024
14th Sunday Ordinary Time Cycle B
Ez 2:2-5 2 Cor 12:7-10 Mk 6:1-6

Talagang nakakataka. Ang mabuti ay mahirap tanggapin at mahirap gawin, pero ang masama ay madaling paniwalaan at madaling gawin. Mahirap maniwala ang tao na nakabubuti sa kanila ang kabutihan pero madali sundin ang masasamang gawain. Hindi naman masama ang magdasal at magsimba, bakit ayaw ito gawin ng marami? Hindi naman nakabubuti ang sabong at marami pa ngang pamilya ang naghihirap dahil dito pero palaging puno ang sabungan. Hirap ang mga kabataan na magtiyaga sa pag-aaral, pero madaling maglakwatsa kung saan-saan.

Si Jesus mismo ay nagtaka dito. Umuwi siya sa kanyang lunsod ng Nazaret kung saan siya lumaki. Kilala niya ang mga tao doon, ang marami ay kamag-anak pa niya. Kilala din siya ng mga tao at kilala ang kanyang pamilya. Ngunit ayaw siyang paniwalaan ng kanyang kababayan. Dapat nga matuwa sila na isa sa kanila ay naging tanyag dahil magaling siyang magpahayag at nakakatulong pa sa marami sa kanyang pagpapagaling at pagpapalayas ng demonyo. Pero hindi! Sa halip na sila ay matuwa, pinagdudahan pa siya. “Saan siya nakakakuha ng ganitong galing at kapangyarihan?” ang tanong nila. “Hindi ba karpintero lang siya at taga-rito lang siya?” Ang kanilang pagkakilala sa kanyang pagkatao ay bumulag sa kanila sa kanyang misyon ng kaligtasan, kahit may patotoo pa siyang ginagawa – ang mga milagro niya. Dahil sa pagkakilala kuno nila sa kanyang pagkatao hindi sila nanampalataya. Baka may pagkahalo pa itong inggit. Sinulat sa ating ebanghelyo: “Nagtaka si Jesus sapagkat hindi sila sumampalataya.”

Pero kahit na ganito ang pangkaraniwang ugali ng mga tao na mahirap makinig sa matuwid, hindi nagsasawa ang Diyos na magpadala sa atin ng mga propeta upang patuloy na magsalita at manawagan sa atin. Ito ang sinabi ng Diyos kay propeta Ezekiel noong ipadala siya ng Diyos. Alam ng Diyos na matitigas ang ulo ng mga Israelita. Ito ay isang bansang suwail, mula pa sa kanilang mga ninuno. Naghihimagsik sila palagi laban sa Diyos. Pero pinadala pa rin niya si Ezekiel sa kanila. Makinig man sila sa kanya o hindi, patuloy siyang magsalita sa kanila tungkol sa Panginoong Diyos. Hindi sila makakabigay ng excuse na hindi nila alam, na walang sinabi ang Diyos. Hindi siya nagkukulang na magpaalaala sa kanila.

Makikita natin dito ang pagtitiyaga ng Diyos at ang kanyang katapatan sa atin. Ito ay dahil sa kanyang pag-ibig sa atin. Marahil ito rin ay dahil sa kanyang malaking tiwala sa atin na baka naman ay may maniwala pa, baka naman may pumansin sa kanya at magbagong buhay. Sinabi ni Papa Francisco na mahalaga sa Diyos kahit na ang kaunting pagpapakita ng pagbabago at paggawa ng kabutihan. Kaya kapag tayo ay magbalik handog ng kaunting panahon sa pagdarasal, mahalaga na ito sa kanya. Kaunting halaga lang na binibigay natin sa balik handog ay magagamit na niya para sa malaking kabutihan. Kaya ang pagbibigay ng piso sa Pondo ng Pinoy ay ikinatutuwa niya. Maaari ito na ang simula ng pagiging generous ng isang tao.

Kung ang Diyos ay hindi nagsasawa na maniwala sa atin, huwag din tayong magsawa na maniwala sa kanya. Sa ating ikalawang pagbasa, si Pablo ay may iniinda sa Panginoon. Hindi natin alam kung ano ito. Ang tawag niya dito ay isang tinik o isang kapansanan na kanyang nararanasan sa kanyang katawan. Ito ba kaya ay isang karamdaman, o isang malaking problema, o isang tukso? Hindi natin alam. Pero nahihirapan siya rito kaya tatlong beses niyang ipinagdasal sa Diyos na tanggalin na ito. Pero hindi ginawa ng Diyos ang kanyang kahilingan. Sinabi lang ng Diyos sa kanya: “Ang aking tulong ay sapat sa lahat ng pangangailangan mo; lalong nahahayag ang aking kapangyarihan kung ikaw ay mahina.” Mga kapatid, uulitin ko ang sinabi ng Panginoon: “Ang aking tulong ay sapat sa lahat ng pangangailangan mo.” Hindi lang niya ito sinabi kay Pablo. Ito ay sinasabi niya sa bawat isa sa atin. Hindi niya tayo pababayaan. Sapat ang tulong niya sa atin. Naniwala si Pablo sa kanya. Kaya kapag may problema siya, kapag nanghihina na siya dahil sa kanyang dinadalang responsibilidad, naniniwala siya na palalakasin siya ng kapangyarihan ni Kristo. Dahil dito nasabi niya na kung kailan siya mahina, saka naman siya malakas. Siya ay malakas dahil sa ang lakas na ito ay galing sa Diyos. Dahil sa hindi na niya kaya, pinalalakas siya ng Panginoon. Hindi ba nararanasan din natin ito? May mga panahon na mahina tayo, na halos wala na tayong magagawa. Nagsu-surrender na nga tayo. Pero nakakatayo pa tayo. Nalalampasan din natin ang problema. Kumilos ang Diyos sa atin. Nagkaroon tayo ng ibayong lakas at kakayahan. Tinutulungan ng Diyos ang nangangailangan.

Kaya huwag tayong mawalan ng pag-asa. Sa ating kahinaan kumikilos ang Diyos basta huwag tayong magpabaya, gawin natin ang magagawa natin at maniwala tayo sa kanya. Kinakabahan tayo ngayon sa banta ng Tsina na atin. Binabangga ang mga barko nating nagdadala ng supplies sa mga mangingisda at mga sundalo sa West Philippine Sea. Napakalaki ng Tsina; magaling ang technology nila. Mayaman sila. Ano naman ang laban natin sa kanila? Mayroon silang 9,150 na tanke, mayroon lang tayo ng 45. Mayroon silang 1,385 na eroplanong pandigma. Mayroon tayo ng 8. Mayroon silang 106 warships, mayroon tayong 14. Ano naman ang laban natin sa kanila? Pero mga kapatid, mayroon tayong Diyos. Sila ay hindi naniniwala sa Diyos. May pananampalataya tayo. Gamitin natin ito. Magdasal tayo, manalig tayo sa kanya. Sabihin natin: Kung kailan kami mahina, diyan kami malakas kasi may dakilang Diyos tayo na hindi magpapabaya sa atin. Kumapit lang tayo sa kanya at gawin natin ang kalugod-lugod sa kanya! May dakilang Diyos tayo!

Homily June 30, 2024

 8,850 total views

13th Sunday of Ordinary Time Cycle B
St. Peter’s Pence Sunday
Wis 1:13-15; 2:23-24 2 Cor 8:7. 8. 13-15 Mk 5:21-43

Napakaraming kasamaan ang nababalitaan natin at nararanasan – pag-aaway, karamdaman, bisyo, at marami pa. Ang pinakamasama na iniiwasan natin pero madalas na nangyayari at sinasadya pang gawin ay ang kamatayan. Ang Magandang Balita sa atin na narinig natin sa Aklat ng Karunungan sa unang pagbasa ay: “Ang kamatayan ay hindi likha ng Diyos; ang kamatayan ng alinmang may buhay ay hindi niya ikinalulugod… Lahat ng nilalang niya ay mabuti at mahusay… ang tao’y hindi nilikha ng Diyos para mamatay, kundi para maging larawan niyang buhay.”

Kung ganoon nga, saan pala nanggaling ang kamatayan? Narinig natin: “Dahil sa pakana ng diyablo nakapasok ang kamatayan at ito ang kinahinatnan ng mga nasa ilalim ng diyablo.” Ito ang kaligtasan, inagaw na tayo sa kuko ng kamatayan. Kaya nga dumating si Jesus, ang anak ng Diyos na naging tao. Namatay siya upang tayo ay mabuhay. Wala ng kapangyarihan sa atin ang kamatayan.
Pero kung niligtas tayo ni Jesus sa kamatayan, bakit namamatay pa tayo kahit na tayo ay naniniwala at sumusunod sa kanya? Ang tagumpay ni Jesus sa kamatayan ay hindi sa pagtanggal ng kamatayan. Nandiyan pa rin ito at dadaan pa rin tayo sa kamatayan pero hindi na ito ang huling salita. Kaya hindi dapat tayo matakot sa kamatayan. Malalampasan natin ito. Para sa mga walang pananampalataya kapag namatay ang isang tao, wala na silang pag-asa, wala na silang magagawa kasi patay na siya. Tapos na ang buhay niya. Hindi iyan totoo kay Jesus. May kapangyarihan siya na bumubuhay sa atin mula sa kamatayan. May pag-asa pa rin sa harap ng kamatayan, kasi may buhay pa sa kabila ng kamatayan.

Pinatunayan ito ni Jesus sa ating ebanghelyo ngayong araw. May dalawang sitwasyon na wala ng pag-asa. Ang isang babae ay labingdalawang taon na may karamdaman. Dinudugo siya at ginawa na niya ang lahat ng magagawa niya; pumunta na siya sa maraming doctor. Hindi naman bumuti ang kalagayan niya, lumala pa nga. Pero hindi siya nawalan ng pag-asa kasi may pananampalataya siya. Nanalig siya kay Jesus. Aniya: “Mahipo ko lang ang kanyang damit ay gagaling na ako.” Ganyan nga ang nangyari. Kahit hindi siya kilala ni Jesus at hindi alam ni Jesus kung sino siya at ano ang balak niya, naramdaman ni Jesus na may humipo sa kanya na kakaiba kaysa paghipo ng mga taong dumadagsa sa kanya. May kapangyarihang lumabas sa kanya. Noong ipinagtapat ng babae na nanginginig sa takot at sa saya kasi naramdaman niya na gumaling na siya, sinabi ni Jesus sa kanya: “Pinagaling ka ng iyong pananalig sa akin.” Ang kanyang pananampalataya kay Jesus ay nagdala sa kanya ng pag-asa, at hindi siya binigo ng kanyang pananalig. Gumaling siya!

Ganoon din ang nangyari sa isang dalagita na labingdalawang taong gulang pa lang. Paglapit ng kanyang tatay kay Jesus nag-aagaw buhay siya. Ang tatay ay si Jairo. Siya ay tagapamahala ng sinagoga, na ang ibig sabihin, isang taong may katungkulan at siguro may kaya. Maaaring lumapit na rin siya sa maraming tao para sa kanyang anak na babae pero wala silang magawa, kaya kay Jesus na siya lumapit. Pero hindi umabot si Jesus sa bahay niya. Namatay ang bata habang paparoon si Jesus. Patay na siya, wala ng magagawa si Jesus, iyon ang akala ng pinadala upang ibalita ito kay Jairo. Huwag nang abalahin ang Guro. Wala na siyang magagawa. Wala na nga ba? Pinatatag ni Jesus ang loob ng tatay na malungkot: “Huwag kang mabagabag, manalig ka!” Ang nagpapatatag sa atin kahit na sa sitwasyon na walang pag-asa ay ang pananampalataya. At nangyari ang hindi inaasahan. Nabuhay uli ang batang patay na. Sinabi ni Jesus: “Talita kumi. Ineng, sinasabi ko sa iyo, magbangon ka!” at tumayo ang bata.

Walang imposible sa Diyos. Hindi na huling salita ang kamatayan kasi may kapangyarihan si Jesus sa kamatayan. Binuhay ni Jesus ang dalagitang anak ni Jairo, binuhay niya ang anak ng isang balo sa bayan ng Nain, binuhay niya ang kaibigan niyang si Lazaro. Ang mga ito ay pahiwatig na may kapangyarihan siya sa kamatay. Pero ang tunay na patotoo ng ganitong kapangyarihan ay siya mismo ay muling nabuhay. Hindi lang siya bumalik sa dating buhay. Siya ay nagkaroon ng bagong buhay. Ang dalagita, ang anak na lalaki ng balo sa Nain at si Lazaro ay bumalik lang sa dating buhay nila. Namatay uli sila. Iba ang muling pagkabuhay ni Jesus, at iyan ang muling pagkabuhay na mapapasaatin. Ibang klaseng buhay na ito. Hindi na tayo mamamatay muli. Ito ay buhay na puno ng kaligayahan at ng pag-ibig. Pakikiisa na ito sa buhay ng Diyos. Ito ang balak ng Diyos sa tao, hindi itong buhay natin ngayon na magwawakas. Oo, mga kapatid. May forever, at iyan ay para sa atin!

Dahil dito huwag tayo mawalan ng pag-asa sa harap ng anumang kasamaan, kahit na sa kamatayan. Kaya nga hindi tayo useless sa harap ng kasamaan. Sugpuin natin ito, talunin natin ito. Harapin natin ang kasinungalingan, matatalo natin ito. Harapin natin ang bisyo, mapagtatagumpayan natin ito. Harapin na ang kahirapan, malalampasan din natin ito. Ngayon, harapin natin ang Tsina. Huwag tayo magpa-bully sa kanila. Kahit na malaki sila, igalang dapat nila ang ating karapatan. Hindi lang naman giyera o pagwalang bahala ang choices natin. Maaari ring makipag-negotiate, pero huwag lang magpa-bully.

Noong panahon ni Pablo mayroong dumating na matinding taggutom sa Judea. Papunta doon si Pablo kaya nagpasabi siya sa mga Christian communities sa Europa at sa Asia na magbigay sila upang tulungan ang mga Kristiyano sa Palestina. Sa ating ikalawang pagbasa narinig natin ang panghihikayat niya sa mga Kristiyano sa Corinto. Kilala sila sa kanilang pananampalataya, sa kanilang kasipagan at sa kanilang kaalaman. Sana maging kilala din sila sa pagkawanggawa sa nangangailangan. Masagana sila ngayon, nararapat man lang na tumulong sila sa nangangailangan. Bilang mga Kristiyano magtulungan tayo at sa ganitong paraan nagbibigay tayo ng pag-asa sa mga nawawalan na ng pag-asa. Ang pagkawanggawa ay ang pagdugtong ng pag-asa sa mga nasa kahirapan.

Ngayong Linggo ay kilalang St. Peter’s Pence Sunday. May second collection sa mga simbahang Katoliko sa buong mundo ngayong Linggo. Ang malilikom na pera ay ipadadala sa Roma upang may maibigay ang Santo Papa para sa mga nangangailangan sa anumang panig ng daigdig. Nakinabang din tayo sa Peter Pence collection pagkatapos ng bagyong Odette. Nakatanggap ng banca ang mga isang daang mangingisda natin na nasiraan ng banca. Humingi tayo ng tulong at tinulungan tayo ng Santo Papa sa pamamagitan ng Papal Almoner. Talagang nagtutulungan ang mga Katoliko. Nagbibigay tayo ng pag-asa sa pamamagitan ng ating mga contributions sa udyok ng pananampalataya at pag-ibig.

Homily June 23, 2024

 11,133 total views

12th Sunday of Ordinary time Cycle B
Job 38:1.8-11 2 Cor 5:14-17 Mk 4:35-41

Nakakatakot talaga na datnan ng bagyo sa gitna ng dagat. Kahit na iyong malayo sa Diyos ay napapatawag sa kanya. Lahat ng santo ay natatawagan nila. Ang mga kasama ni Jesus ay mga mangingisda. Sanay sila sa dagat. Pero siguro napakalakas ng unos na dumating sa kanila na sila mismo ay natakot. Akala nila lulubog na sila. Lubha silang natatakot noong ginising nila si Jesus. Hindi naman nila inaasahan na may magagawa si Jesus sa unos. Baka ginising nila si Jesus sa pag-asang papalakasin niya ang kanilang loob o tuturuan sila kung ano ang gawin nila upang sila ay maligtas. Kaya “guro” ang tawag nila sa kanya. Kilala nila siya na magaling na tagapagturo. Baka naman may maituturo si Jesus paano hindi sila malubog.

Pero iba ang ginawa ni Jesus. Pinatigil niya ang bagyo. Inutusan ang hangin at ang alon. At sumunod naman ang mga ito. Nagbago na ang pagkatakot ng mga alagad. Hindi na sila natakot sa unos. Natakot na sila kay Jesus. Nagkaisa sila sa pagtatanong: “Sino kaya ito na sinusunod ng hangin at ng alon?” Kulang pa ang pagkakilala nila kay Jesus. Hindi lang siya guro at tagapagpagaling. May kapangyarihan din siya sa bagyo. Kaya nga ang puna ni Jesus sa kanila ay: “Bakit kayo natatakot? Wala pa ba kayong pananalig?” Kulang ang pananalig nila kay Jesus kasi kulang ang kanilang pagkakilala sa kanya. May kapangyarihan siya tulad ng Diyos. Ngayon lang nila naranasan ito.

Ang Diyos lang ang may kapangyarihan sa dagat. Ang mga Hudyo sa panahon ni Jesus ay mga pastol at mga magsasaka. Kaunti lang sa kanila ang may karanasan sa dagat. Iyon lamang ang nangingisda sa tabi ng lawa ng Tiberias ang may karanasan sa dagat kasi iyan ang hanap buhay nila pero iyon ay lawa at hindi dagat. Kaya takot ang karaniwang mga Hudyo sa dagat. Kaya para sa kanila ang dagat ay masama. Doon nakatira ang Leviathan, ang monster ng dagat na malakas at makapangyarihan.

Narinig natin sa unang pagbasa sa aklat ni Job ang talumpati ng Diyos. Ilang beses na hinahamon ni Job na magsalita ang Diyos sa kanya at sagutin ang paratang niya bakit siya ay ganoon na lang naghihirap kahit na wala naman siyang kasalanan. Sa wakas nagsalita ang Diyos mula sa isang malakas na bagyo. Ang bagyo ay hindi ang absence ng Diyos. Nandoon siya sa gitna ng bagyo. Sinabi ng Diyos na siya ang may control sa dagat. Sabi niya: “Ang tubig ay nilagyan ko ng hangganan, upang ito’y manatili sa likod ng mga harang. Sinabi kong sila’y hanggan doon na lang, huwag na lalampas ang along naglalakihan.” Nakikita natin ito sa dalampasigan. Sigisigi ang pagtatangka ng alon na sampahan ang lupa pero napipigilan sila. May hangganan ang kanilang lakas. Ang Diyos ang naglagay niyan. Tulad ng may hangganan ang tubig ng dagat, may hangganan din ang kasamaan.

Pinakita ni Jesus na siya ay iyong Diyos na dakila na may control sa dagat at pati sa bagyo. Sumusunod ang hangin at ang mga alon sa utos niya. Napapatahimik niya ang mga ito. Kaya habang nagbabagyo at pinaglalaruan ng mga alon ang kanilang bangka, mahimbing si Jesus na natutulog, natutulog pa sa unan! Walang magagawa ang alon sa kanya; malakas ang kanyang tiwala, samantalang ang mga alagad niya ay takot na takot na lalamunin sila ng mga alon.

Ang pananalig ay nagbibigay sa atin ng katatagan. Kaya huwag tayong mabalisa. Nasa mabuting kamay tayo; nasa kamay tayo ng Diyos na mabuti, ng Diyos na nagmamahal sa atin at ng Diyos na makapangyarihan sa lahat. Siguraduhin lang natin na nasa ating piling siya, at tumawag tayo sa kanya, hindi na parang wala siyang magawa o hindi siya nakikialam. Kahit na parang natutulog siya, hindi niya tayo pababayaan.

Madalas din tayo nakakaranas ng mga bagyo sa ating buhay. Ito ay mga kalagayang mapeligro at parang hindi tayo makakaalpas. Nababalot tayo ng dilim at parang lulubog na tayo. Para sa iba ang bagyo ay ang kanilang kalusugan. Parang walang lunas na ang kalagayan, palala nang palala sila. Minsan ang bagyo ay ang kanilang hanap buhay. Mahirap ang hanap buhay at hindi na nakakaahon sa utang. Baka para sa iba ang bagyo ay ang kaugnayan sa mga malapit sa kanila sa buhay. Palaging nag-aaway sa pamilya at may nananakit pa. Maaaring iyan din ay ang bisyo. Nalulong sa bisyo at ayaw o hindi na nakaahon dito at naaapektuhan na ang lahat sa pamilya. Sa ganitong kalagayan, tumawag tayo sa Diyos. May magagawa siya. Pero huwag nating asahan na ang gagawin niya ay ang gusto nating gawin niya. Tandaan natin siya ang Panginoon at hindi tayo. Siya ang masusunod. Pero alam natin na may ginagawa siya kasi mahal niya tayo. Kaya manalig tayo hindi lang sa kanyang kapangyarihan. Manalig din tayo sa kanyang pagmamahal at hindi niya tayo pababayaan.

Tulad ng sinulat ni San Pablo sa ating ikalawang pagbasa, magbago sana ang ating pagtingin, pati na ang ating pagtingin kay Jesus; hindi na ayon sa sukatan ng tao. Palalimin natin ang ating pagkilala kay Jesus. Noon ang pagkilala ng mga alagad kay Jesus ay bilang isang magaling na guro lamang. Hindi pa nila siya nakilala na may kapangyarihan sa dagat tulad ng Diyos. Hindi nila siya itinuturing na Diyos at na Diyos na mapagmahal. Kaya kailangan din mag-mature na ang ating pagkilala kay Jesus. Kaya niyang magligtas sa atin sa anumang bagyo sa buhay. Siguraduhin natin na nandiyan siya sa atin at tumawag tayo sa kanya. Kikilos siya dahil sa mahal niya tayo at makapangyarihan siya. Pero kikilos siya ayon sa kanyang paraan at ayon sa kanyang timing. Mas mabuti ito kaysa inaasahan natin.

Homily June 16, 2024

 14,039 total views

11th Sunday of Ordinary Time Cycle B
Father’s Day
Ez 17:22-24 2 Cor 5:6-10 Mk 4:26-34

Happy Father’s Day sa mga tatay na nandito! Ang ikatlong Linggo kada buwan ng Hunyo ay Father’s Day. Pinapaalaala po sa atin ang mga tatay natin. Malaki ang influensiya nila sa atin at malaki ang utang na loob natin sa kanila. Mahalaga ang tatay sa buhay ng bawat tao kaya nga noong ang Anak ng Diyos ay naging tao, kailangan niyang may tumayo na tatay sa buhay niya dito sa lupa. Ginampanan ito ni San Jose. Siya ang nagpamana kay Jesus ng kanyang pagiging galing sa lipi ni David; siya ang nangalaga at sumuporta kay Jesus at kay Mama Mary. Siya ang nagsalamin sa pagka-Ama ng Diyos para kay Jesus sa kanyang kabataan. Iyan din ang mga tatay natin. Magpasalamat tayo sa Diyos dahil sa kanila, ipagdasal natin sila, at kung nandiyan pa sila, batiin natin sila at ipakita ang ating pagpapahalaga sa kanila.

Ang Diyos nga ay Ama. Siya ang provider. Siya ang nagbibigay ng ating pangangailangan, kahit na madalas hindi natin ito namamalayan. Iyan ang ipinakita sa atin ng mga talinhaga ni Jesus. Ang binhi na itinanim ng magsasaka ay lumalaki na hindi namamalayan ng nagtanim. “Tutubo at lalago ang binhi ng hindi niya nalalaman kung paano.” Ganyan kumilos ang Diyos Ama; ganyan lumalago ang paghahari ng Diyos. Hindi natin ito kagagawan. Ito ay gawain ng Diyos.

Iyan din ang sinulat ni propeta Ezekiel sa ating unang pagbasa. Ang maliit na usbong ng sedro, isang punong kahoy na matigas, ay itatanim sa mataas na bundok. Dito siya lalago at magiging isang malaki at magandang puno ng sedro kung saan sisilong ang maraming mga ibon at mga hayop. Ang puno ng sedro na ito ay sumasagisag sa bayan ng Israel na ibabalik uli ng Diyos sa lupain ng Israel pagkatapos na sila ay ikinalat sa iba’t-ibang lupain ng mga Babylonians. Kakaunti lang sila noon pero lalago din sila sa kanilang lupain mismo. Ang Diyos ang may hawak ng takbo ng kasaysayan at makapangyarihan siya. Siya ay kumikilos sa kasaysayan kahit na hindi natin ito namamalayan.

Ngayon po magulo ang lupain ng Israel dahil sa guera sa Gaza. Hindi ito kalooban ng Diyos. Ayaw ng Diyos ng patayan. Maaari namang sama-samang lumago ang mga tao na naninirahan sa lupaing iyon. Nagkakagulo doon kasi ayaw ng mga Israelis at ng Hamas na magkaroon ng dalawang bansa kung saan sama-sama silang maninirahan. Kasakiman at kawalang tiwala sa bawat isa ang naghahari kaya patuloy ang digmaan, at ang namamatay at napipinsala ay ang mga bata, mga matatanda, mga kababaihan at mga civilians na naninirahan doon. Aabot na sa 36,000 ang napatay. Umaabot pa sa 80,000 ang nasugatan, nabulag at naputulan ng kamay at paa. Matindi ang kahirapan doon. Patuloy nating ipagdasal ang kapayapaan. Sa lalong madaling panahon maghari na nawa ang pagbabago at kasaganaan para sa lahat, at hindi lang sa isang pangkat doon sa lupain ng Israel.

Hinihikayat tayo ni San Pablo sa ating ikalawang pagbasa na mamuhay tayo ayon sa pananalig sa Diyos at hindi sa mga bagay na nakikita. Ayon sa ating nakikita parang imposible ang kapayapaan sa Gaza ngayon. Pero may pananalig tayo sa Diyos na hindi nagpapabaya. Dahil sa pananalig na ito, naisin natin na gawin ang kalugod-lugod sa Diyos dito sa lupang ibabaw. Ang pagdarasal dahil sa ating pagkabahala na hindi wasto ang nangyayari sa Gaza ay kalugod-lugod sa Diyos. Alalahanin natin na tayong lahat ay haharap sa hukuman ni Kristo at tatanggap ng kaukulang ganti sa ating ginawa sa buhay na ito, mabuti man o masama. May gantimpala ang bawat kabutihan natin at may parusa naman sa kasamaan na ginawa natin. Magdadala ng gantimpala ang mabuting pagnanais at mga panalangin natin sa mga nagdurusa.

Kaya hayaan natin, at huwag hadlangan, ang pagkilos ng Diyos sa ating buhay at sa ating kasaysayan. Ang pagkilos ng Diyos ay palaging nagsisimula sa maliit, pero ito ay lumalaki. Tingnan na lang natin ang ating buhay. Nagsimula tayo na maliit na sanggol – napakahina at napaka-cute. Ngayon malakas na tayo at marami na ang nagagawa natin na noon ay hindi natin kaya. Ang iba nga sa atin ay may malalaking responsibilidad na. Ganoon din ang mga malalaking puno. Nagsimula sa maliit na binhi. Ganoon din ang ating simbahan. Mag-isa lang si Jesus na nagsimula nito at ngayon ay kalat na buong mundo at marami nang kabutihan ang nagagawa ng simbahan. Nakikinabang din tayo sa malaking puno ng simbahan. Dito tayo kumukuha ng lakas at sigla sa ating buhay at dinadala tayo ng simbahan sa buhay na walang hanggan. Mga kapatid, kumikilos ang Diyos. Lumalago ang kanyang kaharian. Manalig at umasa tayo.

Bahagi tayo ngayon ng kaharian ng Diyos. Sa atin din kumikilos siya at sa pamamagitan natin lumalawak ang kaharian ng kabutihan at katotohanan. Hindi lang po tayo tagatanggap ng kaligtasan. Tayo ay tagapagdala din ng kaligtasan. Tayo ay katiwala ng kaligtasan. Hindi lang natin ito i-enjoy. Ibahagi din natin ito. Kaya nga ang bawat kristiyano ay tinatawag na MISSIONARY DISCIPLE. Tayo ay mga disipulo. Ipinunla sa atin ang pananampalataya. Bilang mga disipulo nakikinabang tayo sa mga biyaya ng Diyos. Pero hindi lang tayo disipulo. Hindi lang tayo tagasunod. Dahil sa binyag, tayo ay missionaries din na ang ibig sabihin, tagadala din ng Magandang Balita sa iba. Ibinabahagi din natin ito bilang mabubuting katiwala ng pananampalataya.
Kaya nga hindi tayo makontento na tayo lang ang nakakakilala kay Kristo at naglilingkod sa kanya. Masaya ang pagiging Kristiyano, di ba? Kaya gusto din natin na ito ay matanggap ng iba, lalung lalo na ng mga malapit sa atin sa buhay – ang pamilya natin, ang mga kaibigan natin, at ang kapitbahay natin. Kaya mayroon tayong mga KRISKA, mga Kristiyanong Magkapitbahan, upang sama-sama nating maisabuhay ang Magandang Balita, at sa gayon mapalago ang paghahari ng Diyos.

Huwag natin sabihin na hindi natin ito kaya. Maging generous lang tayo sa pagiging missionary disciples. Tinutulungan tayo ng Diyos sa gawaing ito. Kahit hindi natin namamalayan, kumikilos ang Diyos sa pamamagitan natin. Ang kaligtasan na sinimulan ng Diyos ay hindi niya pababayaan. Tatapusin niya ang kanyang sinimulan. Papalaguin niya ng kanyang tinanim. At nagpapasalamat tayo na bahagi tayo sa gawaing ito ng pagpapalago ng kaharian ng Diyos.

Homily June 9, 2024

 14,978 total views

Homily June 9, 2024
10th Sunday of Ordinary Time Cycle B
Gen 3:9-15 2 Cor 4:13-5:1 Mk 3:20-35

Bising-bisi si Jesus. Marami ang mga tao na pumupunta sa kanya at sa kanyang mga alagad. Marami ang dumadating upang magpagaling sa anumang karamdaman. Lalong marami ay dumadating upang makinig sa kanyang mga aral. May ilan na dumadating dahil may problema silang isinasangguni kay Jesus. Narinig natin ngayon na dumating din ang ina at mga kamag-anak ni Jesus dahil sa nababahala sila sa mga balita na nakararating sa kanila. Hindi na raw nakapapahinga si Jesus at hindi nga siya makakain dahil sa mga tao. Baka naman nasiraan na siya ng bait dahil sa hindi napapangalagaan ang sarili. Concerned sila sa kanya.

May ilan ding dumating na galing pa sa Jerusalem. Sila ay mga eskriba, mga experts sa mga Batas at mga Kasulatan. Marahil sila ay pinadala ng mga religious leaders mula sa Jerusalem upang imbistigahan si Jesus. Nasaksihan nila na nakapagpapagaling siya at nakapapalayas ng demonyo. Hindi nila ito maitatatwa. Dahil sa hindi nila matanggap si Jesus ay pinadala ng Diyos, ang interpretasyon na ibinigay nila ay: Nakapapalayas siya ng demonyo kasi siya mismo ay inaalihan ni Beelzebul, ang prinsipe ng mga demonyo. Kumalat ang ganitong akusasyon laban kay Jesus kaya kailangan magpaliwanag siya sa mga tao.

Kung si Satanas ay nagpapalayas kay Satanas, di ibig sabihin nag-aaway-away na ang mga demonyo. Kung nag-aaway-away na sila, di nanghihina na sila at pabagsak na ang kanilang kaharian. Pero hindi ganyan ang nararanasan ng mga tao. Malakas pa rin ang kasamaan. Kaya bakit nakakapalayas si Jesus ng demonyo? Kasi siya ay mas malakas kaysa demonyo. Walang laban sa kanya ang kasamaan.
Tinupad ni Jesus ang pangako ng Diyos noong unang magkasala ang tao noong panahon ng ating unang mga magulang. Nalaman ng Diyos na sumuway ang tao sa kanya kasi nagtatago na siya sa Diyos. Lumalayo na ang tao sa kanya, ayaw nang makisama sa kanya. Noon, magkasama-sama pa silang namamasyal sa jarden ng paraiso. Ngayon nahihiya na siyang lumapit sa Diyos kasi hubad siya. Noong tinanong siya ng Diyos kung sumuway siya sa kanyang utos, hindi niya masabi na ganoon nga. Sa halip sinisi niya ang babaeng ginawa ng Diyos na maging partner niya. Noong tinanong naman ng Diyos ang babae, sinisi naman nito ang ahas. Dito nakikita natin ang resulta ng kasalanan: nahihiya na tayo sa Diyos, ayaw na nating lumapit sa kanya, at dumadating din ang sisihan.
Ang bawat kasalanan ay nagdadala din ng masamang resulta. Ito na ang parusa ng kasalanan. Ang parusa ay ang pag-aaway ng babae at ng ahas, at ang pag-aaway ng kanilang mga binhi. Sa bandang huli masasaktan ang sakong ng binhi ng babae pero dudurugin naman nito ang ulo ng ahas. Pagdating ni Jesus, dahil sa kanyang kapangyarihan na mas malakas kaysa kapangyarihan ng demonyo, nakakapalayas siya ng mga demonyo. Ito na ang Magandang Balita; nandito na ang paghahari ng Diyos. Magwawakas na ang kaharian ng kasamaan.

Ano ang kasalanan na laban sa Espiritu Santo na walang kapatawan na binanggit ni Jesus? Ito ay ang kasalanan ng pagtanggi sa Magandang Balita. Kaya ng Diyos na patawarin ang lahat ng kasalanan. Pero hindi namimilit ang Diyos. Mapapatawad lang ang handang tumanggap ng patawad. Ang ayaw kumilala na nandito na ang Diyos at kumikilos na ang Espiritu Santo ay hindi mapapatawad kasi sinasarhan na nila ang kanilang sarili sa Magandang Balita. Sa halip na kilalanin na nandito na ang Magandang Balita, na natatalo na ang kasamaan, tinatawag pa nila si Jesus na siya mismo daw ang demonyo. Paano mapapatawad ang ganyang tao? Pero may mga taong ganyan, na binabalewala si Jesus at hindi naniniwala sa kaligtasan na dala niya. Hindi nila kinikilala na makasalanan sila. Hindi sila humihingi ng kapatawaran. Paano sila mapapatawad?

Talagang generous si Jesus. Hindi lang siya nagbibigay ng kapatawaran, inuugnay pa niya tayo sa kanyang buhay. Hindi na iba ang tingin niya sa mga taong nakikinig sa kanya at sumusunod sa kanyang salita. Tinuturing pa niya silang kapamilya niya, na kanyang ina at mga kapatid. Ang kaugnayan kay Jesus ay hindi lang iyong kaugnayan na nanggaling sa dugo, na kadugo siya. Ang umuugnay sa atin kay Jesus ay ang Salita ng Diyos, ang kalooban ng Ama. Kung ito ay tinatanggap natin at isinasabuhay natin, nagiging kamag-anak tayo ni Jesus.

Si Maria ay talagang malapit kay Jesus. Siya ang nagsilang sa kanya. Mula sa kanyang laman ay nagkaroon si Jesus ng laman. Kinuha ni Jesus ang kanyang pagkatao kay Maria. Pero ipinaglihi ni Maria si Jesus dahil sa tinanggap niya ang kalooban ng Diyos sa kanya sa pamamagitan ng balita ng archangel Gabriel. Sinabi niya: “Mangyari sa akin ayon sa iyong sinabi.” Tinanggap ni Maria ang Salita ng Diyos sa kanyang isip at sa kanyang puso kaya ang Salita ng Diyos ay nagkaroon ng laman sa kanyang sinapupunan. Kaya nga wala ng taong mas malapit kay Jesus kaysa kay Mama Mary. Ina siya ni Jesus sa laman at Ina siya ni Jesus kasi tinanggap niya at namumuhay siya ayon sa kalooban ng Diyos.

Maraming Magandang Balita ang ating napakinggan ngayon. Magandang Balita: natalo na si Satanas. Dinurog na ang kanyang ulo. Magandang Balita: mas malakas si Jesus kaysa anumang kasamaan. Siya ang dumurog sa ulo ni Satanas. Pinapalayas niya ang mga demonyo. Kaya kung kakampi na natin si Jesus hindi tayo matatalo ng kasamaan. Kaya kahit na nababalitan natin na laganap ang kasamaan – mga digmaan sa Ukraine at sa Gaza, mga espiyang Chinese sa Bamban at sa Cavite, mga nagtataasang bilihin – malalampasan natin ang mga ito. Hindi magwawagi ang kasamaan. Magandang Balita: maaari tayong magkaroon ng mahigpit na kaugnayan kay Jesus, mas mahigpit pa kaysa maging kamag-anak niya sa laman. Ito ay sa pamamagitan ng pakikinig, pagtanggap at pagsasabuhay ng kalooban ng Diyos. Basta gawin natin ang gusto ng Diyos, nagiging kamag-anak natin si Jesus. Hindi niya pababayaan ang nabibilang sa kanya!

Homily June 2, 2024

 14,972 total views

Homily June 2, 2024
Solemnity of the Most Holy Body and Blood of Christ Cycle B
Ex 24:3-8 Heb 9:11-15 Mk 14:12-16.22-26

Napakalaki ng pag-ibig ng Diyos sa atin. Naging tao siya upang makapiling tayo. Kahit na siya ay umakyat na sa langit patuloy pa rin tayong pinangangalagaan. Ipinamamagitan niya tayo sa Ama. Nakaluklok siya sa kanan ng Diyos Ama at ang dakilang posisyong ito ay ginagamit niya para ipatuloy na ipakipag-usap tayo sa Ama. Pero hindi lang iyan. Nangako siya na hindi niya tayo iiwan. Ginagawa niya ito mula pa noon hanggang ngayon at hanggang sa wakas ng panahon sa isang paraan na hindi man natin ma-imagine.

Noong Huling Hapunan itinatag niya ang sakramento ng Banal na Eukaristiya. Ang tinapay ay ginawa niyang kanyang laman upang maging pagkain natin at ang alak na kanyang dugo bilang inumin natin. Inalay niya ang kanyang sarili para may pagsasaluhan tayo. Ang pag-aalay na ito ay nangyari kinaumagahan ng kanyang pagkapako sa krus. Namatay si Jesus sa krus hindi dahil sa mahina siya na hindi niya natalo ang mga Romano at mga Hudyo, hindi dahil sa kulang siya ng diskarte na matakasan sila. Ang kanyang pagkamatay ay kusang pag-aalay niya para sa atin dahil sa pagmamahal niya. At ang kusang pag-aalay na ito ay patuloy natin nararanasan sa Banal na Misa, at napapakinabangan siya sa pagtanggap natin ng Banal na Komunyon.

Sa Banal na Misa patuloy nating naaalaala at nararanasan ang pag-aalay ni Jesus para sa atin. Nakikinabang tayo rito sa pagtanggap ng kanyang inialay – ang kanyang katawan at dugo. Siya mismo ay nagsabi na ang kanyang laman ay tunay na pagkain at ang kanyang dugo ay tunay na inumin. Nagpaiwan siya sa anyo ng tinapay at alak upang patuloy tayong samahan sa ating paglalakbay patungo sa langit.

Ang pag-aalay ng dugo para pagtibayin ang tipan ay mayroon nang matagal na kasaysayan sa buhay ng mga Israelita. Narinig natin sa ating unang pagbasa na paglabas ng mga Israelita sa Egipto nakarating sila sa paanan ng bundok ng Sinai. Doon binigay ng Diyos ang kanyang mga utos sa mga tao at silang lahat ay nangako: “Lahat ng iniutos ng Panginoon ay susundin namin.” Nagkipagkasunso sila sa Diyos. Ang Panginoon ay magiging Diyos nila. Aalagaan sila, papatnubayan at dadalhin sa lupa na ipinangako para sa kanila. Sila naman ay magiging bayan niya. Susunod sila sa mga utos niya sa kanila. Dugo ang naging tanda ng kasunduang ito. Kalahati ng dugo ng mga hayop na inalay ay winisik sa mga tao at ang kalahati ay ibinuhos sa altar. Ang seremonyas na ito ay ginagawa nila taon-taon. May hayop silang inihahain at ang dugo nito ay winiwisik sa mga tao at winiwisik sa altar ng dambana.

Sa atin, ang bagong bayan ng Diyos, pinag-isa tayo sa Diyos hindi na sa pamamagitan ng dugo ng isang hayop kundi ng dugo mismo ni Kristo. Ang dugong ito ay inialay para sa kapatawaran ng kasalanan. Kaya sinabi niya sa Huling Hapunan: “Ito ang aking dugo ng tipan, ang dugong ibubuhos para sa marami.” Ipinagdiriwang natin ang pag-aalay na ito sa bawat misa. Ang iisang sakripisyo ni Jesus sa Krus ay nangyayari sa harap natin, ito ay pinapasa-ngayon sa bawat misa.

Kaya mga kapatid, mahalaga ang misa sa atin. Ito ay tanda ng pagnanais ni Jesus na manatili sa atin. Sa kanyang katawan at dugo, si Jesus ay talagang nanatili sa atin. Hindi lang ito sagisag ni Jesus. Ito ay si Jesus mismo, kaya sinasamba natin ang Banal na Katawan ni Jesus na nasa anyo ng pagkain, nasa anyo ng tinapay.

Nagpapaiwan si Jesus sa anyo ng tinapay, ng isang pagkain, kasi ibig niya na kainin natin siya. Hindi lang niya ibig na makapiling tayo. Ibig niya na pumasok sa ating katawan, na makiisa talaga sa bawat isa sa atin. Kung talagang mahal natin siya, tatanggapin natin siya. Ayaw ba natin na sumaatin ang Diyos? Kaya sa bawat pagkakataon na mayroon tayo, sa bawat pagsisimba natin, magkomunyon tayo. Hindi lang tayo nakikinig ng misa. Hindi lang tayo nagdarasal sa misa. Tinatanggap natin si Jesus sa misa sa pagtanggap ng kanyang salita at ng kanyang katawan. Ito ang dalawang pagkain na inaalok sa atin: ang Salita at ang Katawan ng Panginoong Jesus.

Oo, tanggapin natin ng madalas si Jesus, pero tanggapin natin siya ng karapat-dapat. Diyos yata ang tinatanggap natin! Hindi lang tayo sumusubo ng ostia. Kaya pinaghahandaan natin ang Banal na Komunyon. Nagbibihis tayo ng maayos para sa Banal na Misa. Makakatagpo yata natin ang Panginoon. Hindi tayo kumakain ng isang oras bago magkomunyon kasi ang pagkaing tatanggapin natin ay hindi isang ordinaryong pagkain. Ito ay ang Panginoon. Higit sa lahat, tanggapin natin si Jesus na walang kasalanang malaki. Kapag tayo ay may mabigat na kasalanan tinatanggihan natin ang Diyos, inaayawan natin siya. Ano iyan, ayaw natin sa kanya at tinatanggap natin siya? Alin ba ang totoo? Kaya kung gusto nating tanggapin siya pagsisihan na natin ang ating kasalanan. Ikumpisal natin ang ating mabigat na kasalanan. Ang maliliit na kasalanan ay napapatawad sa ating pagsisisi sa simula ng misa pero ang mabibigat na kasalanan ay dapat ikumpisal sa pari. Basta walang malaking kasalanan maaari tayo magkomunyon. Kaya umiwas tayo sa mabibigat na kasalanan upang palagi tayong makapagkomunyon.

Si Jesus ay ibig palaging manatili sa atin. Huwag tayong lumayo sa kanya. Tanggapin natin siya. Mahal tayo ni Jesus. Mahalin din natin siya. Magkomunyon tayo palagi. Kapag palagi nating tinatanggap si Jesus nang karapat-dapat, dahan dahan nagiging tulad tayo ni Jesus. Binabago niya tayo at nakukuha natin ang kanyang ugali at pananaw. Ayaw ba natin maging tulad ng Anak ng Diyos?

Homily May 26, 2024

 18,690 total views

Solemnity of the Most Holy Trinity Cycle B
Basic Ecclesial Community Sunday
Deut 4:32-34.39-40 Rom 8:14-17 Mt 28:16-20

Matapos ang makababalaghang karanasan ng mga Israelita sa paglikas nila sa Egipto at matapos ang mahabang paglalakbay nila sa disyerto ng apatnapung taon, pinaisip sila ni Moises bago sila pumasok sa lupaing ipinangako sa kanila. Sabi niya: “Isipin ninyo kung may naganap bang ganito sa ibang mga bayan?” Napakalapit ng Panginoong Diyos sa kanila. Niligtas sila sa pamamagitan ng mga kababalaghan, nagsalita ang Diyos sa kanila at ibinigay sa kanila ang kanyang mga utos. Nakipagtipan ang Diyos sa kanila at ginabayan sila sa disyerto. May iba pa bang bayan na nagkaroon ng ganitong treatment mula sa kanilang diyos? Iisa lang ang Diyos na ito at mayroon kayong espesyal na kaugnayan sa kanya. Kaya sundin ninyo ang kanyang mga utos. Ito ang sabi ni Moises sa mga Israelita.

Espesyal nga ang kaugnayan ng mga Israelita sa Diyos. Pero tayong mga Kristiyano, mas lalong espesyal ang ating kaugnayan sa Diyos. Nagkatawang tao ang Diyos at namuhay siya na kasama natin. Bago umalis si Jesus, nangako siya na magpapadala siya ng isa pang katulong upang gabayan tayo sa katotohanan. Sinabi rin niya na hindi na niya tayo itinuturing na mga alipin pero mga kaibigan kasi ipinaaalam na niya sa atin ang lahat na nanggaling sa Ama. Wala na siyang isinisikreto sa atin. Kaya pinakilala niya na ang iisang Diyos nila ay Ama, Anak at Espiritu Santo. Hindi lang nga kaibigan ang turing niya sa atin. Itinituring pa niya tayo na Anak ng Diyos kaya ibinigay sa atin ang Espiritu upang matawag natin ang Diyos na Ama ko.

Oo, pinaalam sa atin ni Jesus ang lahat tungkol sa Diyos. Sinabi niya sa atin na ang iisang Diyos ay Ama, Anak at Espiritu Santo. Ang Ama, Anak at Espiritu Santo ay isang Diyos. Pareho sila sa pagka-Diyos pero iba sila sa isa’t-isa. Iba ang Ama sa Anak at iba ang Anak sa Espiritu Santo. Isa sila at tatlo. Kaya isang-tatlo ang turing natin sa Diyos. Siya ay isa’tlo. God is a Trinity, that is, three and one.

Ito ay isang misteryo. Hindi natin ito lubusang maiintindihan pero ito ay nararanasan natin, kasi tayo ay bininyagan, kung baga tinatakan, sa ngalan ng Diyos na Ama, Diyos na Anak at Diyos na Espiritu Santo. Dahil dito iba’t-iba ang ating karanasan sa Diyos. Nararanasan natin siya bilang Ama. Siya ang pinanggalingan ng lahat at siya ang umaakay sa atin. Kinakalinga niya tayo bilang Ama. Bilang mga Anak sinusunod natin ang kanyang utos at nagtitiwala tayo sa kanya. Ang Diyos ay kapatid natin. Naging tao siya at kilala natin siya na Jesus na galing sa Nazareth. Narinig natin ang kanyang mga aral at nakita natin ang kanyang halimbawa. Matutularan natin siya kasi siya ay tao tulad natin sa lahat ng bagay maliban sa kasalanan kasi ang kasalanan ay hindi bahagi ng ating tunay na pagkatao. Nagpakasakit siya para sa atin at namatay sa krus alang-alang sa atin. Pero siya ay muling nabuhay at umakyat sa langit. Inaabangan at pinananabikan natin ang kanyang muling pagdating. Ang Diyos ay nasa loob natin. Siya ang kapangyarihan na kumikilos sa atin. Siya ang Divine Energy. Kaya natin nagagawa ang ipinapagawa ni Jesus kasi ang Espiritu, ang Energy ni Jesus ay nasa atin. Siya rin ay ang karunungan na gumabagay sa atin sa katotohanan. Talagang kakaiba tayo sa ibang relihiyon kasi ang iisang Diyos natin ay Ama, Anak at Espiritu Santo. Ang Diyos ay tinitingala natin sa itaas – siya ay Ama; ang Diyos ay kasama natin sa buhay – siya ay Anak na tulad natin; ang Diyos ay nasa loob natin na nagpapalakas sa atin – siya ay Espiritung Banal na nag-eenergize sa atin. God is above us; God is with us; God is within us.

Ano naman ang ibig sabihin nito sa ating buhay? Sinasabi ng Isang-tatlong Diyos na ang pagkakaiba natin sa isa’t-isa ay hindi dapat maging dahilan ng ating pagkakahiwalay. Nakakatulong ang ating pagkakaiba sa ating pagkakaisa. Ganoon din sinasabi sa atin ng Isa’tlong Diyos na ang pagkakaisa natin ay hindi dapat magbura ng ating pagkakaiba. Hindi binabalewala ang ating kanya-kanyang katangian kasi tayo ay nagkakaisa. Nanatili ang ating individuality sa ating unity.

Tignan natin ito sa ating mga pamilya. Iisang pamilya lang tayo, nag-iibigan tayo bilang pamilya at sinisikap natin na magkaisa, pero iba-iba tayo. Iba ang ugali ni Tatay kaysa kay Nanay. Iba ang hilig ni bunso kaysa kay ate. Iba ang kailangan ni Lola kaysa ang kailangan ni Baby. Minamahal natin ang bawat isa kasama ng kanyang katangian, at sa ating pagkakaiba nag-aambag tayo sa ating pagkakaisa.

Ganito rin ang simbahan. Isa lang ang simbahan pero may iba’t-ibang gawain at iba’t-ibang tungkulin at kakayahan. Iba ang gawain ni Father, at iba naman ang nagagawa ng katekista. May ibang may biyayang magpagaling, may iba naman na malakas ang pananampalataya. May mga magaling magsalita at may ibang magaling mag-unawa at makipag-usap. Igalang natin ang iba’t-ibang katangian at gamitin natin ang mga ito sa pag-unlad ng ating pagkakaisa. Ito nga ang ibig sabihin ng synodality – iba’t-iba pero sama-sama sa paglalakbay tungo sa kaharian ng Diyos.

Ang Trinity Sunday ay siya ring BEC Sunday. Ang BEC ay ang Basic Ecclesial Community na siya ang pinakamaliit na grupo ng simbahan. Ito ay tinatawag natin na KRISKA, Kristiyanong Kapitbahayanan. Ang mga kristiyanong magkakapitbahay ay nagtutulungan. Nagkakaisa sila sa pagtugon sa kanilang pangangailangan at sa pag-unlad sa kanilang pananampalataya. Sama-sama silang nagdarasal, sama-samang nagninilay sa Salita ng Diyos at nagtutulungan sila sa kanilang buhay. Hindi tayo maaaring maging Kristiyano na mag-isa. Kailangan natin ang iba sa paglalakbay bilang Kristiyano kasi ang pinaka-utos sa atin ni Jesus ay MAG-IBIGAN KAYO. Mahirap gawin ang pag-iibigan sa Parokya kasi napakaraming mga tao sa ating Parokya at galing tayo sa malalayong lugar. Paano mo iibigin ang tatlong libong tao sa Parokya mo? Kaya pinaghahati-hati natin ang Parokya sa mga Kriska. Magkapitbahay sila, magkakakilala sila at maaari silang magtulungan. Maaari nating mahalin ang mga dalampung pamilya na nasa ating Kriska.

Mayroon po tayong second collection sa misang ito. Ang malilikom natin ay magiging pondo para sa pag-oorganize at pagpapatatag ng ating mga Kriska o BEC.

Sa ating pagsisikap na mamuhay sa pagmamahalan sa ating pamilya, sa ating simbahan at sa ating Kriska o BEC, isinasabuhay natin ang buhay ng Diyos, ang Diyos na isa at tatlo. Mahirap ipaliwanag ang isa’tlo pero ito ay naisasabuhay natin!

Homily May 19, 2024

 20,536 total views

Homily May 19, 2024
Pentecost Sunday Cycle B
Acts 2:1-11 1 Cor12:3-7.12-13 Jn 20:19-23

Ang Pentekostes ay isang dakilang pista ng mga Hudyo, kaya mayroong maraming tao noon sa Jerusalem na galing sa iba’t-ibang bansa. Namimiesta sila. Sa kapistahan ng Pentekostes ipinagdiriwang ng mga Hudyo ang pagbibigay sa kanila ng mga batas ng Diyos noong panahon ni Moises doon sa bundok ng Sinai. Ang pagtupad sa mga batas ng Diyos ang pagsasabuhay nila ng pagtitipan sa kanila ng Diyos.

Sa araw na ito dumating ang Espiritu Santo sa mga alagad ni Jesus. Nangako si Jesus sa kanila na aalis man siya, hindi niya sila iiwanang ulila. Hihingi siya sa Diyos Ama na ipadala sa kanila ang isa pang katulong, ang Espiritung Mang-aaliw upang gabayan sila sa katotohanan. Tinupad ni Jesus ang kanyang pangako. Dumating ang Espiritu Santo sa anyo ng dilang apoy sa bawat ulo nila at sa malakas na ihip ng hangin. Kaagad nagkaroon ng lakas ng loob ang mga apostol. Lumabas na sila at nagpahayag ng Magandang Balita tungkol kay Jesus sa iba’t-ibang wika. Naintindihan sila ng mga tao na galing sa iba’t-ibang lugar sa sarili nilang wika. Ito ay himala ng Espiritu Santo. Nakilala na ang simbahan ng mga tao, kaya ito ang kinikilalang birthday ng simbahan. Naging hayag na siya sa mundo.

Pagkarinig ng pahayag ni Pedro sa mga tao, kaagad, sa araw ding iyon, higit na tatlong libong mga tao ang nagpabinyag. Ito ay dahil sa kapangyarihan ng Espiritu Santo. Kumikilos ang Diyos ngayon sa mundo sa pamamagitan ng Espiritu Santo. Ganoon kahalaga at ganoon kabisa ang Espiritu Santo na sinulat ni San Pablo na ating narinig sa ating ikalawang pagbasa na hindi masabi ninuman na Panginoon si Jesus kung hindi dahil sa kapangyarihan ng Banal na Espiritu. Kung tayo ay may pananampalataya, kung tayo ay nakakapagdasal, kung tayo ay nandito ngayon, iyan ay dahil sa Espiritu ng Diyos. Kumikilos siya sa ating piling. Purihin natin siya!

Inihahambing ni Pablo ang simbahan sa isang katawan – ang katawan ni Kristo. Ang katawan ay binubuo ng maraming bahagi na may iba’t-ibang hugis at may iba’t-ibang kakayahan. Iba ang hugis ng mata at katangi-tangi ang nagagawa ng mata. Iba naman ang hugis ng kamay at iba ang nagagawa niya. Pero ang lahat ng ito ay napapakilos ng parehong buhay. Ang buhay sa mata ay siya ring buhay sa kamay. Ganoon din sa katawan ni Kristo. Mayroon tayong mga pari, at may katangi-tanging misyon sila. Mayroon din tayong mga katekista at may gawain din sila. May mga kumkanta sa choir, may treasurer tayo, may lay ministers tayo. Ang lahat ng kakayahang ito ay galing sa Espiritu Santo. Siya ang nagbibigay buhay at sigla sa atin.

Ang pagbibigay ng Espiritu Santo ay kaugnay sa muling pagkabuhay ni Jesus. Ito ay resulta ng kanyang pagkabuhay. Kaya ayon kay San Juan sa ating ebanghelyo, sa unang pagkakataon na nagpakita si Jesus sa mga alagad niya sa gabi ng Linggo ng Muling Pagkabuhay, agad ibinigay ni Jesus sa kanyang mga alagad ang kanyang Espiritu. Hiningahan niya sila at sinabi: “Tanggapin ninyo ang Espiritu Santo.” Sa pagbibigay sa kanila ng Espiritu Santo binigyan niya sila ng kapangyarihan na magpatawad ng kasalanan. Natalo na ni Jesus ang kasalanan sa kanyang muling pagkabuhay. Ang kanyang tagumpay ay ibinabahagi na ng mga alagad niya sa buong mundo sa pagpapatawad ng kasalanan. Wala ng hawak na atin ang kasalanan. Ito ang magandang balita.

Ang Espiritu Santo ay tinanggap nating lahat noong tayo ay bininyagan. Dahil nasa atin na ang Espiritu ni Jesus matatawag na natin ang Diyos na Ama. Ang buong lakas ng Espritu Santo ay itinatak sa atin noong tayo ay kumpilan. Ibinubuhos sa atin ang mga regalo ng Espiritu Santo na magagamit natin sa pagsasabuhay ng buhay ni Jesus. Nagkakaroon tayo ng biyaya ng karunungan, ng pagkaunawa, ng kaalaman, ng matuwid na pagpapasya, ng banal na pagkatakot sa Diyos, ng katatagan, at ng kalakasan ng loob. Kailangan natin ang mga ito sa ating pag-unlad sa pananampalataya. Kaya ang kumpil ay dapat tanggapin ng lahat ng mga binyagan. Pangkaraniwan, ito ay binibigay sa atin sa ating kabataan. Habang nagma-mature ang ating katawan kailangan ding mag-mature ang ating kaluluwa. Pero dito sa atin, maraming mga magulang ay nakaligtaan na pakumpilan ang kanilang mga anak. Isa ring dahilan ng marami na hindi nakumpilan ay ito: ang kumpil ay karaniwang binigay lang ng obispo at dahil sa malawak ang ating teritoryo, at noon ay mahirap itong maabot ng mga obispo, kaya hindi madalas ang kumpilan. Pero ngayon ay punan na natin ang pagkukulang na ito. Kahit na matanda na kayo pero hindi pa nakumpilan, magpakumpil kayo. Ayaw ba natin tanggapin ang regalo na binibigay ni Jesus na atin na walang iba kundi ang kanyang Espiritu? Kung nasa atin na ang Espiritu ng Diyos hindi na tayo basta-bastang mapapasukan ng anumang espiritu.

Tandaan natin na ang buhay natin sa mundo ay isang pakikipagtunggali. Ang kalaban natin ay hindi lang mga bagay bagay. Ang kalaban natin ay mga kapangyarihang spiritual ng kasamaan. Nandiyan si Satanas at ang kanyang mga kampon. Ang diyablo ay masipag. Inilarawan ni Pedro ang demonyo na isang lion na patuloy na gumagala-gala upang lapain ang kanyang mabibiktima. Pero hindi tayo natatakot sa kanya. Nasa atin ang Banal na Espiritu, ang kapangyarihan ng Diyos. May mga sandata din tayo sa labanan na ito – ang panalangin, ang ating pananampalataya at ang Salita ng Diyos. Kaya kapag nararamdaman natin na tayo ay inaatake o nanghihina – nandiyan ang tukso, nandiyan ang mga problema, nandiyan ang kalituhan, tumawag tayo sa Espiritu Santo. Nasa atin siya. Nakatatak siya sa ating kaluluwa. Gamitin natin ang kanyang kapangyarihan.

Ngayon, para sa ating mga Kritiyano, ang Pentekostes ay hindi na pagdiriwang ng pagbibigay ng batas na nakaukit sa bato. Ito ay ang pagbibigay sa atin ng Espiritu ng Diyos na nagpapatawad ng ating kasalanan at nagdadala sa atin sa tagumpay sa ating paglalakbay patungo sa Diyos. Siya ay nakatatak sa ating puso. Tawagan natin siya at sumunod tayo sa kanya. Dahil sa kanya nagiging katulad tayo ni Jesus na ating Panginoon.

Homily May 12, 2024

 20,533 total views

Homily May 12, 2024
Ascension Sunday
World Communications Sunday Mother’s day

Acts 1:1-11 Eph 4:1-13 Mk 16:15-20

Bahagi ng buhay ng tao ay ang pag-welcome at ang pamamaalam. Kadalasan masaya tayo sa pag-welcome sa isang dakila o mabait na tao at malungkot tayo sa pag-alis niya. Masaya tayo sa pagtanggap sa auntie na dadalaw sa atin at malungkot tayo pag-alis niya. Masaya tayo sa pagdating ng bagong anak at malungkot naman tayo pag-umalis na siya para mag-aral sa malayong paaralan. Ganoon din sa ating Panginoong Jesus, masaya tayo pagdating niya sa pasko – naging tao ang Diyos at kasama na natin siya, pero bilang tao, aalis din siya. Babalik siya sa kanyang pinanggalingan. Ngayong araw inaalaala natin ang kanyang pag-akyat sa langit. Galing siya sa langit at babalik siya roon. Noong siya ay umaakyat sa langit, sinusundan siyang ng mga mata ng kanyang mga alagad. Nakatingala sila, kahit na siguro hindi na nila siya nakikita. Maaaring nalungkot din sila. Kaya may dalawang anghel na tumabi sa kanila na nagsabi: “Bakit kayo narito’t nakatingala sa langit? Itong si Jesus na umakyat sa langit ay magbabalik tulad ng nakita ninyong umakyat siya.” Huwag kayong malungkot. Babalik uli siya.

Hindi tayo masyadong malulungkot kung ang pagtutuunan natin ng pansin ay hindi na wala na siya kundi may pinagagawa siya sa atin. May iniwan siyang misyon sa atin: “Humayo kayo sa buong sanlibutan at ipangaral ninyo sa lahat ang Magandang Balita.” Ang ibig sabihin nito ay “Kayo’y maging saksi ko sa Jerusalem, sa buong Judea at Samaria, at hanggang sa dulo ng daigdig.” Habang nag-aantay tayo sa kanyang muling pagdating, ipakilala natin siya sa buong mundo upang matanggap ng lahat ang kaligtasan na kanyang ginawa para sa atin.

Babalik uli si Jesus upang kaunin tayo patungong langit. Kaya ang pag-akyat ni Jesus sa langit ay nagbibigay sa ating ng pag-asa. Kung nasaan siya ngayon, duroon din tayo. Palakasin natin ang ating tiwala at pag-asa. Binibigay niya sa atin ang walang hanggang kapangyarihang inilaan niya sa atin na mga nananalig sa kanya. Hindi tayo makamundo; makalangit tayo. Nauna na siya doon.
Nakaluklok siya sa kanan ng Ama, na ang ibig sabihin ay palagi niya tayong ipinapakiusap sa Ama. Wala na siya sa tabi natin pero alam niya ang nangyayari sa atin at ginagabayan niya tayo mula sa langit. May napakamakapangyarihang tagapamagitan tayo sa Diyos Ama, si Jesukristo. Dahil sa naging tao siya at dala niya ang ating pagkatao, makakaasa tayo na tinutulungan niya tayo mula sa langit. Kaya hindi naman talaga tayo iniwan ni Jesus noong siya ay umakyat sa langit. Ang kanyang concern ay nasa atin pa rin. Hindi niya tayo pinabayaan. Nababahala pa rin siya sa atin at tinutulungan pa rin tayo.

Sinabi niya sa mga alagad bago siya umakyat sa langit: “Bibigyan ko kayo ng kapangyarihan pagbaba sa inyo ng Espiritu Santo.” Ang kanyang Espiritu, na walang iba kundi ang kanyang kapangyarihan, ay iiwan niya sa atin upang siya ang gagabay sa atin at magpapalakas sa atin sa paggawa ng misyon na iniwan niya at upang matagpuan natin siya sa muling pagdating niya. Talagang Mabuting Pastol si Jesus. Hindi niya tayo basta nalang iniwan. Iniwan rin niya sa atin ang kapangyarihang kailangan natin hanggang sa pagbabalik niya.

May misyon nga tayo hanggang sa pagdating niya. Ipakilala natin siya at ang kanyang gawaing pagliligtas sa lahat ng tao. Dahil dito taon-taon ang kapistahan ng Pag-akyat ni Jesus sa langit ay ang World Communication’s Sunday. Sa Linggong ito ipinagtutuunan natin ng pansin ang pamamahayag, ang komunikasyon, ang pagpapaabot. Ano ang ipinaaabot natin? Ang Balita ng Kaligtasan. Ito ang ikino-communicate natin. Mas lalong napapabilis at napapalakas ang pamamahayag dahil sa teknolohiya natin ngayon: nandiyan ang print, ang radio, ang telebisyon, ang cell phone, ang social media. Ang bilis kumalat ng balita at ang lawak ng naaabot nito. Pero anong klaseng balita ba ang natatanggap natin at napapakalat natin? Napag-iisa ba tayo ng komunikasyon o mas lalong napaghihiwalay? Nalalapit ba ang mga tao sa katotohanan o mas lalong nalilinlang ng kasinungalingan? Nasa kamay po natin ang komunikasyon. Maaari itong maging instrumento ng kabutihan o ng kasamaan.

Hindi lang tayo nakakatanggap ng balita; tayo ay tagapagbalita na rin. Sana po magamit natin ang mga ito para sa kabutihan. Dahil sa komunikasyon mas napag-iisa tayo at natutulungan tayong magpakatao. Pero dahil din sa communication maaaring magkaaway-away tayo at magkaroon ng masamang pagtingin sa iba. Gamitin po natin ang mahalagang technology na ito para sa kabutihan at para ipalaganap ang Magandang Balita ng kaligtasan.

Ngayong Linggo ay ang ikalawang Linggo ng buwan ng Mayo. Ito ay Mother’s Day. Taon-taon kinikilala natin ang kahalagahan ng ating nanay. Dumating tayo sa mundo sa pamamagitan ng ating nanay. Siya ang pinakamalapit na tao sa atin sa mundo. Magpasalamat tayo na kinalinga niya tayo upang mabuhay. Hindi ito madali sa kanya. Alam natin na ngayon ay may mga nanay na hindi hinahayaan na mabuhay ang kanilang anak. Dumaan muna tayo sa kanyang sinapupunan bago natin nakita ang liwanag ng mundo. Naramdaman natin ang tibok ng kanyang puso bago natin narinig ang anumang ingay sa mundo. Sa araw na ito ipadama natin ang ating pag-ibig sa nanay natin. Kung buhay pa siya sabihin natin sa kanya ang tatlong mahahalagang salita: I love you, I am sorry, thank you. Kung wala na siya sa ating piling at sumakabilang buhay na siya, sabihin pa rin natin sa ating panalangin sa kanya: I love you, I am sorry, thank you. Ipagdasal natin sa Diyos na balang araw magkakasama uli tayo ng wala nang hiwalayan sa tahanan ng ating Diyos Ama sa langit kung nasaan na ngayon ang ating Panginoong Jesus.

Homily May 5, 2024

 25,042 total views

6th Sunday of Easter
Acts 10:25-26 1 Jn 4:7-10 Jn 15:9-17

Pag-ibig. Hinahanap-hanap ito ng marami. Ito ang nagbibigay ng kulay sa ating buhay at ito nga ang nagbibigay ng kabuluhan sa ating gawain. Kahit na mahirap at kahit na matagal, anumang hamon ay gagawin natin at magagawa natin kung tayo ay may pag-ibig at kung tayo ay iniibig.

Habang marami ay naghahangad ng pag-ibig ngayong panahon, madali natin itong pagkamalan sa gusto lamang. Ibig ko na mag-aral, gusto kong mag-aral. Ibig ko ng lumpia, gusto ko ng lumpia. Ibig kita, gusto kita. Pareho lang ba ang pag-ibig sa pagkagusto? Mas malalim yata ang pag-ibig kaysa pagkagusto. Ang gusto ay madaling magbago; ang gusto ay madaling ma-satisfy. Pag nakuha ko na ang gusto ko, tapos na. Iba ang pag-ibig. Ito ay mas malalim, hindi lang ito tungkol sa mga bagay-bagay. Ito ay pangmatagalan at ito ay humihingi ng commitment. Kaya hindi natin papakasalan ang taong gusto lang natin. Hindi lang tayo magpapakasal sa taong pogi o maganda. Magpapakasal tayo sa taong iniibig natin, kahit pangit pa siya o wala siyang pera. Kaya sana hindi lang natin gusto ang Diyos. Iniibig natin siya! Hindi lang natin gusto ang Diyos kasi maayos ang buhay ko, kasi wala akong problema. Iniibig ko siya kahit mahirap ang buhay. Dahil sa iniibig ko siya gagawin ko kahit na hindi madali ang ipinagagawa niya.

Narinig natin sa ating ikalawang pagbasa: “Ito ang pag-ibig: hindi sa inibig natin ang Diyos kundi tayo ang inibig niya.” Ang Diyos ang unang umibig sa atin. Kaya tayo ay buhay kasi inibig tayo ng Diyos. Hindi naman tayo mabubuhay kung hindi tayo mahal ng Diyos. Isinilang tayo kasi mahal tayo ng Diyos. Kaya nga napakasama ng pagpapalaglag – tinatanggihan natin, pinapatay natin ang bata na mahal ng Diyos. Ang bawat buhay ay hindi lang naman isang chemical process, na nagtagpo ang itlog ng babae at ang binhi ng lalaki. Sa bawat buhay ng tao kumilos ang kamay ng Diyos. Ginusto at minahal ang isang tao kaya siya naging tao. Ang Diyos ang unang umibig sa atin, kaya tayo ay nabuhay, at kaya tayo naging Kristiyano. Noong tayo ay bininyagan, inampon tayo ng Diyos na maging anak niya dahil mahal niya tayo. Hindi man tayo ang humingi na maging anak ng Diyos. Bininyagan tayo nang tayo ay mga baby pa, wala pang kamuwang-muwang, inampon na niya tayo. Masasabi natin na makasalanan pa tayo, pinadala na sa atin ng Diyos ang kanyang anak, at inalay na ni Jesus ang kanyang sarili kahit na masama pa tayo. Hindi tayo ang pumili sa Diyos. Siya ang unang pumili sa atin.

Iniibig tayo ng Diyos Ama at iniibig tayo ni Jesus. Sabi niya: “kung paanong iniibig ako ng Ama, gayun din naman, iniibig ko kayo.” Pwede ba tayong tumigil ng konti at namnamin ang katotohanang ito? (kaunting pananahimik) Kung paano si Jesus iniibig ng kanyang Ama… gaano kalaki ang pag-ibig ng Diyos Ama sa kanyang bugtong na anak …. Ganoon din kalaki ang pag-ibig niya sa akin. (Kaunting pananahimik) Iyan ang pag-ibig ni Jesus sa bawat isa sa atin. Mga kapatid, ito ang Magandang Balita, minamahal ako… minamahal ako ng Diyos! Ang hinihingi lang niya ay manatili tayo sa kanyang pag-ibig, hayaan lang nating patuloy niyang mahalin tayo! Huwag na tayong kumalag sa kanyang yapos. Mananatili tayo sa kanyang pagmamahal kung sinusunod natin ang utos niya. Wala pa tayong ginagawa, mahal na tayo ng Diyos. Hayaan nating mahalin tayo. Let us enjoy his love. Sumunod tayo sa kanya.
Ang pag-ibig ng Diyos ay walang pinipili. Lahat ay minamahal niya. Wala siyang pinipiling lahi. Nagulat si Pedro noong maranasan niya ito sa ating unang pagbasa. Si Pedro ay isang Hudyo. Naniniwala ang mga Hudyo na sila ay espesyal sa Diyos. Itinalaga ng Diyos na sila ay ang kanyang bayang banal. Sinisikap nila na hindi sila madagtaan ng kasamaan ng ibang lahi na sumasamba sa maraming mga diyos. Kaya lumalayo sila sa mga hindi Hudyo. Hindi sila pumapasok sa kanilang mga bahay. Hindi sila kumakain ng kanilang mga pagkain. Iba sila. Sila kasi ang bayang hinirang ng Diyos. They are the chosen people.

Si Pedro ay inimbitahan ni Cornelio na pumasok sa kanyang bahay. Si Cornelio ay isang opisyal ng mga Romano. Pagano siya. Sa mata ng mga Hudyo mali na si Pedro sa pagpasok sa bahay ni Cornelio. Naging marumi na siya sa pagpasok sa bahay ng isang pagano. Habang nandoon siya sa bahay, pinasalaysay sa kanya ni Cornelio ang tungkol kay Jesus. Nagsasalita pa lang si Pedro bumaba na ang Espiritu Santo kay Cornelio at sa mga kasamahan niya. Nakakapagsalita na sila sa iba’t-ibang mga wika tulad ng nangyari sa mga apostol noong araw ng Pentekostes. Sabi ni Pedro: “Wala palang itinatangi ang Diyos. Kaya kung bumaba na sa kanila ang Espiritu Santo, sino ang makahahadlang na binyagan sila?” Kaya doon din bininyagan niya si Cornelio at ang mga kasambahay niya. Sila ang unang hindi Hudyo na naging Kristiyano. Walang pinipili ang Diyos sa mga minamahal niya. Kahit na mga pagano ay binibigyan niya ng kaligtasan.

Ito po ang Magandang Balita sa atin. Sino man tayo, anuman ang pinanggalingan natin, masama man tayo o walang kibo sa simbahan, mahal tayo ng Diyos. Hindi tayo itinuturing ni Jesus na iba kaysa kanya. Tinuturing niya tayo na kaibigan at kapatid pa nga. Wala siyang inililihim sa atin. Pinapaalam niya sa atin ang Magandang Balita ng kaligtasan. Ibinibigay niya sa atin ang kanyang Espiritung Banal na magdadala sa atin sa buong katotohanan. Ganito ang pag-ibig ng Diyos para sa atin.

Tanggapin natin ang pag-ibig ng Diyos sa bawat isa sa atin. Magpasalamat tayo. Nagsisimba tayo kasi kinikilala natin na mahal tayo ng Diyos at nagpapasalamat tayo sa kanya. Kaya ang misa ay eukaristiya, na ang ibig sabihin ay pasasalamat. Sa bawat misa sinasabi sa atin ng Diyos paano tayo mananatili sa kanyang pagmamahal. Pinapahayag sa atin ang Salita ng Diyos sa misa. Kung gagawin natin ito mananatili tayo sa pagmamahal ng Diyos. Mga kapatid, hindi lang natin gusto ang Diyos. Mahal natin siya kasi una niya tayong minahal. Hayaan na lang natin patuloy niya tayong mahalin. Gawin natin ang kanyang salita. Sumunod tayo sa kanya.

Homily April 21, 2024

 30,358 total views

Homily April 21, 2024
4th Sunday of Easter Cycle B
Good Shepherd Sunday
World Day of Prayer for Vocations
Acts 4:8-12 1 Jn 3:1-2 Jn 10:11-18

Taon-taon ang ika-apat na Linggo ng panahon ng Muling Pagkabuhay ay Good Shepherd Sunday. Maliwag ang sinabi ni Jesus sa atin ngayong araw: “Ako ang mabuting pastol.” Paano siya naging mabuting pastol? Siya ay mabuting pastol kasi kilala niya ang kanyang tupa, mahal niya ang bawat isa sa mga tupa niya, pinapangalagaan at ipinagtatanggol niya sila at inaalay niya ang kanyang buhay para sa kanyang tupa upang hindi sila mapahamak.

Kilala ni Jesus ang bawat isa sa atin. Magandang Balita ito kasi ngayon, numbers na lang tayo. Kaunti ang nakakakilala sa atin. Ang mahalaga ay hindi kung sino o ano tayo kundi ang ID natin at kung may pera ba tayo, o may card. Pero sa dinami-dami ng mga tao sa mundo, kilala ako ng Diyos at minamahal niya ako. Ganoon nga ang pagmamahal niya sa akin na kahit na ako man lang ang tao sa mundo, mamamatay siya para sa akin. Kilalanin mo at maniwala ka na mahal ka ng Diyos. Ibinigay ni Jesus sa iyo ang kanyang buhay at ginagabayan ka niya sa buhay na ito upang maging kasama ka niya sa langit. Ibig niyang ibahagi sa iyo ang kanyang kaligayahan.

Bilang mabuting pastol ipinagtatanggol niya tayo. Hindi siya tulad ng isang taong upahan na kung may panganib na, tumatakas na. Pagdating ng lion o ng asong gubat, sumisibat na. Hahayaan na lang na malapa ang mga tupa, basta siya ay ligtas. Ang mabuting pastol ay naninindigan at ipinaglalaban ang kanyang tupa. Noong nagpresenta ang batang si David kay haring Saul na kalabanin ang malahiganteng Goliath, sabi ni Saul na hindi mo kaya iyan. Bata ka pa. Sabi ni David na hindi ako natatakot diyan. Nahaharap ko nga ang mga lion at mga oso na lumalapit sa aking tupa. Haharapin ko rin ang higanteng iyan. Iyan ang mabuting pastol. Matapang at hindi nagpapabaya sa mga inaalagaan niya.

Bilang mabuting pastol gusto ni Jesus na tipunin ang lahat ng mga tupa niya, kahit na iyong wala pa sa kanyang kawan. Sinabi ni Jesus: “Mayroon akong ibang tupa na wala sa kulungang ito. Kinakailangan na sila’y alagaan ko rin.”

Ang pagiging mabuting pastol ni Jesus ay pinagpapatuloy ngayon ng simbahan, ang katawan ni Kristo. Nakita natin ito sa ating unang pagbasa. Napagaling ni Pedro at ni Juan ang isang tao na lumpo na mula pa sa pagkabata niya. Malaking himala ito at maraming tao ang nakumbinsi sa kapangyarihan ni Jesus na namatay ngunit ngayon ay muling nabuhay at may kapangarihan na magpagaling.
Naranasan nila ang kanyang kapangyarihan sa pagpapagaling sa lumpong ito. Higit na limang libong mga tao ang nagpabinyag noon. Pinatawag ang dalawang apostol ng mga leaders ng mga Hudyo. Nandoon ang mga pinuno at matatanda ng bayan. Bilang mabubuting pastol, hindi tumakas o nanahimik ang dalawa. Matapang nilang ipinahayag si Jesus, si Jesus na taga-Nazaret na ipinapako nila sa krus kahit na gusto siyang palayain ni Pilato. Buhay ngayon si Jesus na ito. “Siya ang bato na tinanggihan ninyo na mga tagapagtayo at namumuno sa bahay ng Diyos ngunit siya pala ang pinakamahalagang bato sa gusali ng Diyos.” Hindi lang ipinamukha ni Pedro sa mga leaders ang kanilang pagkakamali. Hinikayat din silang magsisi. Kay Hesus lang matatagpuan ang kaligtasan. Tanggapin na nila siya. Kahit na sila ang nagpapatay kay Jesus, sila ay mga tupa na kailangang pumasok din sa kawan, kaya sa kanila din ipinahayag ang Magandang Balita ng kaligtasan – magsisi, manampalataya at magkakaroon sila ng buhay.

Pero ang tawag sa atin ay hindi lang para maging tupa. Tinatawag tayo na maging anak ng Diyos. Kaya nga pinadala ng Diyos ang kanyang anak upang tayo ay maging mga anak din niya – at iyan nga ang magandang balita – anak na tayo ng Diyos. Nasa atin na ang buhay ni Jesus. Ipinagkaloob na sa atin ang kanyang Espiritu. Matatawag na natin ang Diyos na Ama ko! Magiging maliwanag ang ating pagiging anak ng Diyos kapag nakapasok na tayo sa pastulan kung saan tayo dinadala ng Mabuting Pastol. Doon mababago na tayo. Magiging tulad na tayo ni Jesus. Mapapasaatin na ang tunay na kaligayahan ng mga anak ng Diyos.

Maganda ang balita. May mabuting pastol tayo na gagabay sa atin sa pastulan, ang tahanan ng ating Ama. Hindi niya tayo pababayaan sa daan. Maganda ang balita na dapat ipaabot sa lahat. Pero marami, napakarami, ay hindi pa naaabot. Kaya napakinggan natin ang daing ni Jesus. Marami pa ang aanihin, ngunit kakaunti ang mang-aani. Kaya ang panawagan ni Jesus ay “Manalangin kayo sa may-ari ng bukid na magpadala pa ng maraming mang-aani.” Maraming tupa pa ang papastulin. Kailangan pa natin ng maraming mabubuting pastol.

Kaya nga ang linggo ng Mabuting Pastol ay siyang Linggo ng Pandaigdigang panalangin para sa Bokasyon. O Panginoong Diyos, magpadala ka pa ng maraming manggagawa sa iyong ubasan, mas maraming pastol para sa iyong kawan. Marami pa ang dapat abutin at marami ang nag-aantay at naghahanap ng kaligtasan.

Kailangan tayong magdasal, hindi dahil na hindi alam ng Diyos na kulang ang manggagawa, hindi dahil sa ayaw pa ng Diyos na magpadala, hindi dahil sa hindi nababahala ang Diyos. Kailangan pa tayong magdasal upang maging handa tayo sa mga ipapadala niya. Nandiyan na ang ipadadala niya. Hindi tayong handang tanggapin at alagaan ang mga manggagawa at mga pastol. Buksan natin ang ating puso, buksan natin ang ating mga kamay, buksan natin ang ating mga bulsa upang tanggapin at tulungan ang ipadadala. Marami po ang gustong magpare at magmadre, ayaw naman ng mga magulang o kamag-anak na sila ay payagan. Marami ay gustong mag- katekista, ayaw naman suportahan sa kanilang pamasahe at pangangailangan. Marami ay gustong pumasok sa seminaryo, hindi naman natin sinusuportahan ang seminaryo natin. Hindi naman tayo nagpapaaral ng magpapari o magmamadre. Kaya nga kailangan nating magdasal, kasi talagang kailangan na buksan pa natin ang ating puso upang suportahan ang mga tinatawag ng Diyos.

Homily April 14, 2024

 32,516 total views

Homily April 14, 2024
3rd Sunday of Easter Cycle B
Acts 3:13-15.17-19 1 Jn 2:1-5 Lk 24:35-48

Ang muling pagkabuhay ni Jesus ay ang tagumpay sa kasalanan. Ibinuhos na kay Jesus ang lahat ng fuersa ng kasalanan. Naranasan niya ang iba’t-ibang anyo ng kasalanan. Siya ay pinagbili ni Judas, pinagtinaksilan ni Pedro, pinagbintangan ng mga religious leaders ng kanyang panahon. Naranasan niya ang torture ng mga Romano, ang pagkutya ng mga tao, ang kaduwagan ni Pilato, ang pananahimik ng kanyang mga alagad. Nandiyan din ang walang katarungang pagbibintang at paghuhusga, ang panunulsol ng mga pari pa naman sa mga tao, ang pasakit ng pagkapako sa krus. Natanggap din niya ang huling kamandag ng kasalanan na walang iba kundi ang kamatayan, at masakit at nakakahiyang kamatayan. Ang lahat ng ito ay dinanas ni Jesus at napagtagumpayan niya. Siya ay muling nabuhay! Ang mga bakas ng sugat sa kanyang mga kamay at paa ay hindi na naging tanda ng kahihiyan kundi naging medalya na ng kanyang tagumpay. Hindi siya napahiya. Napagtagumpayan niya ang lahat.

Tayong nakikiisa kay Jesus ay nakikiisa din sa kanyang tagumpay. Ano naman ang ating tagumpay sa kasalanan? Ang kapatawaran! Totoo nandiyan pa rin ang kasalanan, pero wala na itong kapit sa atin. Napapatawad na tayo kahit na gaano kalaki ng ating kasalanan. Iyan ang mensahe ni Pedro at ni Juan sa mga tao doon sa Jerusalem. Maraming mga tao ang nagtipon noong makita nila na ang lumpo na namamalimos sa labas ng templo ay nakalalakad na. Pinaliwanag ni Pedro na ang lumpong ito ay nakalakad dahil sa kapangarihan ni Jesus na muling nabuhay. Oo, namatay siya. Itinakwil nila siya sa harapan ni Pilato kahit na gusto na niya siyang palayain. Pinagbintangan nila ang taong matuwid at banal at pinagpalit sa isang mamamatay tao. Pinapatay nila ang pinagmumulan ng buhay, ngunit hindi siya mapigilan ng kamatayan. Sila ay muling nabuhay. Ang katotohanan na buhay siya ay napagaling niya ng lumpo na nasa harapan nila ngayon.

Pero kahit na ganito ang kanilang ginawa kay Jesus hindi pa huli ang lahat. Sa kanilang pagka-ignorante sa pamamaraan ng Diyos, tinupad nila ang nakasulat sa banal na kasulatan na ang Kristo ay dapat magdusa. Kaya ngayon magsisisi na sila upang matanggal na ang kasamaan na kanilang ginawa. Iyan din ang sinulat ni San Juan na ating narinig sa ikalawang pagbasa. Ayaw ng Diyos na magkasala tayo, pero kung nagkakasala man tayo, nandiyan si Kristo na Tagapamagitan natin. Siya ang handog na nagpapatawad sa kasalanan natin, at hindi lang ng kasalanan natin, kundi kasalanan ng lahat ng mga tao. Kaya hindi na tayo maaalipin ng kasamaan. Matatanggal na ang kasamaan natin.

Sino ang magdadala ng mensaheng ito ng tagumpay at kapangyarihan? Ang mga apostol ni Jesus, na sila mismo ay nagkasala, na sila mismo ay nahirapan na makapaniwala. Nagpakita na si Jesus sa dalawa sa kanila sa daan patungo sa Emaus. Nakita na nila si Jesus na nakatayo sa harap nila. Pinakita na ni Jesus at pinapahipo pa sa kanila ang butas ng pako sa kanyang mga kamay at paa. Kumain na si Jesus ng inihaw na isda sa harap nila upang patunayan na hindi siya multo, pero nag-aalinlangan pa sila. Ang damdamin nila ay magkahalong takot at tuwa. Tuwa dahil nandiyan na si Jesus sa piling nila. Takot at pagkamangha kasi bago ang pangyayaring ito. Siya ba talaga ito? Totoo ba ito?

Pinaliwanag sa kanila ni Jesus na ang nangyari sa kanya ay bahagi ng plano ng Diyos. Nangyari ito sa kanya hindi dahil sa naging mahina siya at hindi siya nakatakas sa mga umuusig sa kanya. Ito ay nakatakda na sa Banal na Kasulatan. Nakasulat doon na magbabata ang Kristo ng kahirapan ngunit mabubuhay na muli sa ikatlong araw. At ngayong buhay na uli siya, ipapahayag na ang kapatawaran ng kasalanan.

Natalo na niya ang kasamaan. At sila, ang mga alagad niya, ang mga saksi sa mga pangyayaring ito. Ganoon nga ang ginawa ng mga apostol. Pumunta sila sa iba’t-ibang bahagi ng mundo at nagpahayag. Hindi lang sila nagpatotoo sa pamamagitan ng kanilang mga salita. Itinaya nila ang kanilang buhay sa mensahe nila. Ang kamatayan at muling pagkabuhay ni Jesus na nagbigay ng lakas sa mga alagad na humayo at magbuhos ng kanilang buhay na ito ay totoo.

Nakarating hanggang sa atin ang mensaheng ito. Natanggap natin ang mga patotoong ito ng mga apostol kaya mayroong tayong apostolic faith. At tayo din ngayon, tinataya natin ang ating panahon, ang ating talento, ang ating yaman sa paniniwalang ito. Dahil sa handog ni Jesus, tayo ay nagbabalik handog. Kaya nga tayo nagsisimba ngayon. Kaya nga tayo nakikiisa sa mga panawagan ng bayanihan. Kaya nga marami sa atin ay nag-se-serve sa iba’t-ibang gawain ng simbahan. Kaya nga tayo nag-aambag ng ating makakayanan sa mga projects ng simbahan. Isinasabuhay natin ang pag-aalay ni Jesus sa paniniwala na makikiisa din tayo sa kanyang tagumpay.

Isabuhay natin at patuloy na ipahayag ang magandang balitang ito. Malaya na tayo sa kasamaan. Pairalin na natin ang kabutihan. Kaya huwag na tayong magpadala sa takot, sa pangamba, sa galit, sa inggit, sa bisyo at sa anumang kasamaan. Manalig tayo at maging generous at makikiisa tayo sa kapangyarihan ni Jesus na muling nabuhay.